មុនការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ រដ្ឋាភិបាលដែលមានលោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្រ្តី ព្រោះតែចង់បាននូវការ«គាំទ្រ» ពីប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសពីក្រុមយុវជន បានបង្កើតឲ្យមានក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ចុះវាស់វែងដីធ្លី ជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលហៅថា «គោលនយោបាយចាស់ សកម្មភាពថ្មី»។ តាមគោលនយោបាយចាស់ សកម្មភាពថ្មីនេះ បែរជាបានបង្កឲ្យមាន«វិបត្តិ»ដីធ្លី រឹតកាន់តែធំឡើងៗ គ្មានវិធានការទប់ស្កាត់ និងដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតឡើងនោះ។
ឯអ្នកអនុវត្តន៍មួយចំនូនធំ (ដូចជាក្រុមនិស្សិត មន្រ្តីពាក់ព័ន្ធ និងអ្នកមានអំណាច) បានឆ្លៀតឱកាសនេះ ទាញយកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន ហើយបានបង្កឡើង នូវ«ទុក្ខទោស»ដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ស្លូតត្រង់ តាមរយៈការឆក់ប្លន់ដីធ្លី និងការប្រ់ប្រាស់នូវអំណាចយោធា ក៏ដូចជាតុលាការ ក្នុងការគម្រាមកំហែង និងចាប់ខ្លួនជាដើម។
លោក រស់ សួរ មន្រ្តីច្បាប់របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានពន្យល់លើករណីនេះថា ដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្រោយប្រជាពលរដ្ឋមានរឿង និងមិនអាចទ្រាំរស់នៅ ទាំងវេទនាគ្មានលំនៅ គ្មានជំរក គ្មានការហូបចុកគ្រប់គ្រាន់ ក៏តែងតែស្វែងរកអន្តរាគមន៍ ពីគ្រប់មន្រ្តី អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច តែគ្មានកិច្ចអន្តរាគមន៍ ឬដំណោះស្រាយឡើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋមួយភាគ បានបង្ខំចិត្តឡើងមកភ្នំពេញ ដើម្បីបានការអន្តរាគមន៍ពីថ្នាក់ជាតិ។ តែជានិច្ចកាល ការព្យាយាមរបស់ពួកគាត់ ត្រូវបានរារាំង រំខាន ឬបង្ក្រាប ដោយក្រុមអាជ្ញាធរបញ្ជាដោយរដ្ឋាភិបាលទៅវិញ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណេះ បែរជាបានលាបពណ៌ឲ្យពួកគាត់ថា ជាក្រុមជ្រុលនិយម ជាក្រុមបក្សប្រឆាំង ឬជាក្រុមឈ្នះបានដី ចាញ់បានប្រាក់ទៅវិញ។
តែអ្វីដែលគួឲ្យកត់សំគាល់ក្នុងរឿងដីធ្លីនេះ បែរជាលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែសីហានេះ លើកឡើងថា«មិន»បានដឹងឮ ឬមិនបានទទួលព័ត៌មានទាល់តែសោះ ក្នុងរឿងវិវាទដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទៅវិញ។ មិនត្រឹមតែមិនទទួលដឹងឮ លោកបែរជាទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ និងការដោះស្រាយទាំងអស់ ទៅឲ្យមន្រ្តីថ្នាក់ក្រោមឲ្យទទួលថ្មបាក់ជំនួស។ លោក រស់ សួរ បានសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «បើថ្នាក់លើមិនបញ្ជា ថ្នាក់ក្រោមក៏មិនងាយ នឹងហ៊ានធ្វើល្មើសច្បាប់ដែរ»។
មន្រ្តីច្បាប់រូបនេះបានចាត់ទុកថា ការលើកឡើងរបស់នាយករដ្ឋមន្រ្តី គឺជាសម្តី «ក្មេងអាយុមួយឆ្នាំ» ដែលបានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុង ទៅថ្នាក់ក្រោម ក្នុងនាមខ្លួនជាប្រមុខដឹកនាំ របស់ប្រទេសទាំងមូលនោះ។ លោកបានបន្ថែមថា «ហេតុផល» នៃការទម្លាក់ចោលការទទួលខុសត្រូវនេះ មានបួនយ៉ាង ស្មើនឹងលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី បង្កើតឲ្យមានពាក្យមួយឃ្លាបន្ទាប់ពីពាក្យថា «គោលនយោបាយចាស់ សកម្មភាពថ្មី» គឺ«នយោបាយថ្មី ទ្រឹស្រ្តីចាស់»។
មន្រ្តីបក្សសង្គ្រោះជាតិនេះ បានចាត់ទុកថា«នយោបាយថ្មី ទ្រឹស្រ្តីចាស់» ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីកំពុងតែប្រើប្រាស់ ក្នុងរឿងដីធ្លីនេះ ព្រោះតែលោកចង់«ស្តារ»ឡើងវិញ នូវការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋ សិស្ស និស្សិត ក្រោយពីមានការប្រឆាំងមិនឈប់ឈរ ពីប្រជាពលរដ្ឋស្ទើរតែទូទាំងប្រទេសនោះ។
តាមរយៈ «នយោបាយថ្មី ទ្រឹស្រ្តីចាស់» នេះមាន«បួន»ជំហាន ដែលត្រូវបានមន្រ្តីច្បាប់នេះសង្កេតឃើញ និងលើកមកបង្ហាញ រួមមានជំហានទីមួយ ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីដឹងខ្លួនឯងជាមុនថា ប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនត្រូវបានធ្លាក់ចុះ ព្រោះតែអំពើពុករលួយ នៃមន្រ្តីក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួនមួយចំនួន តាមរយៈ«ទំនាស់ដីធ្លី»ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។ ខ្លួនបានដឹងច្បាស់ ពីបញ្ហាដែលកើតឡើង ដែលនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន បោះបង់នូវជំនឿទុកចិត្តលើខ្លួនតទៅទៀត។ តែលោក ហ៊ុន សែន មិនរកវិធីដោះស្រាយបញ្ហាដោយសន្តិវិធី ឬធ្វើការស្រាវជ្រាវ ពីឬសគល់នៃបញ្ហាឡើយ។ ហើយជឿតាមតែរបាយការណ៍ខុសពីការពិត នៃក្រុមជំនិតខ្លះរបស់ខ្លួន បែរជាបង្គាប់បញ្ជា ឲ្យបង្កើត«បញ្ហាក្នុងបញ្ហា»ទៅវិញ ដូចជាការប្រើប្រាស់កម្លាំង«ហិង្សា»របស់សមត្ថកិច្ចចម្រុះជាតិ មកលើប្រជាពលរដ្ឋជាដើម។
ជំហានទីពីរដែលជាដំណាក់កាលមួយ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី មិនអាចអន្តរាគមន៍ខ្លួនឯងលែងបាន ក្នុងរឿងទំនាស់ដីធ្លីនេះ ព្រោះតែចង់រក្សានូវ«មុខមាត់»របស់ខ្លួន។ មានន័យថា អ្នកណាបង្កឡើង អ្នកនោះត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ (តាមតំបន់ និងបណ្តាខេត្តរៀងៗខ្លួន)។ ជំហានទីបី ការគ្រប់គ្រង ឬបង្គាប់បញ្ជាមន្រ្តីក្រោមឱវាទ លែងមានប្រសិទ្ធិភាព មានន័យថា ពួកគេ(មន្រ្តីក្រោមឱវាទ) «ដុះស្លាប» អាចរស់ និងហើរដោយខ្លួនឯងបានហើយ ដោយមិនចាំបាច់ស្តាប់ការបង្គាប់ ឬបង្រៀនពីអ្នកណាឡើយ។ និងជំហានទីបួនចុងក្រោយ គឺ អនុសាសន៍ ឬបទបញ្ជា របស់ខ្លួន(នាយករដ្ឋមន្រ្តី) លែងមានប្រសិទ្ធិភាព មានន័យថា អ្វីដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលលើកឡើង ជាសំដីដូច«ក្មេងបៀមដៃ»។ ព្រោះតែដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួន និងបក្សពួកនិយម មន្រ្តីទាំងនោះមិនខ្វល់ មិនស្តាប់ មិនគោរព ឬមិនអនុវត្តន៍តាមអនុសាសន៍ បទបញ្ជា ឬច្បាប់ដែលមានជាធរមានឡើយ។
លោក រស់ សួរ បានធ្វើការពន្យល់ទៀតថា ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនោះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ត្រូវមានវិធានការដោះស្រាយជាបន្ទាន់ កុំទុកដល់ក្លាយជា«ដំបៅរីក ឬទំនប់បាក់» ហើយទើបខ្នះខ្នែងមកធ្វើជាជួយនោះ។ ច្បាប់ស្តីពីការផ្តល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលឃុំសង្កាត់ ច្បាប់ភូមិបាល ច្បាប់រដ្ឋប្បវេណី ច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ច្បាប់នីតិវិធីរដ្ឋប្បវេណី និងច្បាប់នីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ទាំងអស់នេះ គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន អនុវត្ត និងកំរិតដាក់ទោស ទៅលើមន្រ្តីក្រោមឱវាទរបស់ខ្លួន ឬបុគ្គលមានអំណាចណាមួយ ដែលប្រព្រឹត្តិខុសបាន។ តែនេះលោកមិនអនុវត្ត មានន័យស្មើនឹងលោក «បើកដៃ» ឲ្យក្រុមទាំងនោះ ប្រព្រឹត្តខុសតទៅទៀត។ ដល់ពេលមានរឿង ឬទឹកដល់ច្រមុះ«រត់»យករួចខ្លួនតែរៀងខ្លួន៕