«យើងបានរកឃើញ ពីមហន្តរាយដ៏ខ្លាំងក្លាមួយបែបទៀត ដែលអាចកើតចេញ ពីការឡើងកម្ដៅនៅ​លើ​ផែនដី ហើយមានគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងជាង​មហន្តរាយ​ដទៃផ្សេង» នេះជាការពន្យល់របស់អ្នកស្រាវជ្រាវពីរូប មក​ពីសកលវិទ្យាល័យ «Leicester» របស់អង់គ្លេស ស្ដីពីការសិក្សាមួយ ដែលត្រូវបានយកមកចុះផ្សាយ ក្នុង​ព្រឹត្តិប័ត្រ «Mathematical Biology»។

គ្រោះមហន្តរាយ

ដោយប្រើប្រាស់របៀបគណនាមួយ តាមបែបគណិតសាស្ត្រ អ្នកស្រាវជ្រាវទាំងពីរបានអះអាងថា បើការ​ឡើង​កម្ដៅជាសកល មានការកើនឡើង រហូតដល់៦អង្សាសេ បើធៀបទៅនឹងមុនសម័យកាលឧស្សាហកម្ម (ដើមសតវត្សទី១៩) នោះខ្យល់អ៊ុកស៊ីសែន នឹងលែងកើតមានតទៅទៀត ពីរូបធាតុបៃតង។ ដើមឈើ ព្រៃ​ព្រឹក្សា ឬរូបធាតុបៃតងទាំងនោះ ត្រូវរស់អណ្ដែត​នៅក្នុងសារជាតិទឹក (ចំហាយ ពពក...) ដែលមានផ្ទុក​ខ្យល់​អុកស៊ីសែន​សេសសល់ ប្រមាណជា២ភាគបី នៅលំហប៉ុណ្ណោះ។

ខ្សោះអស់អ៊ុកស៊ីសែន

«បែបនេះបានសេចក្ដីថា ភាពខ្សោះអស់ខ្យល់អ៊ុកស៊ីសែន មិនមែនកើតឡើង តែនៅក្នុងសារជាតិទឹក​ធម្មតា​នោះទេ តែបើវានឹងកើតឡើង សូម្បីនៅក្នុងលំហអាកាស» នេះបើតាមការសិក្សាដដែលនោះ ដោយ​បញ្ជាក់​បន្ថែម​ថា៖ «ប្រសិនបើករណីបានកើតឡើងមែននោះ មហាវិនាសកម្មមួយ នឹងកើតមានឡើង ព្រោះមួយ​ផ្នែក​ធំ នៃមនុស្សសត្វក្នុងលោក នឹងស្លាប់បាត់បង់ជីវិត»។

កម្មវត្ថុនៃសន្និសីទ COP21 នៅប៉ារីស

សហគមន៍អន្តរជាតិ មកពីជុំវិញពិភពលោក បានមកជួបជុំគ្នា នៅក្នុងសន្និសីទស្ដីពីអាកាសធាតុ នៅ​រដ្ឋធានី​ប៉ារីស (ជាយក្រុង ផ្នែកខាងជើង) ហើយបានកំណត់ពីកម្មវត្ថុរួម របស់ពួកគេ ថានឹងមិនឲ្យសីតុណ្ហភាព​នៃ​ផែនដី នឹង​កើនឡើងលើស ២អង្សា ធៀបទៅមុនសម័យកាលឧស្សាហកម្ម នោះឡើយ។ តាំងពីឆ្នាំ១៨៥០ មក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន សីតុណ្ហភាពនៃផែនដី បានកើនឡើងប្រមាណជា១អង្សាសេ។

បើសិន...

លោក «Sergei Petrovskii» ម្នាក់ ពីក្នុងចំណោមសមាជិកពីរនាក់ នៃការសិក្បានេះ បានថ្លែងថា៖ «បើការ​ឡើង​កំដៅនៅបន្តមាន រហូតដល់៦អង្សាសេនោះ យើងនឹងជួបនូវមហន្តរាយដ៏ធំមួយ»។ ប៉ុន្តែពួក​លោក​បាន​អះ​អាង​ថា ការគណនាតាមបែបគណិតសាស្ត្រខាងលើ មិនបានរាប់បញ្ចូល ពីតួលេខដែលបានមក ពី​ហេតុការណ៍​ធម្មជាតិផ្សេងទៀត ដូចយ៉ាងចរន្ដហូរចុះឡើង នៃទឹកសមុទ្រជាដើម ដែលអាចបង្កការប៉ះពាល់ ដូច​គ្នា​ដែរ ទៅដល់ការឡើងកម្ដៅ នៃផែនដី៕