ដំណើរការនីតិវិធីនៃអង្គជំនុំជំរះតុលាការកំពូលករណីលោកស្រី យ៉ោម បុប្ផា បានចាប់ផ្តើមនៅម៉ោង ៩ និង៣០នាទីព្រឹក នា​សាលជំនុះជម្រះនៃតុលាការកំពូល។ ក្នុងអង្គសវនាការ ដែលដឹកនាំដោយលោក ឃឹម ប៉ុន ប្រធាក្រុមជំនុំជំរះរួមជាមួយ​នឹង​ចៅក្រមប្រឹក្សាចំនួនបួនរូប និងតំណាងអយ្យការមួយរូប។ វត្តមានភាគីពាក់ពន័្ធចូលរួមសវនាការនេះរួមមាន ខាងដើមចោទ លោក វ៉ាន់ ថៃសឿន និងលោក ង៉ែត ចិត រួមជាមួយមេធាវីមួយរូប។ ដោយឡែកខាងជនជាប់ចោទមានអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា លោក លួស សាខន រួមនិងមេធាវីការពារចំនួនបីរូប។

អ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា បន្ទាប់ពីត្រូវបានដោះលែងឲ្យមានសេរីភាពជាបណ្ដោះអាសន្ន។ (រូបភាព MONOROOM.info/ O.Vary)

ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ - សវនាការជាសាធារណៈ ដែលភាគច្រើននៃអ្នកចូលរួមក្រៅពីក្រុមនិស្សិត សុទ្ធសឹងតែជាអ្នកសារព័ត៌មាន មន្រ្តីអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាតិ និងអន្តរជាតិ ដែលមានចំនួនមិនតិចជាង២០០នាក់ បានតាមដានយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ នូវ​ការទាញរកហេតុផល ខុស និងត្រូវរបស់ភាគីទាំងសងខាងចំពោះមុខអង្គជំនុំជំរះ។ តែទោះយ៉ាងណាក៏ក្តី តំណាងតុលាការ​កំពូលប្រកាសដោយលោក ឃឹម ប៉ុន ថានិងផ្តល់នូវយុត្តិធម៌ និងភាពស្អាតស្អំសម្រាប់ភាគីទាំងសងខាង។

ក្នុងអង្គសវនាការ ក្រៅពីអវត្តមាននៃជនជាប់ចោទចំនួនពីរូបលោក យ៉ោម សិទ្ធិ និងយ៉ោម កន្លង់ អ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា និងប្តី​ឈ្មោះ លួស សាខន ត្រូវបានប្រធានក្រុមនៃអង្គជំនុំជំរះបានអនុញ្ញាតិឲ្យ បង្ហាញពីការការពារខ្លួនចំពោះការចោទប្រកាន់ ពី​បទហិង្សាដោយចេតនាមានស្ថានទំងន់ទោស។ អ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា បានលើកឡើងថា «ខ្ញុំមិនបានប្រព្រឹត្តិ មិនបានបញ្ជា និងក៏មិនបានដឹងពីហេតុការទាំងនេះដែរ។ ខ្ញុំសូមបដិសេធចំពោះការចោទប្រកាន់នោះ ព្រោះថាខ្ញុំមិនមាន​វត្តមាននៅកន្លែង​កើតហេតុនោះទេ។ (...) ខ្ញុំមិនដែលមានទំនាស់ និងក៏មិនបានស្គាល់ជនរងគ្រោះទាំងពីរនាក់នោះដែរ។ (...) ខ្ញុំមិនបាន​ដឹង​រឿងនេះទាល់តែសោះ រហូតដល់ពេលមានមនុស្សមួយក្រុម ក្នុងឯកសណ្ឋានស៊ីវិល គ្មានដីកាបានចាប់ខ្ញុំបញ្ចូលឡាន រហូត​បញ្ជូនមកពន្ធនាគារម១ព្រៃស ទើបបានដឹងរឿងនេះ។»

ឯលោក លួស សាខន បានលើកឡើងថា ការចោទប្រកាន់មកលើប្រពន្ធរបស់លោក ថាបានប្រព្រឹត្តិហិង្សា​ទៅលើជនរង​គ្រោះទាំងពីរនេះ ជាភាព«អយុត្តិធម៌»បំផុត។ លោកបានបន្តថា ពេលនោះជនរងគ្រោះក៏មិនបានបញ្ជាក់ និងចង្អុលថា​ប្រពន្ធលោកជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងនេះដែរ ដោយបានបញ្ជាក់ថាមានបុរសពីរនាក់ជាអ្នកចាប់ និងវាយទៅវិញទេ។ ហើយ​គ្រួសារខ្ញុំ ក៏មិនដែលបានស្គាល់អ្នកទាំងពីរនាក់ នោះដែរ។ «សូមតុលាការកំពូល ជាតុលាការជាន់ខ្ពស់បំផុត​ នៅប្រទេស​កម្ពុជា ជួយផ្តល់យុត្តិធម៌ ព្រោះពួកយើងខ្ញុំមិនបានដឹង និងមិនបានប្រព្រឹត្តិដូចការចោទប្រកាន់នោះទេ»។

ឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើង របស់ជនជាប់ចោទទាំងពីររូបខាងលើ ដើមចោទឈ្មោះ វ៉ាន់ ថៃសឿន បានលោកឡើងថា ថ្ងៃកើតហេតុខ្លួនបានឃើញ យ៉ោម បុប្ផា លើកដៃចង្អុលមកក្រុមខ្លួន តែមិនដឹងនិយាយអ្វីនោះទេ ព្រោះតែនៅឆ្ងាយ។ ក្រោយមកក៏មានបុរសពីរនាក់បានមកចាប់ និងវាយមកលើក្រុមខ្លួនទាំងពីរនាក់តែម្តង។ លោកបន្តរថា លោកបានស្គាល់ យ៉ោម បុប្ផា និងលួស សាខន ព្រោះធ្លាប់ចាប់បានចោប់ចោរដែលចូលលួចពេជ្រក្នុងផ្ទះគាត់ ឲ្យរូបគាត់។ «ខ្ញុំមិនស្គាល់​ជន​ទាំងពីរនាក់ដែលបានមកវាយនោះទេ តែក្រោយពីវាយរួចពួកគេបានរត់អស់ ហើយមានក្មេងប្រាប់ថាអ្នកវាយនោះឈ្មោះ យ៉ោម សិទ្ធិ និងយ៉ោម កន្លង់»។

លើកឡើងមិនខុសគ្នានឹងលោក វ៉ាន់ ថៃសឿន ដើមចោទម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ង៉ែត ចិត្ត បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា លោកមិនដែល​បានស្គាល់អ្នកទាំងពីរ(យ៉ោម បុប្ផា និងលួស សាខន)ទេ តែអ្វីដែលអ្នកទាំងពីរបានលើកឡើងខ្ញុំសូមបដិសេធ ព្រោះបាន​ឃើញគាត់ចង្អុលមក ហើយក៏មានបុរសពីរនាក់មកកាប់នឹងពូថៅ និងចាក់នឹងទល់ល្វីសតែម្តង។

ជាមួយនិងការអះអាងរៀងៗខ្លួននៃដើមចោទ និងចុងចោទ លោកមេធាវីខាងចុងចោទ(យ៉ោម បុប្ផា និងលួស សាខន) លោក ចាន់ សុជាតិ និយាយថា សមត្ថកិច្ចមិនបានធ្វើកមណត់ហេតុពីទីតាំងនៃកន្លែងកើតហេតុទេ ហើយក៏មិនបានចុះ​ស្រាវជ្រាវពីករណីនេះដែរ។ ឯដើមចោទនិយាយតាម «គេប្រាប់» តើគេនោះជានណា? ។ លោកបន្តរថា ឯសាក្សីសំខាន់​មួយទៀត «ម្ចាស់ផ្ទះសំណាក់បុប្ផា» ដែលបានឃើញនូវហេតុការណ៍ទាំងនេះ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ក៏ដូចជា​សាលា​ឧទ្ធណ៍ មិនបានធ្វើការកោះហៅតាមការស្នើសុំនោះឡើយ។

មេធាវីខាងដើមចោទ ក៏បានតបវិញថា ជនដែលជាប់ការចោទប្រកាន់ទាំងពីរនាក់នោះ (ឈ្មោះ យ៉ោម សិទ្ធិ និងយ៉ោម កន្លង់) ជាមនុស្សមានអត្តចរិតមិនល្អ កោងកាច សាហាវ និងត្រូវបានគេបណ្តេញចេញពីភូមិ ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ឯ​ករណីនៅកន្លែងកើតហេតុវិញ អ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ជាអ្នកមក«ប្រលេះ»ដៃ ដើម្បីឲ្យជនល្មើសទាំងពីរនោះ មានឱកាស​រត់​យករួចខ្លួន។ លោកបានបញ្ជាក់ថា «អ្នកទាំងបួនពិតជាបាននៅកន្លែងកើតហេតុមែន ហើយក៏ជាអ្នកបញ្ជា ឲ្យមានការ​ប្រព្រឹត្តិអំពើហិង្សានេះ រហូតដល់មានរបួសស្នាម ដល់ជនរងគ្រោះទាំងពីរ។»

ចំណែកតំណាងអយ្យការ បានឡើងធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានជាចុងក្រោយថា ដោយមានភស្តុតាងដាក់បន្ទុកផង និងដោះបន្ទុក​ផងនោះ តំណាងអយ្យការស្នើរឲ្យក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គជំនុំជំរះ ធ្វើការពិនិត្យ ពិចារណា តាមផ្លូវច្បាប់ ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌​ដល់​ជនរងគ្រោះ ក៏ដូចជាជនជាប់ចោទ។

ក្រោយពីបានស្តាប់ការរៀបរាប់ និងបកស្រាយរបស់ភាគីទាំងសងខាង រួមទាំងមេធាវីនោះរួចមក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សា​ជំនុំ​ជំរះ​បានប្រកាសដកឈ្លាទៅពិចារណា។ រយៈពេលជិតមួយម៉ោងក្នុងការពិចារណា ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជំរះក្រោយ​ពីបាន​យល់ឃើញថា ទាក់ទងនឹងផ្នែកកំណត់ហេតុ និងការសម្រេច រួមទាំងភាពមិនគ្រប់គ្រាន់ និងការមិនឆ្លើយតបនៃសំណើរ​សម្រាប់ការធ្វើកំណត់ហេតុរបស់សមត្ថកិច្ច នោះ សម្រេចទទួលពាក្យបណ្តឹងសារទុក្ខ ដោយមានមូលហេតុសមស្រប​តាម​ច្បាប់ ហើយជនជាប់ចោទចាត់ទុកថាគ្មានទោស រហូតដល់មានពិរុទ្ធភាព។ និងយល់ឃើញថាមានពិរុទ្ធភាពដាក់​បន្ទុកលើ​យ៉ោម សិទ្ធិ និងយ៉ោម កន្លង់ បន្តរស្វែងរកចាប់ខ្លួនអ្នកទាំងពីរ។

ជាចុងក្រោយប្រធានក្រុមប្រឹក្សាលោក ឃឹម ប៉ុន ក៏បានប្រកាសជាសាធារណៈ នូវសាលដីកានៃសំណុំរឿងក្តីនេះ ដោយបានបង្វិលទៅឲ្យសាលាឧទ្ធណ៍ធ្វើការស៊ើបអង្កេត សួរដេញដោល និងជមនុំជំរះឡើងវិញ។ ចំណែកអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ក៏ត្រូវបានសម្រេចឲ្យស្ថិកនៅក្រៅឃុំជាបណ្តោះអាសន្ន ចាប់ពេលថ្ងៃប្រកាសសាលដីកានេះតទៅ។

ប្រធានផ្នែកបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត បានលើកឡើងថា ការមិន​សម្រេច​លើក​លែងទោសតែម្តងទៅលើអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ព្រោះតែតុលាការនេះគេចវេស ពីសំណងនៃការទទួលខុសត្រូវ ចំពោះការ​រស់នៅរយៈពេលជាងមួយឆ្នាំរបស់អ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា ក្នុងពន្ធនាគារនោះ។ ម្យ៉ាងទៀតជាការពន្យាពេលក្នុងការសម្រេច ដើម្បីស្វែងរកនូវពិរុទ្ធភាពថ្មី ក្នុងការចោទប្រកាន់លើរូបអ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ផា។

តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយលោកសង្ឃឹម ជឿជាក់យ៉ាងមុតមាំថា នឹងមិនមានករណីដូច ប៊ន សំណាង និងសុខ សំអឿន នោះទេ។ ព្រោះថាសមាសភាពនៃចៅក្រមកាត់សេចក្តីថ្មី នៅសាលាឧទ្ធណ៍ជាសមាសភាពថ្មី និងមែនជាចៅក្រមមុនៗ​នោះ​ឡើយ ហើយការសម្រេចរបស់ពួកគាត់ជាអំណាចឆន្ទានុសិទ្ធផ្តាប់មុខ។ «ដាក់អ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផា ជាប់ពន្ធនាគារជាង​មួយ​ឆ្នាំហើយ បើធ្វើការលើកលែងចោទប្រកាន់ទៅ តើនណាទទួលខុសត្រូវ ក្នុងពេលដែលគាត់ជាប់ពន្ធនាគារ​ជាងមួយឆ្នាំ​នេះ? ការសម្រេចនេះជាការផ្តល់សេរីភាពឲ្យអ្នកស្រីយ៉ោម បុប្ផា ប៉ុន្តែជាការសម្រេចមួយ ដើម្បីមិនទទួលខុសត្រូវ។ (...) បើគ្មាន​ភស្តុតាង គ្មានសំអាង និងសាក្សី ទេម្តេចមិនសម្រេចដោះលែងតែម្តងទៅ ហេតុអ្វីចាំបាច់បង្វិលឪ្យសាលាឧទ្ធណ៍​ ​ធ្វើការ​សម្រេចឡើងវិញ។ (...) បើសិនជាសម្រេច​លើកលែង ការចោទប្រកាន់តែម្តង រដ្ឋជាអ្នកទទួលខុសត្រូវសងសំណង ក្នុង​ការ​ឃុំខ្លួនគេជាងមួយឆ្នាំមកនេះ ដោយមិនមានកំហុស។ នេះជាការបោះបាល់ដាក់គ្នា ទៅវិញទៅមក៕»

---------------------------------------------------------
ដោយ៖ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២២ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ