នាព្រឹកថ្ងៃទី១៨ មិថុនានេះ ពលករខ្មែរចំនួនទាំង២៣០នាក់ ដែលអាជ្ញាធរឥណ្ឌូណេស៊ី ឃាត់ខ្លួននៅកោះអំបន់ (Ambon) បានត្រឡប់ មកដល់កម្ពុជាវិញហើយ ចំនួន២១៣នាក់ ឯពលករចំនួន១៧នាក់ទៀត នឹងត្រឡប់មក​ដល់​មាតុភូមិវិញ នារសៀលថ្ងៃដដែល។ ពលករមួយចំនួន បានស្ម័គ្រចិត្តផ្ដល់កិច្ចសម្ភាស ជាមួយទស្សនាវដ្តី​មនោរម្យ.អាំងហ្វូ ដូចខាងក្រោម។

លោក មុំ បារាំង មកពីខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានលើកឡើងថា លោកបានទៅចុះទូកនេសាទនេះ ដំបូង​ឡើយ​ឆ្លងកាត់ និងមានស្គាល់មិត្តភ័ក្រម្នាក់ ដែលបាននាំចុះទូកនេសាទថៃ ហើយបានបន្តចុះ ទៅដល់ប្រទេស​ឥណ្ឌូណេស៊ី។ លោកថាការរស់នៅ លើទូកនេសាទនោះ គ្មានការគាបសង្កត់ឡើយ ដូចជាការធ្វើ ឬការរស់នៅ​ប្រចាំថ្ងៃ។ ក្នុងមួយខែលោកទទួលបានប្រាក់បៀវត្យជាង«ប្រាំបួនពាន់បាត»។ លោកបានបន្តថា ក្នុងប្រទេស​ឥណ្ឌូនេស៊ីរូបលោក និងកម្មករមួយចំនួនទៀត ត្រូវអាជ្ញាធរឥណ្ឌូនេស៊ី ចោទប្រកាន់ថារស់នៅខុសច្បាប់ និង​បាន​ចាប់ទូកទុក៤ថ្ងៃ ឯកម្មកររស់នៅលើទូកដូចថម្មតា។

ពលរដ្ឋរូបនេះបានបន្តថា អាជ្ញាធរឥណ្ឌូនេស៊ី និយាយថា បើចង់រកស៊ីនៅស្រុកគេ ត្រូវត្រឡប់ទៅធ្វើលិខិត​ឆ្លង​ដែន ពីប្រទេសកម្ពុជាសិន។ «ខ្ញុំមិនដឹងថា ខ្ញុំខុសច្បាប់ទេ។ ខ្ញុំចុះទូកទៅ ហើយថៅកែគេបើកលុយឲ្យ គេចេញ ខ្ញុំក៏ចេញតាមគេទៅ។ (...) ខ្ញុំគ្មានលុយធ្វើលិខិតឆ្លងដែនទេ ហើយក៏មិនដឹងថា គេធ្វើយ់ាងម៉េចដែរ។ ខ្ញុំចុះទូក​នៅថៃបានពីរឆ្នាំ ទើបចុះទៅប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី សរុបទៅជិតប្រាំឆ្នាំ។ (...) ចាំពិភាក្សាជាមួយឧពុកម្តាយ បង​ប្អូនសិន មិនដឹងថាត្រូវទៅ (វិញ) ឬអត់ទេ។»

មកពីខេត្តបាត់ដំបង លោក សីលា ពលករមួយរូបទៀត បានប្រាប់ថា លោកបានចាកចេញ ពីប្រទេសកម្ពុជា​ដោយខ្លួនឯង តាមច្រកទ្វាប៉ោយប៉ែត ក្នុងឆ្នាំ២០០៨។ នៅថៃបានកន្លះឆ្នាំ ទើបចុះទូក។ ការរស់នៅលើទូកនោះ គ្មានការធ្វើទុកពីថៅកែឡើយ លោករស់នៅធម្មតា ដូចពលរដ្ឋគេដែរ។ លោកធ្វើការទាំងយប់ ទាំងថ្ងៃ ហើយ​ទទួលបានប្រាក់ខែ ប្រាំបួនពាន់បាទ។ ត្រីដែលរកបាន ត្រូវយកទៅលក់ នៅប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី។

គ្មានហាមឃាត់ពីថៅកែទេ បើលោកចង់ដើរលេង នៅលើទឹកដីថៃ ព្រោះលោកមានប័ណ្ណ ដែលមានតម្លៃ ដូច​លិខិតឆ្លងដែនដែរ ព្រោះថៅកែថៃជាអ្នកធ្វើឲ្យ។ លោក សីលា បានបញ្ជាក់ថា៖ «ទូកខ្ញុំហ្នឹង ត្រូវឥណ្ឌូណេស៊ី​ចាប់ទុក ជាង៩ខែមកហើយ តែបានស្ថានទូតខ្មែរ ជាអ្នកដោះស្រាយ និងបញ្ចូនមកខ្មែរវិញនេះ។ (...) ខ្ញុំលែង​ត្រឡប់ទៅវិញហើយ ម្តុំផ្ទះខ្ញុំជាយដែន ខ្វះអីការងារ។»

ពលករម្នាក់ទៀត មកពីខេត្តកំពង់ធំ លោក ធា បានលើកឡើងថា លោកបានឆ្លងដែនទៅថៃ ជាង២៣ខែ​មក​ហើយ។ លោកទៅតាមរយៈមីង ដែលនៅថៃ ដោយគ្មានលិខិតឆ្លងដែនទេ។ ក្រោយពីចុះទូកនេសាទនៅថៃ ថៅកែ​បានចេញមុខធ្វើលិខិតឆ្លងដែនឲ្យ។ ថៅកែមិនដែលធ្វើបាប ឬហាមឃាត់រឿងហូបចុកទេ ឲ្យតែ​មានពោះ​ដាក់។ លោកទទួលបានប្រាក់ខែជាងមួយម៉ឺនបាត។ ចំនួនពីរខែ ថៅកែឲ្យឡើងគោកម្តង ជាមួយនឹងការបើក​ប្រាក់ខែ ចំនួនពីរខែម្តងដែរ។ លោកថា ទូករបស់លោក ត្រូវបានអាជ្ញាធរឥណ្ឌូណេស៊ីឃាត់ទុក ជាងបួនខែ ឯ​កម្មករទាំងអស់ ត្រូវរស់នៅលើទូក គ្មានការងារធ្វើ អត់លុយចាយ មិនអាចទៅណា ដូចជាជាក់គុកយ៉ាង​អញ្ចឹង​ដែរ។ លោក ធា បានថ្លែងឡើងថា៖ «ខ្ញុំមិនត្រឡប់ទៅវិញទេ ព្រោះម្តាយចាស់ហើយ នៅមើលសុខទុក្ខ​ម្តាយ​វិញ។»

លោក លី សុខរដ្ឋា មកពីខេត្តកំពង់ចាម បានចាកចេញពីកម្ពុជា ជាង៧ឆ្នាំហើយ។ លោកបានបន្តថា ដើមឡើយ​ចូលទឹកដីថៃនោះ មិនមានលិខិតឆ្លងដែនទេ។ តែដល់ពេលចូលទឹកដីឥណ្ឌូណេស៊ី ថៅកែថៃគេធ្វើលិខិត​ឆ្លងដែន​ឲ្យ តែលិខិតនោះ បានត្រឹមតែនៅលើទូកទេ មិនអាចចុះដីបានឡើយ។ លោកបន្តថា លោកចុះទៅតាមមេខ្យល់ ជាអ្នកនាំ ។ លោកថា ធ្វើការនៅទីនោះ មានការនឿយហត់ គ្មានពេលសំរាកទេ ព្រោះត្រូវធ្វើការទាំងយប់​ទាំង​ថ្ងៃ។ លោកបានបង្ហាញថា មូលហេតុដែលនាំ ឲ្យមានការចាប់បញ្ជូនខ្លួននេះ ព្រោះតែនៅឥណ្ឌូនេស៊ី មាន​នាយក​រដ្ឋមន្រ្តីថ្មី ឡើងកាន់តំណែង ហើយគេបិទទូកនេសាទថៃទាំងអស់ ឈប់ឲ្យចូលនេសាទ ក្នុងដែនទឹករបស់គេ។ លោកបញ្ជាក់ថា ទោះគ្មានការងារធ្វើ តែមានប្រាក់ខែ មួយខែមួយម៉ឺនបាត តែមកទល់ពេលនេះ លោកមិនទាន់​ទទួលបាន ប្រាក់ខែទាំងនោះឡើយ។ លោកអះអាថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្ភសប្បាយ... រំភើបណាស់...។ (...) មិនចង់​ទៅ​វិញ​ទេ វាលំបាកណាស់។ (...) បើស្ថានទូតខ្មែរ មិនជួយអន្តរាគមទេ ខ្ញុំប្រហែលជា មិនបានមកខ្មែររហូត។»

ការបញ្ជូនពលករប្រុសចំនួន២៣០នាក់ ត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានធ្វើឡើង ក្រោមកិច្ចសហការ​រវាង​រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ជាមួយនឹងប្រទេសគោលដៅ។ អ្នកស្រី ជូរ ប៊ុនអេង រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ និងជា អនុប្រធានអចិន្ត្រៃយ៍ គណកម្មាធិការជាតិ ប្រឆាំងនឹងការជួញដូមនុស្ស បានថ្លែងឲ្យដឹងថា ពលករទាំងអស់នោះ មិនមែនជាពលករ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើស ដោយប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ីទេ តែជាពលកររបស់ទូកនេសាទថៃ ដែលចូលរកស៊ី ក្នុងដែលសមុទ្រឥណ្ឌូណេស៊ី។ ឯប្រទេសថៃវិញ ក៏មិនអាចទទួលយកពួកគាត់ដែរ ព្រោះពួក​គាត់សុទ្ធតែ ជាពលករខុសច្បាប់។ អ្នកស្រី បានបញ្ជាក់ឲ្យដឹងទៀតថា៖ «យើងនិងធ្វើការស៊ើបអង្កេត លើពលករ​ទាំងអស់នេះ តាមរយ៖កិច្ចសម្ភាស ដើម្បីរកឲ្យឃើញថា តើពួកគាត់ប៉ុន្មាននាក់រងគ្រោះ ដោយអំពើជួញដូរ​មនុស្ស ប៉ុន្មាននាក់ ដែលត្រូវបានគេកេងប្ររវ័ញ្ញ ឬធ្វើបាបលើរាងកាយជាដើម។ យើងនឹងស្រាវជ្រាវ ស្វែងរក​បទ​ល្មើសទាំងឡាយ ដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងចំណោមការងារ នៅក្រៅប្រទេស។»

ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការនាំយកពលករខ្មែរទាំងនេះ មកមាតុប្រទេសវិញ ត្រូវបានទទួលការ​ស្វាគមន៍ ពីក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិឡ ដែលធ្វើការស្និតនឹងករណីនេះ។ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការការីតាស់ លោក គឹម រតនា ពលករខ្លះ​បានចាកចេញពីក្រុមគ្រួសារ និងប្រទេសរបស់ខ្លួន យ៉ាងហោចណាស់ពីប្រាំឆ្នាំ ទៅដប់ឆ្នាំ។ ហើយក្រុមគ្រួសារពលករមួយចំនួន បានបាត់ដំណឹងគ្រួសាររបស់គាត់ ជារៀងរហូតមកដែរ។ លោកថា អង្គការ អាអូអ៊ិម បានជួយដឹកពួកគាត់ ពីព្រលានយនហោះមកដល់ទីនេះ និងជួយបន្តដឹកពួកគាត់ ទៅតាមខេត្ត​នីមួយៗ។ ក្រៅពីនោះ ពួកលោក បានផ្ដល់នូវបាយទឹក ជូនពួកគាត់ ក្នុងរយៈពេលដែលគាត់មកកាន់​ប្រទេស​កម្ពុជាភ្លាមៗ។ ដើម្បីជៀសវាងការចាញ់បោកគេ តទៅទៀត លោក គីម រតនា បានផ្តល់ជាគំនិតថា៖ «ពលរដ្ឋ​ទាំងអស់ គួរស្វែងយល់ខ្លួនឯងបន្ថែម លើការងារណាមួយ ដែលខ្លួននឹងត្រូវសម្រេចចិត្តថា ត្រូវទៅធ្វើនោះ។ (...) មើលថា តើការងារណាខ្លះ ដែលអាចផ្តល់សុវត្តិភាព ដល់ពួកគាត់ទាំងចំណូល។»

ប្រភពច្បាស់ការណ៍មួយ ដែលស្និតស្និតជាមួយក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បានថ្លែងបង្ហើបឲ្យទស្សនាវដ្ដីដឹងថា ស្ថានទូតកម្ពុជា ប្រចាំប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី បានធ្វើការជាមួយសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន PT. Maribu Industries Group ដែលជាក្រុមហ៊ុនតំណាងភាគី ម្ចាស់ទូកនេសាទថៃ ក្នុងការរៀបចំមាតុភូមិនិវត្តន៍ របស់ពលករខ្មែរ ចំនួន ២៣០​នាក់ខាងលើ ពីកោះ អំប៊ុន (Ambon) ។ តាមការទាមទាររបស់ស្ថានទូត ក្រុមហ៊ុននេះ បានជួលយន្តហោះ​១គ្រឿង ប្រភេទ Boeing 737-900 ER អាចផ្ទុកពលករខ្មែរ ចំនួន ២១៣នាក់ ដែលនឹងចេញ ដំណើរពីកោះអំប៊ុន ប្រទេសឥណ្ឌូណេស៊ី មកដល់ភ្នំពេញ ក្នុងថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ វេលាម៉ោង០៦:០០នាទីព្រឹក ។ ឯ​ពលករខ្មែរ ដែលនៅសល់ចំនួន១៧ នាក់ផ្សេងទៀត ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនរៀបចំ ឲ្យធ្វើដំណើរ តាមជើងយន្តហោះ AK 534 ពីកូឡាឡាំពួរ មកដល់ភ្នំពេញ នៅថ្ងៃទី ១៨ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ២០១៥ វេលាម៉ោង ១៥:៥៥ នាទី៕