អតីតចៅក្រមម្នាក់ ថារដ្ឋាភិបាលយកជនមិនចេះច្បាប់ មកធ្វើច្បាប់
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី អត្ថបទ៖ អ៊ុម វ៉ារី ([email protected]) - យកការណ៍៖ស្រ៊ុន ទិត្យ - ភ្នំពេញថ្ងៃទី កក្កដា ២០១៥
- កែប្រែចុងក្រោយ: July 08, 2015
- ប្រធានបទ: ច្បាប់ NGO
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ចង់ឲ្យសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ ស្ដីពីសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ឆាប់ត្រូវបានអនុម័ត និងត្រូវតែអនុម័ត ឲ្យខាងតែបាននោះ ចំណែកឯអ្នកជំនាញ ខាងច្បាប់វិញ បានចង្អុលចំៗថា ច្បាប់ដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើនេះ មានលក្ខណៈមិនសមស្រប នឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើយ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹង អ្នកជំនាញរូបនោះ ថែមទាំងបានរិះគន់ថា រដ្ឋាភិបាលយកមនុស្ស មិនចេះច្បាប់ មកធ្វើច្បាប់នោះថែមទៀត។
អតីតចៅក្រម អតីតមេធាវី និងជាអតីតសាស្ត្រាចារ្យសាលាច្បាប់ លោក ស សុវ៉ាន បានធ្វើការបរិហា នូវចំណុចមួយចំនួន ក្នុងចំណោមចំណុចជាច្រើន នៃសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពីសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដែលលោកបានចាត់ទុកថា មានលក្ខណៈរំលោភសិទ្ធិបុគ្គល និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកបានបង្ហាញត្រួសៗថា ដូចជាពាក្យ និងនិយមន័យ នៃពាក្យថា អ្វីទៅជាសមាគម អ្វីជាមូលនិធិ និងអ្វីជាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល (...) នៅមិនមានការបកស្រាយ នៅក្នុងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នោះ ឲ្យត្រឹមត្រូវនៅឡើយរ។ តាមលក្ខណៈច្បាប់ និងទម្រង់នៃច្បាប់នេះ លោកបានដាក់ការសន្និដ្ឋានថា សេចក្តីព្រាងច្បាប់មួយនេះ ត្រូវបានតាក់តែងឡើង ដោយក្រុមមនុស្ស ដែលមិនមែនជាអ្នកច្បាប់។
លោកបានពន្យល់ថា អ្នកសរសេច្បាប់នេះ មិនយល់ច្បាប់ តែឲ្យគេយល់តាមខ្លួនទៅវិញ (ធ្វើតាម និងព្រមតាម) បើមានអ្នកណាមិនតាម មិនព្រម ក៏ខ្លួនមិនខ្វល់។ លោកបានលើកនូវករណីមួយថា ដូចជារយៈពេល ឬការប្រាក់ជាដើម ដែលជាករណី មិនត្រូវយកមកចែង ក្នុងច្បាប់ដូច្នេះឡើយ។ បើដូច្នេះមែននោះ រដ្ឋសភា នឹងត្រូវចំណាយពេលច្រើនក្នុងការកែម្តងៗ។ លោកថ្លែង ទៅកាន់មនុស្សអ្នកបង្កើតច្បាប់ របស់រដ្ឋាភិបាលថា៖ «គេមិនដែលដាក់ “រយៈពេល” ក្នុងច្បាប់ទេ លោកឯកឧត្តមទាំងអស់។ (...) គ្រាន់តែដូរថ្ងៃខែ ត្រូវហៅប្រជុំរដ្ឋសភា គេអត់ធ្វើចឹងទេ។ (...) អ្នកសរសេរច្បាប់នេះ មិនមែនជាអ្នកច្បាប់ទេ។»
ទាក់ទងនឹងខ្លឹមសារច្បាប់វិញ លោកបានលើកយក មាត្រា៥ មាត្រា៣៥ ក្នុងសេចក្តីព្រាងច្បាប់នោះ ដែលបានចែងថា ក្រសួងមហាផ្ទៃមានសិទ្ធិ «លប់ឈ្មោះ»បុគ្គលម្នាក់ ដែលធ្លាប់ បានធ្វើជាប្រធានអង្គការមួយ ដែលត្រូវបានបិទ ដោយអាជ្ញាធរ នោះបុគ្គលនោះ នឹងមិនអាចមានសិទ្ធ មកបើកអង្គការថ្មីទៀតបានឡើយ។ ចំណុចនេះ ត្រូវបានលោក ស សុវ៉ាន ចាត់ទុកថា ជាមាត្រាមួយ ដែលរំលោភសិទ្ធិបុគ្គល រំលោភច្បាប់ ព្រោះតែបិទសិទ្ធិបុគ្គលម្នាក់ៗ មិនឲ្យគេចូលរួម ក្នុងសកម្មភាពសង្គមកិច្ច។ លោកបានពន្យល់ទៀតថា មានតែតុលាការទេ ដែលមានសិទ្ធិនេះ ឬបើមិនអញ្ចឹងទេ មាត្រាមួយនេះ ត្រូវតែលប់ចេញជាដាច់ខាត។ បើមានមាត្រានេះ ច្បាប់ខាងលើ នឹងមានអសុពលភាពនៃច្បាប់ ដោយរំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ក្នុងជន្មាយុ ៧៥ ឆ្នាំ អតីតចៅក្រមខាងលើបានរិះគន់ចំៗ ទាំងលើទម្រង់ និងអត្ថន័យ ដែលមានលក្ខណៈខុសឆ្គងច្រើន នៃសេចក្រីព្រាងច្បាប់មួយនេះ របស់រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែអតីតសាស្ត្រាចារ្យច្បាប់ បានបង្ហាញនូវជំហររបស់លោកថា ត្រូវតែមានច្បាប់ សម្រាប់គ្រប់គ្រងសមាគម និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីការពារមិនឲ្យមានអង្គការ សមាគម«ខ្មោច»។ រីឯការចុះបញ្ជី របស់សមាគម ឬអង្គការ ដែលមានចែងនៅក្នុងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់នេះ ក៏មិនមែនជាឧបស្គអ្វីដែរ ដែលផ្ទុយទៅវិញ វាជាភាពវិជ្ជមានមួយ សម្រាប់សមាគម ឬអង្គការទាំងនោះទៅវិញ។ លោកថា អង្គការសមាគម ដែលមានចុះបញ្ជីត្រឹមត្រូវ នឹងទទួលបាន ឬឲ្យគេទទួលស្គាល់ នូវសញ្ជាតិ សិទ្ធិ និងបេតិកភ័ណ្ឌ របស់អង្គការ សមាគមទាំងនោះ៕