នៅចុងសប្ដាហ៍នេះ ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅប្រទេសថៃ ជាប់ភូមិផងរបងជាមួយនឹងប្រទេសកម្ពុជា ទំនងជាអាច​ឈានទៅដល់ការផ្លាស់ប្ដូរមួយ ដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសនេះ នឹងធ្វើការប្រកាសនូវការបោះឆ្នោតសារជាថ្មី ក្នុង​ពេលខាងមុខ។ ជាការសម្រេចចិត្ត ដែលអ្នកវិភាគនយោបាយកម្ពុជា និយាយយោងទៅនឹងឥទ្ធិពល​របស់​គណបក្សប្រឆាំងថៃដែលមានខ្លាំង នៅក្នុងស្រទាប់ប្រជាពលរដ្ឋ និងជាពិសេសទៅក្នុងកងទ័ព។ ចុះកម្ពុជាវិញ ?

កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធកម្ពុជា ធ្វើការហ្វឹកហាត់នៅលើទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ដែលត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាការ​គម្រាមទៅលើការធ្វើបាតុកម្ម របស់គណបក្សប្រឆាំង។ (រូបថត MONOROOM.info/ C.Thyrith)

នយោបាយ - បន្ទាប់ពីបក្សប្រឆាំងដាក់សម្ពាធ កាន់តែខ្លាំងឡើងៗ ទីបំផុតទៅរដ្ឋាភិបាលថៃបានបន្ទន់ឥរិយាបថ ដោយបង្ហាញ​គោលជំហរថានឹងរំលាយសភា និងរដ្ឋាភិបាល ហើយបង្កើតឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញ ដើម្បីបិទ​បញ្ចក់ការតវ៉ា​នៅទីក្រុងបាងកក និងអាចជៀងវាងបានពីការបង្ហូរឈាមគ្នា។ រីឯបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា ត្រូវបាន​អ្នកវិភាគ​ឯករាជ្យមើលឃើញថា បក្សប្រឆាំងកម្ពុជា មិនអាចដាក់សម្ពាធឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ចុះញ៉មរំលាយ​សភា និងរដ្ឋាភិបាល ឈានទៅបង្កើតឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញដូចប្រទេសថៃបានទេ ព្រោះរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ក្តាប់​ណែនដោយអំណាចស្ទើរគ្រប់ប្រភេទ។

បើទោះជាបានឈ្នះឆ្នោតកាលពីឆ្នាំ២០១១ យ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដី ដោយទទួលបានសំឡេងគាំទ្រ លើសពី២ភាគ៣ ពី​ស្រទាប់ប្រជាជនថៃ និងត្រូវបានសភាជាន់ទាបថៃបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តជាថ្មី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ យ៉ាងក្តី ក៏អ្នកស្រី យីង ឡាក់ នាយករដ្ឋមន្រ្តីជាប់ឆ្នោតនៃគណបក្សកាន់អំណាចថៃ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយសារព័ត៌ ប៊ីប៊ីស៊ី នៅ​ថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ បានលើកឡើងថា លោកស្រីត្រៀមប្រកាសពីការបោះឆ្នោតជាថ្មីឡើងវិញ ដើម្បី​បញ្ចប់ការតវ៉ា នៅទីក្រុងបាងកក និងបញ្ចៀសការប្រើអំពើហិង្សាផ្សេងៗ ដែលអាចកើតមានឡើងជា យថាហេតុ។

លោកស្រី យីង ឡាក់ នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃ និងមានតួនាទីជារដ្ឋមន្រ្តីការពារជាតិថៃផងដែរនោះ បានលើកឡើងថា លោកស្រីស្រលាញ់ប្រទេសរបស់លោកស្រី ហើយបានហាមមន្ត្រីក្រោមបង្គាប់មិនឲ្យប្រើហិង្សាលើបាតុករ បើទោះ​ជាពួកគេ ចូលទៅកាន់កាប់ក្រសួង របស់រដ្ឋាភិបាលដោយខុសច្បាប់ក៏ដោយ។ នាយករដ្ឋមន្រ្តីថៃដដែលនេះ បញ្ជាក់​ថា លោកស្រីបានប្រាប់ពីគម្រោង នៃការប្រកាសឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញ តែលោកស្រីមិនប្រាកដថា​តើ​បាតុករ​យល់ព្រម ឬអត់ទេ។

ងាកមកមើលវិបត្តិនយោបាយ​ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាវិញ ទាក់ទងនឹងឥទ្ធិពលរបស់រដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សជំទាស់​កម្ពុជា ត្រូវបានលោក អ៊ូ វីរៈ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាអ្នកវិភាគនយោបាយឯករាជ្យកម្ពុជា ពន្យល់​ថា បក្សជំទាស់កម្ពុជាមិនអាចធ្វើដូចបក្សជំទាស់ថៃបានទេ ព្រោះបក្សជំទាស់កម្ពុជាគ្មានឥទ្ធិពលលើកងទ័ព ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក៏មិនអាចរំលាយសភា និងរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីបង្កើតឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញដែរ។ លោកនិយាយថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងលើកងទ័ពជាតិ។

លោក អ៊ូ វីរៈ បញ្ជាក់ថា៖ «នៅកម្ពុជាវាមិនអាចទៅរួចទេ ប្រទេសថៃគេពឹងផ្អែកលើទាហានដើម្បីធ្វើរដ្ឋប្រហារ ខាង​អាវលឿងគេថា បើបង្កើតឲ្យមានការចលាចលខ្លាំង ក្រែងលោកកងទ័ពចូលរួមធ្វើរដ្ឋប្រហារ ស្រុកខ្មែពឹងផ្អែក​លើ​ទានហានអត់កើតទេ ទាហានយើងយ៉ាប់ជាងរដ្ឋាភិបាលទៀត។ (...) ចំពោះខ្ញុំ មិនអាចទៅរួចទេ»។

បើទោះជាលោក អ៊ូ វីរៈ បានលើកឡើងពីភាពជិតស្និតរវាងកងទ័ពថៃ និងក្រុមពួកអាវលឿង​របស់គណបក្ស​ជំទាស់​ថៃ​ក៏ដោយ ក៏លោក ប្រាយុទ្ធចាន់ អ៊ូចា ជាមេបញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកថៃ ត្រូវបានទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានចិន ស៊ិនហួ ចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសៅរ៍ ទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយផ្អែកតាមការសែត បាងកកប៉ុស្តិ៍ ដកស្រង់សម្តីថា៖ «កងទ័ព​​នឹងបញ្ជាក់ទៅកាន់ សាធារណៈជនថា កងទ័ព គឺជាកងទ័ពរបស់ ព្រះមហាក្សត្រ និងប្រជាជនថៃ»។ មេ​បញ្ជាការកងទ័ពជើងគោកថៃដដែលនេះ បានទាមទារឲ្យភាគីទំាងអស់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធ ក្នុងជម្លោះនយោបាយ មិនត្រូវប្រទា ប្រទង់កងទ័ព ឲ្យងាកជំហរទៅខាងណានោះទេ។

ជុំវិញបរិបទនយោបាយកម្ពុជា មេដឹកនាំគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ដែលជាគណបក្សជំទាស់ ទាំងលោក សម រង្ស៊ី និង​លោក កឺម សុខា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលចូលរួមនឹងមហាបាតុកម្មអហិង្សារបស់ខ្លួន ដើម្បី​ឲ្យ​មានការផ្លាស់ប្តូរ និងបណ្តេញលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុ សែន ចេញពីដំណែង។

ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣ លោក កឹម សុខា បានបានលើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា និងគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ទាមទារឲ្យរកយុត្តិធម៌​ចំពោះភាពមិនប្រក្រតី​ក្នុងកំឡុងពេល​បោះ​ឆ្នោត ហើយបើមិនអាចរកយុត្តិធម៌បាន នោះនឹងបន្តទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញមុនបញ្ចប់អាណត្តិ។

ទាក់ទងបញ្ហានេះលោកចាន់ សុវ៉េត អនុប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេត នៃសមាគមសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានពន្យល់​ថា​គណបក្សជំទាស់កម្ពុជា មិនគួរប្រើប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជាមធ្យោបាយតវ៉ាទាមទារនោះទេ ហើយរដ្ឋាភិបាល​ក៏មិន​គួរ​អាងខ្លួនកំពុងកាន់អំណាច ដាក់សម្ពាធលើគណបក្សជំទាស់នោះដែរ។

លោក ចាត់ សុវ៉េត បញ្ជាក់ថា៖ «គណបក្សទាំងពីរ គួរថយមួយជំហានៗដូចគ្នា ហើយទុកប្រយោជន៍ជាតិជាធំ។ (...) បើបណ្តោយឲ្យស្ថានការណ៍នេះបន្តទៅមុខទៀត មិនល្អនោះទេ»៕

---------------------------------------
ដោយ៖ អ៊ុំ បូរី - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៣០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធិគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ