រ៉ុង ឈុន៖ ហេតុផល៣ ដែលកោះត្រល់នៅតែជា«របស់»កម្ពុជា
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១៧ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣
- កែប្រែចុងក្រោយ: June 17, 2013
- ប្រធានបទ: ទឹកដី កោះត្រល់
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
លោក រ៉ុង ឈុន តំណាងក្រុមប្រឹក្សាឃាំ្លមើលកម្ពុជា និងជាប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យ បានបញ្ជាក់ថា ផ្ទុយពីការអះអាង របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ដែលធ្លាប់ធ្វើការបកស្រាយក្នុងរដ្ឋសភាជាតិថា«កោះត្រល់»បានបាត់បង់តាំងពីមុនឆ្នាំ១៩៦០ និងមិនមែនទើបតែថ្មីនេះ តែតាមពិតទៅ កោះរបស់កម្ពុជាមួយចំនួន ត្រូវបានបាត់បង់ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០ មកដល់ឆ្នាំ២០១០ នេះតែប៉ុណ្ណោះ រួមទាំងកោះត្រល់ផង។
ប្រធានសមាគមគ្រូបង្រៀនកម្ពុជាឯករាជ្យរូបនេះបាន បង្ហាញនូវហេតុផលបីយ៉ាង បញ្ជាក់ភស្តុតាងថា«កោះត្រល់» ពិតជាបាត់បង់ក្រោយថ្ងៃរំដោះ៧មករា ពោលក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១៩៨០។ ហេតុផលទីមួយលោកបញ្ជាក់ថា ក្នុងឯកសារមេរៀន«ភូមិវិទ្យាថ្នាក់ទី៧» បោះពុម្ពឡើងក្នុងឆ្នាំ១៩៨៥ សម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។ អំឡុងពេលនោះកម្ពុជាស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម ហើយវៀតណាម ក៏បានទទួលស្គាល់ដែនកោះត្រល់ ថាជាកម្មសិទ្ធិរបស់កម្ពុជាដែរ តាមការរៀបរាប់អំពីសណ្ឋានដី និងភោគទ្រព្យរ៉ែក្នុងទំព័រ១៤-១៥ និងក៏មាននិយាយអំពីក្រុមកោះនៅទំព័រ១៥ ដែរ ក្នុងនោះក៏មានបញ្ជាក់ពីកោះត្រល់ដើម្បីជាការដាស់តឿន និងឲ្យកូនចងចាំថា «កោះត្រល់» ជាកោះរបស់កម្ពុជា។
លោក រ៉ុង ឈុន បានអះអាងថា៖ «ប្រវត្តិសាស្ត្រជារឿងពិត ខ្ញុំគិតថាអ្វីដែលក្រសួងលើកឡើងដាក់បញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សាអប់រំ និយាយពីបញ្ហាប្រវត្តិកោះត្រល់ដែលជាកោះរបស់ខ្មែរ ក្នុងសៀវភៅសិក្សានេះ ខ្ញុំគិតថាក្រសួងចង់អោយកូនខ្មែរបានដឹងឮ ស្វែងយល់អំពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃកោះត្រល់នេះ»។
យោងតាមច្បាប់អន្តរជាតិ ទាក់ទិននឹងរយៈចំងាយវិញ លោក រ៉ុង ឈុន បានបង្ហាញថាពីឆ្នេរសមុទ្រកម្ពុជា ទៅកោះត្រល់មានចំងាយត្រឹមតែដប់ប្រាំ(១៥)គីឡូម៉ែត្រ ប៉ុណ្ណោះ ផ្ទុយមកវិញពីកោះត្រល់ ទៅឆ្នេរសមុទ្រវៀតណាម មានចំងាយរហូតដល់ទៅសែសិបប្រាំ(៤៥)គីឡូម៉ែត្រ ដូច្នេះជាហេតុផលមួយ បញ្ជាក់បានថាប្រទេសណា ដែរមានទីតាំងនៅជិតកោះនោះជាង ជាដែនដីកោះនៃប្រទេសនោះ នេះហេតុផលទីពីរ។
រីឯហេតុផលទីបីវិញ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងបញ្ហាកម្ពុជានៅទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ លោកក៏បានបញ្ជាក់ថា ជាលទ្ធភាពមួយយ៉ាងសំខាន់ សម្រាប់កម្ពុជាដើម្បីទាមទារកោះនោះមកវិញដែរ។
លោក រ៉ុង ឈុន បន្តរថាលោកនឹងដាក់លិខិតមួយច្បាប់ ទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើឲ្យពិចារណាពីបញ្ហាទាមទារកោះត្រល់នេះមកវិញ ដោយធ្វើការបង្ហាញថា កម្ពុជាមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការយកទឹកដី និងកោះដែលបានបាត់បង់ ពីប្រទេសជិតខាងមកវិញ។ប៉ុន្តែនៅក្នុងលិខិត ដែលបានដាក់ជូនរដ្ឋាភិបាល អង្គទូត និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល របស់ក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា បង្ហាញថា កម្ពុជា មានសិទ្ធិពេញលេញ ដើម្បីទាមទារដែនដីទឹក ដែនដីគោក និងដែនដី កោះ ពីប្រទេសជិតខាងមកវិញគ្រប់ពេល ទោះបីមានការបាត់បង់យូរយាក៏ដោយ ក៏មិនផុតអាជ្ញាយុកាលនោះដែរ។
កន្លងមកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រកាសជាសាធារណៈនៅមុខមហាជន ដោយបញ្ជាឲ្យគ្រប់វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍ចាក់ផ្សាយឡើងវិញ នូវបទអន្តរាគមន៍របស់លោក នៅក្នុងរដ្ឋសភាពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រំដែននេះ ដើម្បីពន្យល់អ្នកបោះឆ្នោត និងសហគមន៍អន្តរជាតិ។ ការលើកឡើងនេះ ទំនងជាចង់វាយប្រហារ ទៅលើគណបក្សប្រឆាំងដែលមាន គម្រោងប្តឹងទៅតុលាការអន្តរជាតិក្រុងឡាអេ និងប្រទេសហត្ថលេខីសន្ធិសញ្ញក្រុងប៉ារីស ក្នុងទាមទារយកទឹកដី ដែលបាត់បង់ដោយការរំលោភបំពាន ពីប្រទេសជិតខាង បើគណបក្សប្រឆាំងឈ្នះឆ្នោតនាពេលខាងមុខ។
តាមការប្រកាសរបស់លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនកាលពីថ្ងៃទី៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២ ក្នុងរដ្ឋសភា នូវមូលហេតុដែលនាំឲ្យ«កោះត្រល់»លែងជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរនោះ ដោយសារតែមានឯកសាររបស់ព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្ដមសីហនុ (ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ) ដាក់តម្កល់នៅក្នុងអង្គការសហប្រជាជាតិនៅឆ្នាំ១៩៦៤ បានទទួលស្គាល់ខ្សែបន្ទាត់ប្រេវីយេ កាត់កោះត្រល់ទៅឱ្យប្រទេសវៀតណាម។ លោក ហ៊ុន សែន បន្តថាខ្មែរបានបាត់កោះត្រល់របស់ខ្លួន នៅឆ្នាំ១៩៣៩ ក្រោយពីអគ្គទេសាភិបាលឥណ្ឌូចិន របស់បារាំង លោក ប្រេវីយេ បានដាក់កោះត្រល់ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង ក្នុងដែនដីកម្ពុជាក្រោម ឬកូសាំងស៊ីន។ និងក្នុងឆ្នាំ១៩៤៩ បារាំងបាន ប្រគល់ដែនដីកូសាំងស៊ីនដែលជាទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ទៅឲ្យព្រះចៅបៅដាយនៃប្រទេសវៀតណាម។
ប៉ុន្តែបើយោងតាមការចេញផ្សាយរបស់កាសែតរស្មីកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ២០០៥ បានដកស្រង់នូវព្រះបន្ទូលរបស់ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ (ព្រះបាទសម្ដេចព្រះនរោត្តម សីហនុ) ថា«ព្រះអង្គមិនដែលទទួលស្គាល់កោះត្រល់ ជារបស់វៀតណាមម្ដងណានោះឡើយ»។
សូមរម្លឹកថា «កោះត្រល់»ដែលវៀតណាមហៅថា«កោះភូកុក»មានទំហំដី ៥៧៤គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ដែលមានទំហំជិតប៉ុនផ្ទៃដីប្រទេសសិង្ហបុរី (Singapore) និងមានចម្ងាយប្រាំគីឡូម៉ែត្រពីកោះក្រចកសេះ ចម្ងាយដប់ប្រាំគីឡូម៉ែត្រពីឆ្នេរសមុទ្រខ្មែរភាគខាងត្បូង និងសែសិបប្រាំគីឡូម៉ែត្រ ពីខេត្តហាទៀនប្រទេសវៀតណាម។
សព្វថ្ងៃក្រោយការអភិវឌ្ឍរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយ កោះត្រល់មានជនជាតិវៀតណាមរស់នៅចំនួនជិតដប់ម៉ឺននាក់ ដោយមានហេដ្ឋារចនាសម្ពន្ធ័ផ្លូវថ្នល់ខ្វាត់ខ្វែង អគាររដ្ឋាភិបាល សាលារៀនមន្ទីរពេទ្យ សណ្ឋាគារ ភូមិគ្រឹះ អាគារលក់ទំនិញ និងផ្សារទំនើបៗ។ ក្នុងនោះក៏មានអាកាសយានដ្ឋានខ្នាតអន្តរជាតិមួយកន្លែង កំពង់ផែអន្តរជាតិបីកន្លែង សម្រាប់វិស័យពាណិជ្ជកម្ម និងទេសចរណ៍យ៉ាងសំខាន់ ដែលត្រូវបានចំណាយប្រាក់អស់ជាងមួយពាន់លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក៕