«មេធ្មប់»នៅអាហ្វ្រិកកណ្ដាល ត្រូវបានកប់ និងដុតទាំងរស់!
- ដោយ: សេក មនោរកុមារ អត្ថបទ និងយកការណ៍៖ សេក កុមារ ([email protected]) - បារីស ថ្ងៃទី២៦ វិច្ឆិកា ២០១៥
- កែប្រែចុងក្រោយ: November 26, 2015
- ប្រធានបទ: ច្បាប់ទម្លាប់
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
នៅក្នុងរបាយការណ៍ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិនោះ មានបង្ហាញទាំងរូបថត ដែលអះអាងពីហេតុការណ៍ទាំងអស់នោះ ដូចជាជនរងគ្រោះ ត្រូវគេចង់ឆ្កាងនៅសរសរឈើ រួចយកភ្លើងមកដាក់ក្បែរ និងរូបសាកសពឆេះខ្លោចជាដើម។ ទារុណកម្មទាំងនេះ បានកើតឡើងនៅរវាងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ និងដើមឆ្នាំ២០១៥ ស្ថិតក្រោមបញ្ជា របស់មេដឹកនាំកងសេនាជន ប្រកាន់សាសនាគ្រឹស្ដ៍ «anti-balaka»ដែលប្រយុទ្ធតាំងពី២ឆ្នាំមកហើយ ប្រឆាំងនឹងក្រុមអ្នកបះបោរ ប្រកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម «Séléka»។
ប្រទេសអាហ្វ្រិកកណ្ដាល បានធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអំពើហិង្សាយ៉ាងឃោឃៅ មានលក្ខណៈជាក្រុម និងជាសហគមន៍ បន្ទាប់ពីការដណ្ដើមអំណាច របស់ក្រុមអ្នកបះបោរ ប្រកាន់សាសនាអ៊ីស្លាម កាលពីខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ ខណៈក្នុងប្រទេស មានពលរដ្ឋភាគច្រើន ជាអ្នកកាន់សាសនាគ្រឹស្ដ៍។ បើទោះជាមានការដាក់ឲ្យមាន នូវរដ្ឋាភិបាលជាបណ្ដោះអាសន្នមួយឡើងក៏ដោយ តែអំពើហិង្សានេះនៅតែបន្តមាន ហើយច្បាប់ និងអំណាចរដ្ឋ ហាក់មិនមានប្រសិទ្ធិភាពអ្វី នៅខាងក្រៅរដ្ឋធានីឡើយ។
ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី និងជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ ដែលត្រូវបានលើកថ្ងៃជាច្រើនដង បានកំណត់ធ្វើ នៅថ្ងៃទី២៧ ខែធ្នូ ខាងមុខនេះ ដើម្បីឈានទៅដឹកនាំប្រទេស ជំនួសរដ្ឋាភិបាលបណ្ដោះអាសន្នសព្វថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែរយៈពេលនេះ ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបានសម្ដែងក្ដីបារម្ភថា នឹងមានអំពើហិង្សាជាថ្មីទៀត។
បើតាមរបាយការណ៍នោះ បានឲ្យដឹងថា ក្រុមកងសេនាជននៅតាមតំបន់ បានប្រើប្រាស់អំពើអាបធ្មប់ ជំនឿអូមអាម ដែលជាទំនៀមទំលាប់ជាទូទៅ នៅទ្វីបអាហ្វ្រិក ដើម្បីជា«លេស»ក្នុងការកំទេច ការធ្វើទារុណកម្ម និងដើម្បីអនុវត្តន៍នូវអំណាចរបស់ខ្លួន នៅក្នុងតំបន់ ដែលមិននិយាយពីច្បាប់ទម្លាប់។ របាយការណ៍បានលើកយកសំនុំរឿងចំនួន១៣ ដែលបានកើតឡើង ប្រឆាំងនឹងជនរងគ្រោះ អាយុពី៤៥ដល់៧០ឆ្នាំ ក្នុងក្រុង «Baoro» នៃខេត្ត «Nana-Mambéré» ភាគនារតីនៃប្រទេស មករៀបរាប់ ហើយដែលពិបាក នឹងឲ្យកងកម្លាំងរក្សាសន្តិភាព របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ធ្វើការរៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់ណាស់។
គេបានស្គាល់មេដឹកនាំ របស់ក្រុមសេនាជនទាំងនោះ ចំនួនបីនាក់ ដែលតែងមានវត្តមាន នៅក្នុងពេលធ្វើទារុណកម្ម និងការកាប់សម្លាប់។ អាចារ្យសាសនាគ្រឹស្ត៍ម្នាក់ បានធ្វើសាក្សីក្នុងសំនុំរឿងមួយ ដោយអះអាងថា លោកធ្លាប់ត្រូវបានក្រុមសេនាជនគម្រាម ដោយ«កាំបិត» បន្ទាប់ពីលោកបានសាកល្បង ចូលទៅធ្វើអន្តរាគមន៍ លើការ«កប់»បុរសម្នាក់ទាំងរស់ ដោយហេតុបុរសនោះ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ ពីបទធ្វើអំពើ«អាបធ្មប់» និងបានសារភាពថា ខ្លួនបានសម្លាប់មនុស្ស១៥០នាក់។
របាយការណ៍បានសរសេរបន្តថា ដើម្បីបញ្ជៀសខ្លួន ពីការចងឆ្កាង ឬដុតទាំងរស់ ជនរងគ្រោះត្រូវបានបង្ខំ ក្រោមការគម្រាមដោយកាំបិត ឲ្យបង់ប្រាក់រវាងពី៣៥ ទៅ៨៥ដុល្លា (២០ ០០០ ទៅ ៥០ ០០០ ហ្វ្រង់ ប្រាក់របស់ប្រទេសអាហ្វ្រិកកណ្ដាល)។ ប៉ុន្តែបណ្ដាជន២ភាគ៣ នៃប្រទេសដ៏ក្រីក្រនេះ រកចំណូលក្នុងមួយថ្ងៃ បានតែ១,៩៩ដុល្លាប៉ុណ្ណោះ។ របាយការណ៍បានសរសេរថា៖ «ក្រុមសេនាជន បានជំរិតឲ្យជនរងគ្រោះ បង់ប្រាក់រំលោះខ្លួន ដើម្បីប្ដូរនឹងការដោះលែង»។
អំពើអាបធ្មប់ ត្រូវបានហាមឃាត់ ដោយច្បាប់របស់ប្រទេស។ មនុស្ស ដែលរងការចោទប្រកាន់ ពីទង្វើនេះ តែងត្រូវបានចាប់ដាក់ពន្ធនាការ និងមានចំនួន ដល់ទៅជាងពាក់កណ្ដាល នៃអ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ នៅក្នុងប្រទេស។ របាយការណ៍ បានបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «ទោសទណ្ឌ ដែលកើតចេញពីការចោទប្រកាន់ ទាក់ទងនឹងអំពើអាបធ្មប់នេះ ត្រូវបានក្រុមសេនាជន ឬក្រុមប្រដាប់អាវុធ យកមកប្រើ ដើម្បីជាមធ្យោបាយ ក្នុងការអនុវត្តនូវអំណាចរបស់ខ្លួន នៅតាមតំបន់»៕