តាមទស្សនៈសង្គមខ្មែរស្រ្តី ត្រូវបានគេចាត់ថាត្រឹមតែជាមេផ្ទះ មើលកូន ដាំបាយ និងថែក្សាផ្ទះសំបែងតែប៉ុណ្ណោះ និងមិនត្រូវការអនុញ្ញាតពីស្វាមី ក្នុងចូរួមសកម្មភាពសង្គម។ ជាការកត់សម្គាល់រយៈកាលនៃការតវ៉ាចុងក្រោយនេះ ឃើញថាស្រ្តីតែងចេញមុខជាងបុរស ហើយសកម្មភាពនេះ វាបង្ហាញពីភាពក្លាហានរបស់ស្រ្តីសម័យឥឡូវ។

អ្នកស្រី ទេព វន្នី (នៅកណ្ដាល) នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤ នៅបឹងកក់រាជធានីភ្នំពេញ។ (រូបថត MONOROOM.info/ O. Vary)

ស្រ្តី និងការទាមទារ - «រយៈកាលចេញតវ៉ា៧ ឆ្នាំមកនេះយើងបានបាត់បង់តួនាទីជាស្រ្តីច្រើន។ ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាង​ណាក្តី យើងត្រូវតែចេញតវ៉ា ព្រោះដី និងផ្ទះគឺជីវិតរបស់ពួកយើង។ អញ្ចឹងយើងមិនអាចបញ្ឈប់សកម្មភាព​ទាមទារ​របស់យើងបានទេ។ បើទោះបីជាដឹងថាទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ រាប់រយឆ្នាំមកហើយ គឺស្រ្តីមិនសូវមានការចូលរួម​ក្នុង​សង្គម និងមិនដែលបានឈរនៅជួរមុខជាមួយសមត្ថកិច្ច។» នេះជាការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី សកម្មជន​អ្នកតវ៉ាដីធ្លីមិនចេះរីងស្ងួតនៅតំបន់បឹងកក់ ក្នុងពិធីបង្សុកូល និងវេទិកាសាធារណៈ ស្តីពីតួនាទីរបស់ព្រះសង្ឃ និង​និស្សិត បញ្ញាវន្ត ក្នុងការចូលរួមនយោបាយ ដែលរៀបចំដោយប្រជាសហគមន៍បឹងកក់នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៧ ខែកុម្ភៈ។

អ្នកស្រីបន្តថា សកម្មភាពចេញតវ៉ារបស់ស្រ្តីគឺភាគច្រើន ជួបនូវការលំបាក ដោយសារតែពួកគាត់​សុទ្ធសឹងតែ​ស្រ្តី​មេផ្ទះ រៀនសូត្រមិនបានច្រើន ហើយក៏មានកាតព្វកិច្ចច្រើននៅក្នុងផ្ទះ ដូចជាថែរក្សាកូន ថែរក្សាផ្ទះនិងបំពេញ​តួនាទី​ជាភរិយាជាដើម។ បើទោះបីជាសកម្មភាពតវ៉ាកន្លងមក បានជួបនៅបញ្ហាប្រឈមច្រើន និងការប្រើប្រាស់អំពើហិង្សា​ពីសមត្ថកិច្ចយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្រ្តីរូបនេះបានអះអាងថា មូលហេតុដែលអ្នកស្រីងើបឡើងតស៊ូនេះ គឺកើតឡើង​ពី​ក្តីឈឺចាប់ ។

អ្នកវិភាគសង្គមឯករាជ្យលោក កែម ឡី បានថ្លែងសរសើរ ចំពោះសកម្មភាពក្លាហានតស៊ូ របស់ស្រ្តីដែលរងគ្រោះ​ពីការរំលោភដីធ្លី និងភាពអយុត្តិធម៌ផ្សេងនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ថាជាស្រ្តីអ្នកក្លាហានជំនាន់ទីបី ក្នុងការទាមទារ​សិទ្ធិសេរីភាព។ លោកបានអោយដឹងថា សកម្មភាពស្រ្តីក្លាហានជំនាន់ទី១ គឺស្ត្រីចូលរួមសកម្មភាព​ជាមួយ​សម្តេច​សីហនុ បណ្តេញអាណានិគមបារាំងចេញពីប្រទេស ដែលលោកហៅថានារីក្លាហានអាវប្រផេះ។ ជំនាន់ទី២ នៅ​សម័យខ្មែរក្រហមនៅពេលបុរសស្លាប់អស់ ឬមួយចំនួនទៀតបាត់កម្លាំងពលកម្ម តែស្មារតីនារីនៅសម័យនោះ នៅខ្លាំងក្លា មិនរាថយតស៊ូជំនះឧបសគ្គ មើលថែប្តីនិងកូន ហើយសកម្មភាពមួយចំនួនទៀតបានចេញមុខតស៊ូ ដើម្បីគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ ។

ចំពោះភាពក្លាហានរបស់ស្រ្តីក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ន ព្រះតេជគុណប៊ុត ប៊ុនតិញ ប្រធានបណ្តាញព្រះសង្ឃឯករាជ្យ​បាន​កត់សម្គាល់ដែរថា ស្រ្តីខ្មែជាពូជអ្នកលះបង់ និងស៊ូរហូតទទួលបានជោគជ័យ​ដើម្បីទទួលបានសិទ្ធសេរីភាព​និងការ​រស់ប្រកបដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ។ ព្រះអង្គមានថេរដីការបន្តថា ក្រៅពីការតស៊ូ ដើម្បីរស់ស្រ្តីក៏មាន​ការចូលរួម​យ៉ាង​ខ្លាំងក្លា ក្នុងការដឹកនាំបាតុកម្មតវ៉ា រកយុត្តិធម៌សង្គមជាច្រើន។

អ្នក ទេព វន្នី បានលើកទឹកចិត្តអោយស្រ្តីនៅកម្ពុជាទាំងអស់ ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពសង្គមឲ្យច្រើន។ ស្រ្តី​សកម្មជន​ដីធ្លីរូបនេះបន្តថា «ដល់ពេលវេលាហើយដែលស្រ្តីត្រូវតែចូលរួមក្នុងសង្គម ដើម្បីអភិវឌ្ឃន៍សង្គម និងចូលរួម​តវ៉ា​ឲ្យ​មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលិទ្ធិប្រជាធិតេយ្យ ទោះបីជាគិតថាយើង ជាស្រ្តីមេផ្ទះ រៀនបានទាបក៏ដោយ ប៉ុន្តែ​យើងនៅមានសិទ្ធិរបស់យើង បើយើងមិនតស៊ូតើនណាជាអ្នកតស៊ូជំនួសយើង»៕

-----------------------------------------------
ដោយ ក. ចាន់នីតា (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ១៧ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤