ក្រមព្រហ្មទណ្ឌកម្ពុជា និងវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម បានបញ្ជាក់ថាមរណភាពរបស់ជនជាប់ចោទ នឹងនាំទៅ​ដល់ការរំលត់បណ្ដឹងអាជ្ញា ប្រឆាំងនឹងជនជាប់ចោទ។ តែសម្រាប់ព្រះរាជអាជ្ញារបស់សាលាក្ដីនេះ មរណភាពរបស់អៀង សារី នឹងមិនប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការកាត់ក្ដី ដែលបានចាប់ផ្ដើមរួចមកហើយនោះទេ។

លោកអៀងសារី (រូបកណ្ដាល) ក្នុងចំណោមទាហ៊ានខ្មែរក្រហម។ រូបថត EMMANUEL DUNAND / AFP។

លោក អៀង សារី កើតនៅថ្ងៃទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ ១៩២៥ និងត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៧ សម្រាប់​វិនិច្ឆ័យទោស ក្នុងតុលាការកូនកាត់ រវាងរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ និងអង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលគេហៅថា សាលាក្ដីខ្មែរក្រហម ឬ អ.វ.ក.ត។ លោកត្រូវបានបញ្ជូនទៅសម្រាកព្យាបាលជំងឺ នៅមន្ទីរពេទ្យជាច្រើនលើក ចាប់តាំងពីបានឃុំខ្លួន នៅមន្ទីរឃុំឃាំង​បណ្តោះអាសន្ន របស់អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញ​ក្នុងតុលាការកម្ពុជា(អ.វ.ក.ត)។

ចុងក្រោយក្នុងអាយុ ៨៨ឆ្នាំ លោក អៀង សារី បានចូលសម្រាកព្យាបាលជំងឺនៅមន្ទីរពេទ្យមិត្តភាពខ្មែរ-សូវៀត ទើបតែបាន​ដប់ថ្ងៃ នៅព្រឹកថ្ងៃទី១២ ខែមីនា បានស្លាប់នៅវេលាម៉ោង៨ និង៤៥ នាទីដោយជម្ងឺគាំងបេះដូង។

សេចក្តីប្រកាសជាសាធារណៈមួយចុះថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ចេញដោយ លោក និល ណុន ប្រធានអង្គជំនុំជំរះសាលាដំបូង នៃ​សាលាក្តីខ្មែររក្រហម បានបង្ហាញថា តាមក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌរបស់កម្ពុជា ត្រង់មាត្រា ៧.១ មរណៈភាពរបស់ លោក អៀង សារី ត្រូវរលត់បណ្តឹងអាជ្ញា ប្រឆាំងនឹងរូបគាត់នៅចំពោះមុខអ.វ.ក.ត និងអនុលោមតាមវិធានផ្ទៃក្នុងនៃ អ.វ.ក.ត ក៏បណ្តាល​​ឲ្យបញ្ចប់បណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីផងដែរ។ «មរណៈភាពរបស់ជនជាប់ចោទ អៀង សារី មានអានុភាពរលត់បណ្តឹង​អាជ្ញា និងបញ្ចប់​បណ្តឹងរដ្ឋប្បវេណីប្រឆាំងនឹងជនជាប់ចោទអៀង សារី នៅចំពោះមុខ អ.វ.ក.ត»។

ជាមួយគ្នានេះដែរក្នុងសន្និសីទកាសែតកាលរសៀលថ្ងៃទី១៤ ខែមីនានេះ លោកស្រី ជា លាង សហព្រះរាជអាជ្ញា​សាលាក្តី​ខ្មែរក្រហម លើកឡើងថា ការស្លាប់របស់លោកអៀង សារី មិនប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការកាត់ក្តីក្នុងសំណុំរឿង០០២ នោះទេ ព្រោះគាត់ស្លាប់ក្នុងដំណាក់កាលកាត់ទោស ពោលរាល់ការស៊ើបអង្កេត និងប្រមូលភស្តុតាងចោទប្រកាន់ លើរូបលោក​បាន​ធ្វើចប់សព្វគ្រប់អស់ហើយ។ «ការស៊ើបអង្កេតបឋម និងការប្រមូលភស្តុតាង ត្រូវបានបញ្ចប់ នៅតែសួរដេញដោល និង​ចេញសាលក្រមតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះខ្ញុំយល់ថា អ្វីដែលប្រមូលបាន ក៏ដូចជាសហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត បញ្ជូនរឿងទៅជំនុំ​ជម្រះ វាមានភស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ផ្តន្ទាទោសលោក អៀង សារី ហើយ។ ដូច្នេះព័ត៌មានទាំងនេះ វាមិនមានការបាត់​បង់​ឡើយ។»

លោកស្រីបន្តថា បណ្តឹងអាជ្ញាប្រឆាំងនឹងលោក អៀង សារី បានផុតរលត់ តាមមាត្រា៧.១ នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ​របស់​កម្ពុជាដែលចែងថា «មរណភាពនៃជនជាប់ចោទ នាំដល់ការរំលត់បណ្តឹងអាជ្ញា ប្រឆាំងនឹងរូបគាត់»។

តាមការបញ្ជាក់របស់សហព្រះរាជអាជ្ញាជាតិ និងអន្តរជាតិ ថាការបាត់បង់លោកអៀង សារីមិនធ្វើ អោយបាត់បង់នូវព័ត៌មាន ដែលត្រូវបានគេប្រមូលនៅក្នុងដំណាក់កាលដំបូងរួចជាស្រេចហើយនោះទេ។ រីឯសវនាការសំណុំរឿង០០២ ដែលគ្រោង​នឹងបញ្ចប់ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែខាងមុខនេះ នឹងនៅបន្តរដំណើរការ ដោយប្រឆាំងលើជនជាប់ចោទពីររូបដែលនៅរស់ លោក នួន ជា និងលោក ខៀវ សំផន។

ទោះយ៉ាងនេះក្តី បើតាមលោកស្រី ជា លាង សហព្រះរាជអាជ្ញា បញ្ជាក់ថា ការិយាល័យសហព្រះរាជអាជ្ញា នឹងធ្វើបញ្ចប់​នូវ​ការស៊ើបអង្កេតជាផ្លូវការ លើករណីស្លាប់របស់ អៀង សារី ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លីខាងមុខនេះ មុនដាក់របាយការណ៍ផ្លូវការនេះ ទៅការិយារដ្ឋបាលនៃសាលាក្តីខ្មែរក្រហម។

ចំណែកលោក វិល្លីយ៉ាម ស្មីត (William Smith) សហព្រះរាជអាជ្ញារងអន្តរជាតិ នៅសាលាក្តីខ្មែរក្រហម ក៏បានថ្លែងក្នុង​សន្និសីទកាសែតនោះថា មរណភាពរបស់លោក អៀង សារី ពេលនេះ មិនមែនជាបរាជ័យ សម្រាប់សាលាក្តីខ្មែរក្រហម​ទេ។ ម្យ៉ាងទៀតសំណុំរឿង០០២ នឹងអាចបញ្ចប់នៅក្នុងរយៈពេល ៤ ឬ ៥ ខែខាងមុខ។

សូមបញ្ជាក់ថា អង្គជំនុំជម្រះសាលាដំបូង បានបើកសវនាការបឋម នៅខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១១។ សវនាការលើភ័ស្តុតាង​ចាប់​ផ្តើមនៅថ្ងៃទី២១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១១ ដោយពិភាក្សាទៅលើ ការជម្លៀសប្រជាជន ដោយបង្ខំចេញពីទីក្រុងភ្នំពេញ ហើយ​ក្រោយមកចេញពីទីប្រជុំជននានា និងបទឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ។

ក្នុងសំណុំរឿង០០២ មានអតីតមេដឹកនាំ នៃរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យចំនួនបីរូប ដែលកំពុងត្រូវបានជំនុំជម្រះក្តី។ ជន​ជាប់​ចោទទាំងបីរូបនោះមានលោក នួន ជា អតីតប្រធានរដ្ឋសភា  និងអនុលេខាបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជា, លោក ខៀវ សំផន អតីត​ប្រមុខរដ្ឋ និងលោក អៀង សារី អតីតឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុក កិច្ចការបរទេស និងជាសមាជិកមួយរូប នៃគណៈ​អចិន្ត្រៃយ៍ នៃបក្សកុម្មុយនិស្តកម្ពុជា ក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ។

ជនជាប់ចោទទាំងបីរូប រួមទាំងលោក អៀង សារី ផង ត្រូវបានជំនុំជម្រះក្តីនៅចំពោះមុខ អ.ក.ត.វ ចំពោះបទចោទប្រកាន់ អំពី​ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រល័យពូជសាសន៍ ឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងនឹងមនុស្សជាតិ និងការរំលោភបំពារបំពាន យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ​លើ​អនុសញ្ញា​ទីក្រុង​ហ្សឺណែវ ឆ្នាំ ១៩៤៩។

សូមរម្លឹកថា របបខ្មែរក្រហមបានឡើងកាន់អំណាចនៅថ្ងៃទី១៧ ខែមេសា ឆ្នាំ១៩៧៥ ហើយត្រូវទម្លាក់ពីអំណាចនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ ។ ប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណ ១,៧ លាននាក់បានបាត់បង់ជីវិត។ សង្គ្រាមស៊ីវិលបានបន្ដ ក្រោយពីការ​ដួលរលំនៃរបបខ្មែរក្រហមនាឆ្នាំ១៩៧៩ ហើយបានត្រូវបញ្ចប់នៅឆ្នាំ១៩៩៨ ក្នុងខណៈពេលដែលរចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយ និងយោធារបស់ខ្មែរក្រហមត្រូវរំសាយ ឬរំលាយចោល៕

-------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១៥ មីនា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ