ក្នុងពេលផ្ដល់សេចក្ដីទុកចិត្ត ទៅបុរសចំណាស់ពីរនាក់ គឺលោក ជូក ហាហ្គែល និង ចន ឃែរី នោះ លោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ត្រូវបានគេមើលឃើញថា លោកបានផ្ដល់អំណាចដ៏ធំមួយ ​ទៅអោយជំនាន់អ្នកធ្លាប់ធ្វើសង្គ្រាម​នៅ​វៀតណាម ដើម្បីបំពេញបេសកកម្មដ៏ស្រួចស្រាវ ក្នុងនយោបាយការបរទេសអាមេរិក។

លោកប្រធានាធិបតី បារ៉ាក់ អូបាម៉ា ក្នុងពេលតែងតាំងលោក ជូក ហាហ្គែល (រូបខាងឆ្វេង)។
រូបថត Carolyn Kaster/AP។

លោក ជូក ហាហ្គែល (Chuck Hagel) អាយុ៦៦ឆ្នាំ ជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងលោក ចន ឃែរី (John Kerry) ជា​ប្រមុខការទូតអាមេរិក ដែលលោក អូបាម៉ា បានជ្រើសរើសតែងតាំងថ្មីៗ ជាវរជនពីរនាក់ដែលធ្លាប់ប្រលូកយ៉ាងជ្រៅ ទៅ​ក្នុងសង្គ្រាមនៅឥណ្ឌូចិន តែបច្ចុប្បន្នបានក្លាយជា អ្នកទទួលខុសត្រូវអាមេរិកាំងជាន់ខ្ពស់ពីររូប ទៅលើរាល់កិច្ចអន្តរាគមន៍​ទាំងឡាយ ដែលមិនអាចខ្វះបាន នៅក្នុងពិភពលោក។

ប្រវត្តិវិទូអាមេរិកាំងម្នាក់នៅសកលវិទ្យាល័យ ព្រីនសឺតោន (Princeton) លោក ជូលៀន ហ្សើលីហ្សើរ ( Julian Zelizer) បានលើកឡើងថា «គាត់ទាំងពីរ ជាវរជនចាស់ស្រុក នៅចុងក្រោយគេ ពីសង្គ្រាមនៅវៀតណាម ដែលទទួលបាន​នូវ​អំណាចនេះ។ ម្នាក់ៗទទួលបានរៀងៗខ្លួន ពីមេរៀនដែលពួកគាត់បានឃើញ ក្នុងសង្គ្រាមនោះ ហើយនឹងមើលទៅ​កាន់​ពិភពលោក ដោយស្រង់បទពិសោធន៍ដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់កន្លងមក។»

សម្រាប់បុរសទាំងពីរ ការឡើងមកយកតំណែងនេះ មិនមែនជារឿងឯកជនផ្ទាល់ខ្លួនលោកទេ។ លោកចន ឃែរី ដែល​ធ្លាប់ចាញ់ឆ្នោតជ្រើសរើសប្រធានាធិបតី នៅឆ្នាំ២០០៤ ទល់នឹងគូរប្រជែងសាធារណរដ្ឋ លោកហ្សក វ. ប៊ូស (George W. Bush) នោះ កំពុងស្ថិតក្នុងផ្លូវមួយ ឈានឆ្ពោះទៅរក«ការចូលនិវត្តន៍»។ រីឯលោក ព្រឹទ្ធសភា ជូក ហាហ្គែល វិញ ត្រូវបាន​គណបក្សសាធារណរដ្ឋរបស់លោក «ចំអកអោយ» នៅក្រោយពេលដែលលោក បានប្រឆាំងនឹងចំណាត់ការយោធា របស់ប្រធានាធិបតីហ្សក វ. ប៊ូស​ នៅអៀរ៉ាក់ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៧មក។

លោកសាស្ត្រាចារ្យ សៀន ខេ (Sean Kay) ជំនាញខាងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៅសកលវិទ្យាល័យមួយនៃរដ្ឋអូហៃយ៉ូ (Ohio) បានគិតថា វត្តមានរបស់អតីតទាហ៊ាន នៅសង្គ្រាមវៀតណាមទាំងពីរនាក់ នឹងអាចបន្ថែមរឿងអាក្រក់ខ្លះទៀត ទៅលើទស្សនវិស័យជាតិ ក្នុងការប្រើប្រាស់យោធា ជាអាវុធនៃនយោបាយការបរទេសអាមេរិក។

លោកសាស្ត្រាចារ្យបានពន្យល់ថា «ថ្ងៃនេះ គេត្រូវមានទស្សនវិស័យជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយនៃពិភពលោក កត់សម្គាល់​​ដោយ ប្រទេសអាមេរិកនៃភាពទុកចិត្ត និងខ្លាំង។ តែជាមួយគ្នានេះ ក៏ត្រូវអោយមានការអត់ធ្មត់ខ្លះ នៅពេលណា ដែល​ត្រូវ​ប្រើ​កម្លាំងយោធា និងប្រើតាមរបៀបណានោះ»។

«ប្រើប្រាស់កម្លាំងយោធា ម្ដងម្កាល»

អ្នកវិភាគ បានមើលឃើញថា វាមិនខុសពីទស្សនរបស់លោកអូបាម៉ាប៉ុន្មានឡើយ លោកទាំងពីរបានការពារ​នយោបាយ​ការបរទេសមួយ ដែលសង្កត់ធ្ងន់លើវិស័យការទូត ប្រើទំនាក់ទំនងជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្ត និងស្ថាប័នអន្តរជាតិ​ទាំងឡាយ​ក្នុង​ពិភពលោក ហើយអាមេរិកមិនត្រូវបកស្រាយសង្កត់ខ្លាំង តែពីការវិវត្តន៍ឈានទៅ ប្រើប្រាស់វិស័យ​យោធា​នោះទេ។

តែបើទោះជាលោកប្រធានាធិបតី បានបញ្ចប់សង្គ្រាមនៅអៀរ៉ាក់ និងកំពុងតែត្រៀមធ្វើជាបន្តទៅទៀត នៅក្នុងប្រទេស​អាហ្វហ្គានីស្ដង់នោះក៏ដោយ ក៏គេមិនត្រូវបដិសេធទាំងស្រុង នូវការប្រើប្រាស់កម្លាំងអន្តរាគមន៍ ដូចបានធ្វើរួច នៅក្នុង​ប្រទេសលីប៊ី ឬការវាយសម្រុកសម្លាប់មេភេវរករ ប៊េនឡាដេន (Ben Laden) ឬរឿងដទៃៗទៀតនោះទេ។

អ្នកជំនាញម្នាក់ទៀត ខាងនយោបាយការបរទេស លោក ជេម ម៉ាន (James Mann) បានពន្យល់យ៉ាងដូច្នេះទៀតថា «លោកប្រធានាធិបតី សម្រេចពីការដកកងទ័ពចេញអោយអស់ ក្នុងន័យកាត់បន្ថយ តួនាទីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ តែលោកប្រធានាធិបតី ក៏បានជម្រុញអោយមានគំនិតដែរថា ការប្រើប្រាស់ម្ដងម្កាល នូវកម្លាំងយោធា នឹងអាចនាំផល​ប្រយោជន៍អោយប្រទេស។»

ជាមួយលោក ហាហ្គែល និងលោក ឃែរី លោកប្រធានាធិបតីអូបាម៉ា បានធ្វើជម្រើសមួយ មិនចង់ជុំជិតខ្លួនទៅដោយ ក្រុមអ្នកមានយោបល់ដូចគ្នា នៅពេលដែលលោកត្រិះរិះម្ដងៗ ជាពិសេសទៅលើការបរាជ័យជាយថាហេតុ ក្នុងវិស័យ ការទូត ដើម្បីបើកអោយមាន នូវផែនការអាមេរិកាំងជាលើកទីបី ទៅក្នុងពិភពមូស្លីមនៅប្រទេសអៀរ៉ង់។ សម្រាប់លោក​ព្រឹទ្ធសភា លីនសេ ហ្គ្រាហាម (Lindsey Graham) ការតែងតាំងលោក ហាហ្គែល មកជាប្រមុខដឹកនាំមន្ទីប៉ង់តាហ្គោន ជា«សញ្ញា​មួយ ប្រាប់ទៅប្រទេសអៀរ៉ង់ ពីហេតុការណ៍អាក្រក់ទាំងឡាយ ថានឹងអាចកើតមានឡើង»៕

-------------------------------------------------
ដោយ ៖ ដារា រិទ្ធ - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ