មានស្រុកកំណើត នៅ​ខេត្ត​ព្រះ​ត្រពាំង ក្នុង​ទឹកដី​កម្ពុជា​ក្រោម លោកតា សុគន្ធ ពិសិដ្ឋ ដែល​ជា​ជន​រងគ្រោះ​មួយ​រូប ក្នុង​ចំណោម​ជន​រងគ្រោះ​ជា​ច្រើន​ទៀត ដែល​​បាន​ និង​កំពុង​រស់នៅ​លើ​ទឹកដី​កម្ពុជាក្រោម បាន​លើក​ឡើង​ថា យួន ហូរ ជីម៉ិញ បាន​រៀបចំ​បំភ្លៃ​ប្រវត្តិសាស្រ្ត ជា​មួយ​នឹង​ការ​ផ្តាំ​ផ្ញើរ​ទៅ​កាន់​កូនចៅ​យួន ថា​ទឹកដី​ខ្មែរ​ក្រោម​ជា​ទឹកដី​របស់​ខ្លួន ដោយ​ហាម​បំបិទ​មិន​ឲ្យ​កូន​ខ្មែរ​នៅ​កម្ពុជា​ក្រោម ដឹង​ថា​ដី​កម្ពុជា​ក្រោម​ជា​ដី​របស់​ខ្មែរ។

ក្នុង​កិច្ច​សម្ភាស​ជា​មួយ​ទស្សនាវដ្តី​មនោរម្យ.អាំងហ្វូ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី៨ ខែតុលានេះ លោកតា​ក្នុង​វ័យ​ជិត​៧០ឆ្នាំ​រូប​នេះ បាន​បញ្ជាក់​ថា៖ «ទឹកដី​កម្ពុជា​ក្រោម ជា​ទឹកដី​របស់​ខ្មែរ។ (...) យួន​គ្មាន​ទឹកដី​ទេ។ កាលនោះ​ យួន​គ្រាន់​តែ​ជា​ក្រុម​មួយ ដែល​គេ​ហៅ​ថា ពួក​ពពុះ​ទឹក ពួក​សាកី​ដូង​ជា​ដើម។ ហើយ​ក្រុម​នេះ រស់នៅ​តែ​តាម​មាត់​ទឹក​នៃ​ប្រទេស​ដទៃ ហើយ​ក៏​មិនមែន​មាន​ឈ្មោះ​ថា វៀតណាម នោះ​ដែរ គី​ជា​យួន។»

លោកតាបានលើកជាឧទាហរណ៍ថា ដូចនៅភ្នំពេញ នៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងតាមបណ្តាខេត្តមួយចំនួនទៀត តាម«ដងទន្លេ» ពួកយួនបានរស់នៅលើ«ផ្ទៃទឹក»ដោយសេរី ហើយឥឡូវ នាំគ្នាមករស់នៅ«លើគោក»​ដោយ​សេរីទៀត។ លោកបានបន្តទៀតថា៖ «ឲ្យតែយ៉ាងនេះ ភ្នំពេញនឹងក្លាយជាដីយួន។ (...) ក្លាយជាកម្ពុជាក្រោម​ទីពីរ»។

លោកតាវ័យចំណាស់រូបនេះ  បានធ្វើការរំលឹកថា ការរស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ថ្នាក់ដឹកនាំយួន​ទាំង​អស់ បានធ្វើការដឹកនាំទៅតាម«មាគ៌ាបដិវត្តន៍» ដោយបំបិទសិទ្ធិសេរីភាពកូនខ្មែរកម្ពុជាក្រោមទាំងអស់ មិន​ឲ្យរៀនភាសាខ្មែរ មិនឲ្យមានព្រះសង្ឃខ្មែរ និងអនុវត្តទំនៀមទំលាប់ ទៅតាមប្រពៃណីរបស់ខ្មែរ ធ្វើបាប​ប្រជា​ពលរដ្ឋខ្មែរ យកដីខ្មែរជាដើម។

លោកតាដែលមានដើមកំណើតជាខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានរៀបរាប់នូវរាល់សកម្មភាព និងការគ្រប់គ្រង​នៅ​ទីនោះ (កម្ពុជាក្រោម) ថាយួនកំពុងធ្វើនយោបាយយកទឹកដីខ្មែរ ដូចកម្ពុជាកណ្តាលសព្វថ្ងៃនេះ។ លោកតា បាន​ថ្លែង​ទៀតថា៖ «យកដីខ្មែរ ឲ្យខ្មែរអស់ដី គ្មានទីពឹង ទីជម្រក រស់នៅតាមបែបគ្រួសារបដិវត្តន៍ ដោយ​យក​ដីយើង ទៅឲ្យប្រជាជនវៀតណាមរស់នៅ និងធ្វើស្រែចំការ ក្រោមលេសថា គេបានរំដោះយើង (កម្ពុជា​កណ្តាល) ឲ្យ​មាន​សុខសន្តិភាព។

លោកតា បាននិយាយទៀតថា តាមបណ្តាំបណ្តាំ ហូរ ជីម៉ិញ យួននៅមានមហិច្ឆតាមិនឈប់ឈរ ក្នុងការ បន្ត​លេបទឹកដីខ្មែរកណ្តាល (កម្ពុជាសព្វថ្ងៃ) ទៀត។ ហើយការលេបយកទឹកដីខ្មែរនេះ ធ្វើឡើង​តាម​យុត្តិសាស្រ្ត​សង្គ្រាម«ត្រជាក់» ដោយមានការបញ្ជូនជនជាតិរបស់ខ្លួន ចូលមក​រស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរ​តាមផ្លួវ​ទឹក និង​បន្ទាប់ម​ក ពួកគេឡើងគោករស់នៅបន្លំខ្លួន ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងបន្តពូជពង្សវង្សត្រកូល ដោយ​ផ្សារសាច់ឈាម ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរតែម្តង។

លោកតាបានបន្ថែមថា ក្នុងការរស់នៅក្នុទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ពួកយួនក៏បានបង្ខំគាត់ឲ្យរៀនសូត្រភាសារ និងនយោបាយយួន ។ ហើយសម្រាប់លោកតាផ្ទាល់ ក៏បានស្ម័គ្រចិត្តទៅរៀនតាមគោលនយោបាយរបស់គេ ដើម្បីបានចេះដឹងពីភាសានេះ ងាយស្រួលនឹងធ្វើការរើបំរះ ពីនឹមត្រួតត្រា និងគ្រប់គ្រងនាពេលនេះ។ ហើយ​លោកបានរស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម រហូតមកដល់ឆ្នាំ១៩៨០ ទើបលោកចាកចេញមករស់ នៅស្រុក​កៀនស្វាយ ក្នុងខេត្តកណ្តាលរហូតបច្ចុប្បន្ន ។

តាមតាមដាន និងស្តាប់កិច្ចសម្ភាសទាំងស្រុង របស់ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ ជាមួយលោកតា សុគន្ធ ពិសិដ្ឋ ដូចខាងក្រោម៖