ឆ្លើយតបនឹងសំនួរ របស់ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ ថាតើកម្ពុជា នឹងមានសង្គ្រាមឬទេ បើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឬលោក ហ៊ុន សែន ចាញ់ឆ្នោត នៅអាណត្តិក្រោយ? លោក យ៉ង់ គឹមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលពលរដ្ឋ ដើម្បី​អភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព បានឆ្លើយយ៉ាងខ្លីថា «សង្គ្រាម» នឹងមិនអាចកើតមានបានឡើយ ក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្ននេះ។ តែលោកបាន​បង្ហាញ​ការយល់ឃើញថា៖ «ប៉ុន្តែអាចនឹងកើតមាន ដូចករណីនៅភូមា គណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោត ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​យោធា មិនប្រគល់អំណាចឲ្យ»។

ការថ្លែងរបស់លោក យ៉ង់ គឹមអេង បានធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីការព្រមានរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលធ្វើទៅកាន់ពលរដ្ឋ​ម្ចាស់ឆ្នោត ថាបើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ចាញ់ការបោះឆ្នោត (លើកក្រោយ) នោះកម្ពុជា អាចនឹងកើតមានសង្គ្រាម។ ថ្លែងក្នុងពិធីដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់ ជាផ្លូវការនូវស្ពាន និងផ្លូវជាតិលេខ៩ មិត្តភាពកម្ពុជា-ចិន ខេត្តស្ទឹងត្រែង និងខេត្ត​ព្រះវិហារ កាលពីថ្ងៃទី០១ ខែមេសា ម្សិលម៉ិញនេះ នាយករដ្ឋមន្រ្តីបីទសវត្សរបស់កម្ពុជា បានពន្យល់ថា សង្គ្រាមនេះ អាច​ឈានទៅរក ភាពបាត់បង់ឱកាស នៃការអភិវធ្ឍន៍ របស់ជាតិ។ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងឡើងថា៖ «លើក​ក្រោយ​ត្រូវបោះឆ្នោត អញ្ចឹង បើមិនបោះទេ ពិបាករត់ហើយ។ (...) មានគណបក្សប្រជាជន ទើបមានសន្តិភាព និងការ​អភិវឌ្ឍន៍។ គណបក្សដទៃមិនប្រាកដទេ។»។

បន្តែសម្រាប់ លោក យ៉ង់ គឹមអេង ដែលជាមន្ត្រីជំនាញ ក្នុងកិច្ចការអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាពជាមួយពលរដ្ឋវិញ មិនបាន​យល់ ដូចលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនោះឡើយ។ មន្រ្តីសង្គមស៊ីវិលរូបនេះ បានធ្វើការពន្យល់ដូច្នេះថា នៅកម្ពុជា គ្រប់​គណបក្ស​ដែលចូលរូមបោះឆ្នោត សុទ្ធតែគ្មានទ័ព និងអាវុធក្នុងដៃឡើយ ក្រៅពីកងទ័ពរបស់ជាតិ ដែល​ស្ថិតក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រង ដោយបក្សកាន់អំណាច។ បើអញ្ចឹងទេ លោកបានសួរឡើងថា៖ «កងទ័ពមានតែជារបស់ជាតិ តើនឹងទៅច្បាំង​ជាមួយអ្នកណា?។ សង្គ្រាមអាចនឹងកើតមានទៅបាន លុះណាតែភាគីទាំងពីរ មានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដូចគ្នា។»

លោកបានលើកយក ឧទាហរណ៍មួយ មកបញ្ជាក់ថា ដូចករណីតំបន់ផ្តាច់ខ្លួន នៃពួកអ៊ីស្លាម ពីរដ្ឋាភិបាលហ្វីលិពីន អាច​មានការច្បាំងគ្នា ទៅតាមការប្រែប្រួល នៃលទ្ធផលការបោះឆ្នោត។ ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និង​សន្តិភាពរូបនេះហាក់ដាក់ជាចម្ងល់ថា «ឥឡូវខ្មែរក្រហមដូចជាអស់ហើយ ក្រុមប្រដាប់អាវុធ ដែលមានអាវុធក្នុងដៃ ដូចជាអស់ហើយ។ អញ្ចឹងមិនដឹងថា នឹងអាចមានសង្គ្រាមដូចម្តេចនឹងកើត?»

លោក យ៉ង់ គឹមអេង បានថ្លែងឡើងថា៖ «ខ្ញុំមានជំនឿថា នឹងមិនមានសង្គ្រាមទេ។ ខ្ញុំក៏ជឿជាក់ថា មកដល់​ពេល​នេះ​ហើយ ខ្មែរយើងទាំងអស់ មិនមាននណាម្នាក់ត្រូវការសង្គ្រាមទេ។» ហើយជាធម្មតា នៅក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ គណបក្ស​មួយ ឬមេដឹកនាំម្នាក់ មិនអាចកាន់អំណាច ជារៀងរហូតនោះឡើយ។ លោក គឹមអេង បានថ្លែងឲ្យដឹង​ទៀត​ថា អាណត្តិនេះ គណបក្សមួយឈ្នះឆ្នោត គង់នឹងអាណត្តិក្រោយ មានគណបក្សថ្មី ចូលកាន់តំណែងជំនួសជាមិនខាន ហើយមិនអាចថា «ទាល់តែបក្សមួយជាប់ ទើបអាចមានសន្តិភាព ហើយបក្សមួយទៀតជាប់ វាមិនមានសន្តិភាពនោះ វាមិនអាចកើតមាន ក្នុងរបបប្រជាធិបតេយ្យ ជាដាច់ខាត។»។

តែបើសិនជាលោក ហ៊ុន សែន បានព្រមានដូចនេះ មិនមែនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គ្មានអំណះអំណាងនោះទេ។ លោក ហ៊ុន សែន បានរំលឹកពីសភាពការណ៍ ក្រោយការបោះឆ្នោត ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ថា ធនាគារអេស៊ីលីដា បាន​ដកលុយចំនួន ១៧៥លានដុល្លារ ក្នុងពេលតែបីថ្ងៃ ដើម្បីទឹញប្រេងសាំងទាំងអស់ស្តុកទុក ហើយក្រោយពេលដែល​ដឹង​ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះ ទើបសភាពការណ៍នយោបាយ ក្រោយការបោះឆ្នោត មានភាពស្ងប់ស្ងាត់ទៅវិញ។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា ដែលកាន់អំណាចយូរជាងគេ នៅអាស៊ី បានបញ្ជាក់ថា៖ «អានេះត្រូវមើលឲ្យច្បាស់ ក្រែងលោ​អត់​ពី​គណបក្សប្រជាជន វាក្រឡាប់ចាក់។ (...) បោះដើម្បីសន្តិភាព ឬបោះដើម្បីសង្គ្រាម។ (...) មានព្រៃ មិនខ្វះអុសដុតទេ។ ខ្ញុំចង់និយាយថា ឲ្យតែមានសន្តិភាព គឺនៅមានឱកាសដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍។ ប៉ុន្តែបើមានសង្រ្គាមហើយ រត់លូន រួចហើយ​ត្រូវ​មីនងាប់។»

ទាក់ទងនឹងករណីនេះ លោក យ៉ង់ គឹមអេង បានធ្វើការប្រៀបធៀប ទៅនឹងប្រទេសភូមា ដែលគណបក្សឈ្នះឆ្នោត ដែល​ដឹកនាំដោយអ្នកស្រី អង់សានស៊ូជី  មិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលយោធា ដែលកំពុងកាន់អំណាច ប្រគល់អំណាចឲ្យ ក្រោយ​ការចាញ់ឆ្នោតរបស់ខ្លួននោះទេ។ មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណឹង រដ្ឋាភិបាលយោធានោះ បានធ្វើការចាប់ឃុំខ្លួន មេបក្ស​ប្រឆាំង ដែលឈ្នះឆ្នោតនោះទៀត។ ករណីនេះ លោកបានបង្ហាញថា សង្គ្រាមនឹងមិនកើតមានឡើយ ព្រោះភាគី​ម្ខាង​ទៀត មិនមានអាវុធ ឬទ័ព។

លោក គឹមអេង បានបង្ហាញការជឿជាក់ថា វាមិនអាចមាន«សង្គ្រាម»ទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ «អាចនឹងកើតមានដូចករណីនៅភូមា គណបក្សដែលឈ្នះឆ្នោត ហើយរដ្ឋាភិបាលយោធា មិនប្រគល់អំណាចឲ្យ។ (តើពេលនោះ) វាមានកើតសង្គ្រាមអី? មិន​មានសង្គ្រាមអីទេ។»

បើមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ តែមិនមានការប្រគល់អំណាច ដោយគណបក្សកាន់អំណាច ក្រោយការ​ចាញ់​ឆ្នោតរបស់ខ្លួននោះ វាមិនមែនជារបបប្រជាធិបតេយ្យទេ សង្គ្រាមក៏គ្មានដែរ  តែវាប្រាកដជា កើតមាននូវរបប​ផ្តាច់​ការ។ លោក គឹមអេង បន្តថ្លែងទៀតថា៖ «របបផ្តាច់ការយោធានិយម វាគ្រាន់តែមិនមានមុខមាត់ក្នុងឆាកអន្តរជាតិ ជា​មួយ​នឹងការហ៊ុំព័ទ្ធ ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពីពិភពលោក។ (...) អ្វីដែលជាការព្រួយបារម្ភ គឺនៅលើចំណុចនេះឯង។ (...) ខ្ញុំមិន​ជឿ​ថាអ្នកនយោបាយកម្ពុជា មិនបណ្តោយឲ្យប្រទេស ឈានទៅរកករណីនេះឡើយ។ (...) និរន្តរភាព សន្តិភាព និងភាព​សុខ​ដុមរមនាតទៅអនាគត ព្រោះកម្ពុជាធ្លាប់ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមជូរចត់នោះវាយូរមកហើយ។»៕