នៅក្នុងអត្ថបទមួយ របស់សារព័ត៌មានអ៊ឺរ៉ុប «NEW EUROPE» ដែលចេញផ្សាយប្រចាំសប្ដាហ៍ បាន​អះអាង​ថា ការដើរថយក្រោយ នៃស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានជំរុញឲ្យគណៈប្រតិភូមួយ​ក្រុម របស់​​សភាអ៊ឺរ៉ុប ធ្វើដំណើរមកធ្វើទស្សនកិច្ច នៅក្នុងប្រទេសនេះ កាលពីដើមខែកន្លងមក។ ដំណើរទស្សនកិច្ច របស់​ប្រតិភូដែលមានសមាជិក មកពីគណកម្មការសិទ្ធិមនុស្ស របស់សភាអ៊ឺរ៉ុប មានគោលបំណង ធ្វើការ​វាយ​តម្លៃ ទៅលើសភាពការណ៍នយោបាយចុងក្រោយបង្អស់ និងពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ របស់សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប នៅ​ក្នុង​វិស័យ​សិទ្ធិមនុស្ស។

សារព័ត៌មានបានសរសេថា នៅក្នុងឆ្នាំ២០១៥ នាយករដ្ឋមន្ត្រីចាស់វស្សា លោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាល​របស់លោក បានបង្កើតច្បាប់ជាច្រើន សំដៅឃាត់ឃាំងកាន់តែច្រើនឡើង នូវសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន  និង​សំដៅបន្ទុចបង្អាក់សកម្មភាព របស់ក្រុមសង្គមស៊ីវិលនៅក្នុងប្រទេស។ ចាប់ពីពាក់កណ្ដាល​ឆ្នាំ២០១៥​នោះ​មក ការចាប់ខ្លួនដាក់ពន្ធនាគារ បានកើតឡើងជាច្រើនករណី ទៅលើសមាជិក​របស់គណបក្សប្រឆាំង និង​របស់​អង្គការសមាគម​ក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ ជាពិសេស នៅក្នុងខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៥ ដីការឲ្យចាប់ខ្លួនមួយ ត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើង ដើម្បី​ឃាត់​ខ្លួន​លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង ទាក់ទងនឹងការថ្លែងជាសាធារណៈ​មួយ តាំង​ពី​ឆ្នាំ​២០១១ (Editor's Note៖ ជា​សំនុំរឿង​បរិហាកេរ្តិ៍ លោក ហោ ណាំហុង អតីតរដ្ឋមន្ត្រី​ការបរទេស)។

ត្រូវបង្កើតវប្បធម៌សន្ទនាឡើងវិញ...

លោក ផេត្រាស អូស្ត្រេវីស៊ីយូស (Petras Auštrevičius) សមាជិកសភាអ៊ឺរ៉ុបមួយរូប ដែលមានវត្តមាន ក្នុង​ដំណើរទស្សនកិច្ចមកកម្ពុជា បានថ្លែង​ប្រាប់​សារព័ត៌មាន​ថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានប្រឈម​មុខ​ជា​ប្រចាំ ទៅនឹងការសង្កត់សង្កិត ពីសំណាក់​ក្រុម​អ្នក​មាន​អំណាច។ ការបំបិតសិទ្ធិសេរីភាព និងការគម្រាម​កំហែង ប្រឆាំង​នឹងសមាជិករបស់គណបក្សប្រឆាំង និងសមាជិករបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល បានរីក​ដុះដាល​ឡើង កាន់​តែខ្លាំង។ លោក ផេត្រាស បានបញ្ជាក់ថា៖ «នៅក្នុងស្ថានភាពនេះ ប្រធានគណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក សម រង្ស៊ី បាននិរទ្ទេសខ្លួនចេញក្រៅប្រទេស»។

ប្រតិភូសភាអ៊ឺរ៉ុប បានជឿជាក់ថា លោក ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋាភិបាលរបស់លោក មិនដែលរារែក​ឡើយ ក្នុង​ការ​ប្រើអំពើហិង្សា។ ជាឧទាហរណ៍ ដូចយ៉ាងតំណាងរាស្ត្រពីររូប របស់គណបក្សប្រឆាំង បានរង​ការវាយ​តប់​ទាត់​ធាក់ នៅជាប់នឹងរបងទ្វារដ្ឋសភាជាតិ ដែលជាស្ថាប័នកំពូលរបស់ប្រទេស។

ប្រធានប្រតិភូសភាអ៊ឺរ៉ុប លោក ចូសេហ្វ វ៉ៃដេនហូលជើរ (Josef Weidenholzer) បានផ្ដល់អនុសាសន៍ថា៖ «វា​ត្រូវ​ការ​ចាំបាច់ និងជាបន្ទាន់ ការដាក់ឲ្យមានឡើងវិញ នូវវប្បធម៌សន្ទនា»។

ស្នើឲ្យបញ្ជូនបេសកកម្មឃ្លាំមើល...

សារព័ត៌មានអ៊ឺរ៉ុបដដែល បានសរសេរទៀតថា មានការពិភាក្សាជាច្រើន ជុំវិញច្បាប់ថ្មីៗ ទាក់ទងនឹង​ដំណើរ​ប្រព្រឹត្តិទៅ នៃអង្គការសមាគម ជាពិសេសច្បាប់ ស្ដីពីការបោះឆ្នោត។ ហើយច្បាប់នេះទៀតសោធ នឹង​ត្រូវ​អនុវត្ត​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត ឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨។ ក្រុមប្រតិភូបានយល់ឃើញថា ច្បាប់ខាងលើ​អាច​មាន​ឥទ្ធិពល សំដៅបំបិតមាត់ក្រុមប្រឆាំង និងសំខាន់បំផុត សម្រាប់យកមកអនុវត្តន៍ នៅក្នុងការ​បោះ​ឆ្នោត។ ស្ថានភាពរបស់ប្រទេសកម្ពុជា នឹងធ្លាក់ចុះកាន់តែជ្រៅ ហើយក្រុមប្រតិភូអ៊ឺរ៉ុប មានគម្រោងស្នើ​សុំ​ទៅ «EEAS (ការិយាល័យអ៊ឺរ៉ុប សម្រាប់សកម្មភាពខាងក្រៅ)» ដើម្បីបញ្ជូនបេសកកម្មឃ្លាំមើលមួយ សម្រាប់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ខាង​មុខ។

សមាជិកប្រតិភូមួយរូបទៀត លោក បារបារ៉ា ឡូឆប៊ីល័រ (Barbara Lochbihler) បានថ្លែងទៀតថា៖ «នៅក្នុង​ជំនួបរវាងខ្ញុំ និងក្រុមអង្គការសហជីព ខ្ញុំបានដឹងថា ពួកគេបានព្រួយបារម្ភ ពីការបំបិតសិទ្ធិសេរីភាព ក្នុង​ការ​ធ្វើ​បាតុកម្ម និងសិទ្ធិក្នុងការជួបប្រជុំគ្នា។ ករណីនេះ ធ្វើឲ្យមានការបារម្ភដ៏ខ្លាំង។ នៅចំពោះស្ថានភាព​ដ៏​​ពិបាក​នេះ វាពិតជាសំខាន់ណាស់ ដែលសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប ត្រូវបង្កើតនូវការឃ្លាំមើលមួយ ទៅលើការ​បោះឆ្នោត​ទាំង​ឡាយ។»

សភាអ៊ឺរ៉ុបលំអៀង?

មិនអាចទាក់ទង​សមាជិករដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីប្រតិកម្មទៅនឹងការលើកឡើងខាងលើបានទេ នៅព្រឹក​ថ្ងៃ​អង្គារ​នេះ។ តែកន្លងមកមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល តែងតែច្រានចោលជាដរាប នូវរបាយការណ៍ទាំងឡាយណា ដែល​លើក​ឡើង​ថា ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា មានសភាពអាក្រក់។ បន្ថែមពីលើនេះ សភាអ៊ឺរ៉ុប​តែង​ត្រូវ​បាន​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ទាំងនោះ ធ្វើការវាយបកមកវិញថា បានធ្វើការដោយលំអៀង និងគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំង នៅ​កម្ពុជា។

សូមបញ្ជាក់ដែរថា នៅក្នុងអំឡុងពេល នៃការធ្វើទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសកម្ពុជា ប្រតិភូសភាអ៊ឺរ៉ុប​បាន​ជួប​ជា​មួយ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ តំណាងរបស់រដ្ឋសភា ប្រធានគណៈកម្មាធិការ​រដ្ឋសភា ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបរទេស គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិល តំណាងមកពី​សាលា​ក្ដី​ខ្មែរ​ក្រហម និងសហគមន៍ពលរដ្ឋរងគ្រោះ។ សហភាពអ៊ឺរ៉ុប ជាដៃគូផ្ដល់ជំនួយដ៏សំខាន់មួយ ក្នុងចំណោម​ដៃគូ​​ផ្ដល់​​ជំនួយ​​ជាច្រើន សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា៕