៦៥ឆ្នាំនៃដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម - ថ្លែងក្នុងទិវាកាន់ទុក្ខជាតិខ្មែរខួបលើកទី៦៥ឆ្នាំ (ថ្ងៃទី៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៩ មក​ដល់​ថ្ងៃទី០៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ​២០១៤) នៃការកាត់ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម​ដោយ​អាណានិគមបារាំង ទៅឲ្យអាណានិគម​វៀតណាម លោក ស៊ឺន ស៊ូប៊ែរ សមាជិកស្ថាបនិកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស បានសង្ខេបនូវការបាត់បង់ និងការ​ទាមទារ​ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមថា ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះ ត្រូវបានបាត់បង់ដោយរដ្ឋាភិបាលបារាំង ដែលបាន​បំពាន​ទៅ​លើញាតិ្តនៃរដ្ឋសភាបារាំងសេស ដែលស្នើសុំឲ្យរដ្ឋាភិបាលបារាំងសេសនេះ ដោះស្រាយបញ្ហារវាង​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលបារាំងសេសនៅកូសាំងស៊ីន មុននឹងសម្រេចលើអ្វីទាំងអស់។

លោកបន្តថា ព្រះបាទអង្គឌួង ក៏បានសរសេរចុចម្មាយ (លិខិត) មួយទៅរដ្ឋាភិបាលបារាំងសេស​រំលឹកសិទ្ធិ​ព្រះរាជា​ណាចកក្រកម្ពុជា ទៅលើទឹកដីកម្ពុជាក្រោម។ ក្រោយមកទៀត មានព្រះបាទនរោត្តម ព្រះបាទស៊ីសុវត្តិ ព្រះបាទ​មុនី​ពង្ស ដែលនៅតែទទូចស្តីពីសិទ្ធិ និងកម្មសិទ្ធិនៃទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែរ។ លោកបន្តថាក្នុងឆ្នាំ១៩៦០ដល់ ឆ្នាំ​១៩៦៣ ព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ ដែលទ្រង់គង់ជាព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក៏បានធ្វើការប្តឹងទាមទារ​ទឹកដី​កម្ពុជាក្រោម ពីអាណានិគមបារាំងសេសដែរ។

គ្រប់គ្រងកម្ពុជាក្រោម រួមគ្នា?

ក្នុងពិធីដែលបានប្រារព្ធធ្វើនៅវត្តសាមគ្គីរង្សី ជាមួយនឹងការចូលរួម ពីប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជាងប្រាំរយនាក់ និង​ព្រះសង្ឃជិត​២០០​អង្គ លោក ស៊ឺន ស៊ូប៊ែរ បានឲ្យដឹងទៀតថា កាលពីព្រះបររាជបីតាឯករាជ្យគង់នៅ ជាមួយនឹង​ព្រះវររាជមាតា និងព្រះមហាក្សត្រ​សីហមុនី បានទៅទស្សនៈកិច្ចនៅហាណូយជាផ្លូវការ និងបានសរសេរលិខិតមួយ ដែលមានន័យថា៖ «បើអាជ្ញាធរ​វៀតណាម ផ្តល់លទ្ធភាពស្មោះស្ម័គ្រពិតមែន ពិសេសដលព្រះវររាជបីតាជាតិខ្មែរ ដែលទ្រង់បានជួយ​ប្រទេស​វៀតណាម ក្នុងការតស៊ូរបស់ខ្លួនក្នុងសង្គ្រាមវៀតណាម ប្រឆាំងនិងអាមេរិកនោះមែន អាជ្ញាធរវៀតណាមគួរណាស់ យល់ព្រមឲ្យព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ចូលរួមសហការ កាន់កាប់ទឹកដីកម្ពុជា​ក្រោម​រួមគ្នា ក្នុងអាស៊ាន ដូចមាន​ឧទាហរណ៍មួយនៅអឺរ៉ុប។»

ដោយឡែកលោក ថាច់ សេដ្ឋា នាយកប្រតិបត្តិសមាគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ក៏បានលើកឡើងដូចគ្នានេះដែរ ការ​បាត់​បង់ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះ ទាំងប្រជារាស្ត្រខ្មែម្ចាស់ទឹកដី ទាំងគ្រប់អង្គក្សត្រដែលគ្រងរាជ្យ តែងតែសើរើ និងលើក​ពីបញ្ហាទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនេះគ្រប់ជំនាក់ និងគ្រប់កាលៈទេសៈ។ លោកបន្តថាពិសេស ព្រះមហាវីរក្សត្រ​ព្រះបាទ​សម្តេចព្រះនរោត្តមសី ហនុ ដែលទ្រង់បានថ្វាយនូវព្រះរាជសារចុះថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៥ ដែលបាន​ឡាយ​ជា​អាទិ៍ថា៖ «ការកាត់ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ឲ្យវៀតណាម នៅឆ្នាំ១៩៦៩នោះ ជាការខុសច្បាប់ និងអយុត្តិធម៌បំផុត។ យ៉ាងហោចណាស់ ក៏អាណានិគមបារាំងត្រូវប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម៥០ភាគរយ មកឲ្យ ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា​ដែរ។»

សម្តេច ស៊ីសុវត្តិ ពង្សនារី មុនីពង្ស ក្នុងពិធីគំរប់ខួប៦៥ ឆ្នាំនៃការបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានពាំនាំនូវការ​សួសុខទុក្ខ ចំពោះប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ ពីអង្គព្រះមហាក្សត្រនរោត្តមមុនីនាថ សី ហមុនី និងព្រះមហាក្សត្រី​មុនីនាថ​សីហនុ។ ព្រះអង្គមានព្រះសុវណ្ណីបន្តថា ព្រះមហាក្សត្រនរោត្តមមុនីនាថ សី ហមុនី បានព្រះរាជទាននូវ​ប្រាក់​ចំនួន​១០០០ដុល្លា ដល់សមាគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមដើម្បីរៀបចំនូវពីធីបុណ្យនេះ។

ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ មិនអាចរកប្រតិកម្មពីមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល និងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានទេ ពីការ​អវត្តមាន​នៃការចូលរួមក្នុងពីធីគំរប់ខួប៦៥ ឆ្នាំនៃការបាត់បង់ទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងការលើកឡើងខាងលើ​បានទេ។ តែបើតាមការបញ្ជាក់​ដោយ​ឡែករបស់លោក ស៊ឺន ជុំជួន អ្នករៀបចំកម្មវិធីបុណ្យ បានលើកឡើងថា លោក​បានស្នើសុំតំណាង ពីខាងគណបក្ស​ប្រជាជនកម្ពុជា ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាលដែរ តែមិនឃើញមានវត្តមានចូលរួម និង​ក៏មិនមានការឆ្លើយតបដែរ៕