កែវ រ៉េមី៖ សិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកំពុងដើរទៅមុខ តាមបែបកម្ពុជា
- ដោយ: ដារា រិទ្ធ អត្ថបទ និងយកការណ៍៖ ដារា រិទ្ធ ([email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី០៩ ឧសភា ២០១៦
- កែប្រែចុងក្រោយ: May 10, 2016
- ប្រធានបទ: សិទ្ធិមនុស្ស-កម្ពុជា
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
ទើបតែចូលមកកាន់តំណែង ជាប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធមនុស្សកម្ពុជា នៅក្នុងថ្ងៃដំបូង តែលោក កែវ រ៉េមី ដែលជាមន្ត្រីចុះចូល (ចេញពីគណបក្សប្រឆាំង មកចុះចូលជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា) បានធ្វើឲ្យអ្នកផងចាប់អារម្មណ៍ និងនិយាយពីលោកភ្លាម។ លោក រ៉េមី ដែលត្រូវបានព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា តែងតាំងឲ្យឡើងមកដឹកនាំ គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៤ ខែឧសភាសប្ដាហ៍មុន បានលើកឡើងថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កំពុងវិវត្តន៍ទៅមុខយ៉ាងល្អរលូន តាមរបៀបនិងច្បាប់កម្ពុជា តែមិនត្រូវយករូបមន្តជាសកល យកមកអនុវត្តន៍នោះឡើយ។
ការលើកឡើងរបស់លោក កែវ រ៉េមី បានធ្វើឡើងនៅ ថ្ងៃទី៩ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៦នេះ នៅតែប៉ុន្មានម៉ោង ក្រោយការឃាត់ខ្លួន មន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមសកម្មជនចំនួន ៨នាក់ ខណៈពួកគេទាំងនេះ និងក្រុមសកម្មជនជាច្រើននាក់ទៀត បានប៉ុនប៉ងជួបជុំគ្នា ដើម្បីធ្វើយុទ្ធនាការ«ថ្ងៃចន្ទពណ៌ខ្មៅ» ដោយស្លៀកពាក់ពណ៌ខ្មៅ និងដោយសន្តិវិធី ក្នុងគោលបំណងទាមទារ ឲ្យដោះលែងមន្រ្តី របស់សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក៤រូប និងអគ្គលេខាធិការរង របស់គណៈកម្មាធិការជាតិ រៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ដែលកំពុងត្រូវឃុំខ្លួន ជាបណ្ដោះអាសន្ននៅក្នុងពន្ធនាគារព្រៃស។
ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស នៅកម្ពុជា ត្រូវបានប្រតិភូមួយក្រុម របស់សភាអ៊ឺរ៉ុប ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ច នៅកម្ពុជាកាលពីដើមខែមេសា វាយតម្លៃថា កំពុងធ្វើដំណើរថយក្រោយ ជាមួយនឹងការចាប់ចង វាយបង្ក្រាបថ្មីៗ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ និងអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទៅលើក្រុមអ្នករិះគន់ និងក្រុមសមាជិកគណបក្សប្រឆាំង។ លោកអ្នកអាចអានរបាយការណ៍នេះឡើងវិញ ដោយចុចនៅលើខ្សែភ្ជាប់ខាងក្រោម៖
» សភាអ៊ឺរ៉ុប៖ ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនរារែក ក្នុងការប្រើហិង្សា
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មាន ស្តីពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា នាទីស្តីការគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា លោក កែវ រ៉េមី អតីតប្រធានអ្នកនាំពាក្យ អង្គភាពប្រតិកម្មរហ័ស នៃទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងឡើងថា៖ «ស្ថានភាពសិទ្ធិ មនុស្សកម្ពុជា អត់មានស្អីធ្វើឲ្យរំជើបរំជួល អីដែលទាក់ទងថា នឹងដើរថយក្រោយខ្មៅងងឹតអីនោះទេ ដូចធ្វើវិភាគ ហើយស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស អនុលោមទៅតាមច្បាប់ ទៅតាមស្ថានភាពប្រទេសនីមួយៗ មិនអាចយករូបមន្ត ជាសកលជាទូទៅ។ គេហៅរូបមន្តមួយ ដើម្បីអនុវត្តន៍គ្រប់ប្រទេស ព្រោះអាស្រ័យទៅលើវប្បធម៌ ប្រពៃណី សេដ្ឋកិច្ច នៃបុគ្គលម្នាក់។»
លោកបានរៀបរាប់ថា ការចាប់ខ្លួនមនុស្ស កាលពីពេលកន្លងទៅនេះ គឺជាការអនុវត្តតាមបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ប៉ុន្តែមិនមានន័យថា ការចាប់ខ្លួនបុគ្គលម្នាក់ ដែលជ្រក«ក្រោមផ្លាក» របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល គឺជាការរំលោភសិទ្ធមនុស្សនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ អង្គការ«មួយចំនួន» បាននឹងកំពុងជំរុញកម្ពុជា ឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងសង្រ្គាមស៊ីវិល ដោយព្យាយាម«ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល» ក្រោមឆត្រសិទិ្ធមនុស្ស។
ប្រធានថ្មីថ្មោង របស់គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលជាសេនាធិការមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានថ្លែងព្រមានបិទសមាគម អង្គការសង្គមស៊ីវិលណា ដែលលោកគិតថា បានបន្តសកម្មភាព ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ហើយពួកគេបានបង្កនូវអំពើហិង្សា និងភាពចលាចល ដោយអនុលោមតាមច្បាប់ ស្តីពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងសង្គមស៊ីវិល។ លោក រ៉េមី បានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងព្រួយបារម្ភ អំពីសកម្មភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដែលហួសដែនកំណត់ ក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដោយមិនគោរពច្បាប់ប្រទេស បង្កភាពអនាធិបតេយ្យ។ (...) មុនពេលវាធំ វាចាប់ផ្តើមពីតូច។ ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលមានកាតព្វកិច្ច ពង្រឹងសន្ដិសុខ និងរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។ (...) ប្រសិនបើពួកគេបង្ករឿងនេះ ក្រសួងមហាផ្ទៃមានសិទ្ធិបិទសមាគម អង្គការ និងសង្គមស៊ីវិលនោះ។»
មាត្រា ៨ នៃច្បាប់ស្តីពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងសង្គមស៊ីវិល ដែលត្រូវបានអនុម័តកាល ពីខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៥ បានអនុញ្ញាតឱ្យក្រសួងមហាផ្ទៃបិទអង្គការណា ដែល«បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សន្តិសុខ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ឬធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ ឯកភាពជាតិ វប្បធម៌ប្រពៃណី ទំនៀមទម្លាប់របស់សង្គមជាតិកម្ពុជា»។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ក្រុមអ្នករិះគន់ បានគិតថា រដ្ឋាភិបាលបានឆ្លៀតឱកាស យកភាពមិនច្បាស់លាស់ នៃច្បាប់នេះ មកប្រើប្រាស់ដើម្បីបំបិទមាត់អ្នករិះគន់ នៅក្នុងសមាគម អង្គការសង្គមស៊ីវិល។
ស្រង់សំដី ដោយសារព័ត៌មានភ្នំពេញប៉ុស្ដ៍ លោកមេធាវី ប៊ីលី តៃ (Billy Tai) របស់គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តិកម្ម នៃអង្គការសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានថ្លែងចាត់ទុកគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ដែលដឹកនាំដោយលោក កែម រ៉េមី ថាមិនមានភាពស្របច្បាប់ ជាវិទ្យាស្ថានសិទ្ធិមនុស្សឯករាជ្យនោះទេ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ គេមិនបានរកឃើញ នៅក្នុងសេចក្ដីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ដែលអនុម័ត្រដោយមហាសន្និបាត របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ កាលពីឆ្នាំ១៩៤៨ ថាបានចាប់បង្ខំប្រទេសជាសមាជិក (ក្នុងនោះមានកម្ពុជា) របស់អង្គការពិភពលោកដ៏ធំមួយនេះ ឲ្យអនុវត្តន៍ផ្ទុយពីច្បាប់ទម្លាប់ ឬពីប្រពៃណីទំនៀមទំលាប់ដើម របស់ប្រទេសសាមីនោះឡើយ។ ប៉ុន្តែសេចក្ដីប្រកាសជាសកលនោះ (ដែលលោកអ្នក អាចរកអានបានទាំងស្រុង ជាភាសាខ្មែរនៅទីនេះ) បានលើកឡើងតែពីសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន ដូចជាសិទ្ធិរស់នៅ សិទ្ធិធ្វើនយោបាយ សិទ្ធិទទួលព័ត៌មាន និងសិទ្ធិការពារខ្លួន នៅចំពោះមុខច្បាប់ជាដើម៕