ច្បាប់ គ.ជ.ប៖ ត្រូវតម្រូវចិត្ត CPP មុនពលរដ្ឋ និងNGOs?
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី អត្ថបទ ៖ អ៊ុម វ៉ារី ([email protected]) - យកការណ៍៖ស្រ៊ុន ទិត្យ -ភ្នំពេញថ្ងៃទី១៩ មីនា ២០១៥
- កែប្រែចុងក្រោយ: March 21, 2015
- ប្រធានបទ: បោះឆ្នោត
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
នៅចំពោះការរិះគន់ របស់ពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោត និងក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង បានថ្លែងឡើង ក្នុងន័យជាការសុំទោស ដែលខ្លួន និងក្រុមខ្លួន បានលើកដៃគាំទ្រយ៉ាងតក់ក្រហល់ ទៅនឹងច្បាប់បោះឆ្នោតថ្មី នៅក្នុងសម័យប្រជុំ របស់រដ្ឋសភាជាតិ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមីនាកន្លងទៅ។
ក្នុងវេទិការ នៃរដ្ឋសភា លោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានលើកឡើងថា លោកចង់ឲ្យរដ្ឋសភា ដាក់ច្បាប់នេះចូលទៅក្នុងការអនុម័តជាបន្ទាន់ ដោយពុំចាំបាច់ពិភាក្សា និងសួរដេញដោលអ្វីឡើយ។ លោកបានយោងមូលហេតុថា តំណាងរាស្រ្តនៃគណបក្សទាំងពីរ បានជួបពីភាក្សាគ្នា ក្នុងគណកម្មការបច្ចេកទេស ជាងបីខែរមកហើយ ដែលគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការដាក់ច្បាប់នេះ ឲ្យមានការអនុម័តភ្លាមៗបាន។ ចំពោះការចោទប្រកាន់ថា ច្បាប់នេះ ធ្វើឡើងដើម្បី បំពេញប្រយោជន៍ ឲ្យតែគណបក្សទាំងពីរ (គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ) នោះ ត្រូវបានលោក សម រង្ស៊ី បញ្ជាក់បន្ថែមថា «ច្បាប់នេះសម្រាប់ស្ថប័នជាតិទាំងមូល មិនមែនសម្រាប់គណបក្សនេះ ឬគណបក្សនោះឡើយ។ អ្វីដែលចាំបាច់ គឺសម្រាប់និរន្តរភាព នៃការអនុវត្តរបស់គណបក្ស ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សផ្សេងៗទៀត។»
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បានមើលឃើញថា ច្បាប់ថ្មីនេះ មានភាពអាក្រក់ ជាងច្បាប់ចាស់ទៅទៀត ព្រោះតែបានចែងពីការគំរាមកំហែង និងបំភិតបំភ័យ ដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលចូលរួមនៃដំណើរការបោះឆ្នោត។ លោក ហង្ស ពុទ្ធា នាយកប្រតិបត្តិ របស់អង្គការឃ្លាំមើល ការបោះឆ្នោត និងជាសមាជិកមួយរូប នៃសម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ ការបោះឆ្នោត (ERA) បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមីនានេះ ក្នុងសន្និសីទការសែតមួយថា៖ «គោលការណ៍ធម្មជាតិ ទឹកត្រូវហូរពីលើចុះមកក្រោម។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ បើសិនជាច្បាប់ហ្នឹង ធ្វើឲ្យទឹកហ្នឹងហូរបញ្ច្រាស ពីក្រោមទៅលើនោះ ជាការផ្ទុយនឹងក្រឹត្យក្រមធម្មជាតិហើយ»។
សម្រាប់ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីការអភិវឌ្ឍ និងសន្តិភាព លោក យ៉ង់ គឹមអេង បានយល់ថា ច្បាប់ទាំងនេះ មិនទាន់បានដាក់ ឲ្យមានការពិភាក្សា និងដេញដោលបានពេញលេញ ប្រកបដោយតម្លាភាពឡើយ។ លោកបានថ្លែងថា៖ «បញ្ញត្តិមួយចំនួន មានចំណុចអវិជ្ជមានខ្លាំង នឹងវាប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដែរ ទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ (...) មានការដកសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់សមាគម អង្គការសង្គមស៊ីវិល អ្នកសង្កេតការណ៍បោះឆ្នោត ក៏ដូចជាគណបក្សនយោបាយ ប្រកួតប្រជែងនៅក្នុងការបោះឆ្នោត។»។
ឆ្លើយតប នឹងការលើកឡើងខាងលើ របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលនោះ លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងត្អូញត្អែរ ពីការលំបាក របស់ខ្លួនថា៖ «នេះជាការព្រមព្រៀងគ្នា ដែលមានការសម្បទានទៅវិញទៅមក។ ពីដើមទី បើយកតែគោលជំហរ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ គឺយើងចង់បានល្អមួយរយភាគរយ ដូចទៅអ្វី ដែលសង្គមស៊ីវិលចង់បានអញ្ចឹង។ តែយើងមិនអាចសម្រេចអ្វីទាំងស្រុង តែម្នាក់ឯងនោះទេ វាត្រូវមានការប្តូរគ្នា ទៅវិញទៅមក។ (…) យើងមិនពេញចិត្ត មួយរយភាគរយទេ ការសម្បទាន …គ្មានភាគីណា ពេញចិត្តមួយរយភាគរយទេ។ បើភាគីណាមួយពេញចិត្ត មួយរយភាគរយ មានន័យថាភាគីមួយទៀត ចុះចាញ់មួយរយភាគរយ។ នេះអត់ទេ ត្រូវបោះ មួយជំហ៊ានម្នាក់ ទៅរកផ្លូវកណ្តាល ដែលភាគីមួយបាន៥០ភាគរយ និងភាគីមួយទៀតបាន៥០ភាគរយ។ នេះជាដំណោះស្រាយ ដែលមានតុលយ្យភាព។»
ប្រធានគណបក្សប្រឆាំង ដ៏ល្បីឈ្មោះរូបនេះ បាននិយាយទៀតថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ រង់ចាំឱកាសណាមួយ ក្នុងការកែលំអរ (ច្បាប់) ឲ្យកាន់តែល្អថែមទៀត។ លោកបានថ្លែងទៀតថា៖ «អ្វីដែលសង្គមស៊ីវិលមិនពេញចិត្ត យើងនឹងខិតខំដោះស្រាយ នៅពេលណាមានឱកាស អាស្រ័យលើកាលៈទេសៈ ដើម្បីធ្វើម៉េច ឲ្យកង្វល់របស់សង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួន វាសាបសូន្យទៅ។ (...) ស្ថានការណ៍នយោបាយបែបនេះ គឺយើងទទួលយកច្បាប់នេះ តែយើងនឹងរង់ចាំឱកាសណាមួយ នាពេលក្រោយ ក្នុងការកែលំអរ។»
សូមរំលឹកថា ក្នុងរយៈពេលតែមួយម៉ោងប៉ុណ្ណោះ ច្បាប់ចំនួនពីរ គឺសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ និងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីការរៀបចំ ការប្រព្រឹត្តិទៅ នៃគណៈកម្មាធិការជាតិ រៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) ត្រូវបានដាក់ឲ្យអនុម័ត កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ហើយនឹងត្រូវចូលជាធរមានភ្លាមៗ (ប្រកាសជាការប្រញាប់) បន្ទាប់ពីបានឡាយព្រះហស្ថលេខា ដោយអង្គព្រះមហាក្សត្រ៕