ពលរដ្ឋភាគឦសាន - តំណាងប្រជាពលរដ្ឋប្រាំមួយភូមិ ដែលរងផលប៉ះពាល់ខ្លាំងបំផុត ពីសំណង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី សេសានក្រោមពីរ បានលើកឡើងថា មកទល់នឹងពេលនេះទាំងតំណាងក្រុមហ៊ុន ទាំងតំណាងរដ្ឋាភិបាល ឬមន្រ្តី​ពាក់ព័ន្ធនានា បានបង្ហាញនូវសកម្មភាពយ៉ាង«ស្ងៀមស្ងាត់» ចំពោះការដោះស្រាយបញ្ហាជាមួយពលរដ្ឋ តែលេច​ធ្លោ​នៅសកម្មភាពឈូសឆាយ និងកាប់រានទន្រានដីព្រៃ ព្រៃឈើយ៉ាងច្រើនសស្រាក់ស្រាំ រហូតលើសពីអ្វីដែលត្រូវធ្វើ ក្នុងហេតុផលស្តារបាតអាងសាងសង់ទំនប់។

ការលើកឡើងទាំងនេះ បានធ្វើឡើងនៅក្នុងសន្និសិទសារព័ត៌មានមួយ នៅទីស្នាក់ការ វេទិកា​នៃអង្គការមិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum) រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីព្រឹកថ្ងៃថ្ងៃទី១ ខែកក្កដា ដោយរួម​សហការជាមួយ​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិល ដែលពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត។

លោក ស្រី លីបិ មកពីសហគមស្រែពក បានលើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើនរស់អាស្រ័យផល លើអនុផលព្រៃ​ឈើ ដែលបានមកពីព្រៃកេរ្តិ៍ ព្រៃថ្នូរខ្មោច ព្រៃដូនតា ព្រៃចំការវិលជុំជាដើមសម្រាប់របរចឹញ្ចិមជីវិត និងសត្វ។ ការចាក​ចេញដោយគ្មានដំណោះស្រាយ ឬការមិនបង្ហាញពីឆន្ទៈក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាដីព្រៃកេរ្តិ៍ ព្រៃដូនតា ព្រៃចំការ​វិល​ជុំ​ទាំងនោះវិញក្រោយពីផ្លាស់ទៅនៅទីតាំងថ្មីនោះ ប្រជាពលរដ្ឋមិនអាចទទួលយកបានឡើយ។ «បើរដ្ឋាភិបាល ឬក្រុម​ហ៊ុនធ្វើបែបនេះមានន័យថា ចង់រំលាយពូជសាសជនជាត់ដើមភាគតិច»។

អ្នកស្រី ឈា ណារី មកពីសហគមស្រែស្រណុក ក៏លើកឡើងប្រហែលគ្នានេះដែរ តែអ្នកស្រីបានបន្ថែមថា ដីភូមិ ដី​ចំការ សុទ្ធសឹងមានដើមផល្លានុផល ទទួលប្រយោជន៍សម្រាប់ជីវភាពប្រឆាំថ្ងៃ ក៏មិនឃើញមានការបង្ហាញ​ណា​មួយ​ឲ្យបានច្បាស់លាស់ ដោយការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រុមហ៊ុន ឬរដ្ឋាភិបាលឡើយ។ ប្រជាពលរដ្ឋអាស្រ័យផល តាម​ដំណាំដុះតាមមាត់ទន្លេ របររកត្រីក៏នឹងត្រូវបាត់បង់ ឯកូនៗនឹងគ្មានសាសារៀន។

ដោយឡែក លោក គឹម ឌ្ឍឿង មកពីសហគមន៍ស្រែរមាស បានបន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាលគួយកចិត្តទុកដាក់ដំពោះជីវភាព ការរស់នៅ ប្រជារាស្រ្តឲ្យកាន់តែមានភាពរីកចំរើន ។ លោកន្តយរថារដ្ឋាភិបាលមិនមែនព្យាយាមជួយក្រុមហ៊ុន ដើម្បី​បន្ទាបតម្លៃនៃការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្លួននោះទេ។ បើដូច្នេះមែន តើអ្វីទៅជាកិច្ចអភិវឌ្ឍន៍របស់រដ្ឋាភិបាលនោះ?

មកទល់នឹងពេលនេះ គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នៃទំនប់ចេះតែដំណើរការ ការសន្យាតាមគម្រោង ចេះតែមានជាបន្តបន្ទាប់។ លោក ប៉ឹម ឈូក តំណាងសហគមន៍​ស្រែ​ស្រណុក បានបញ្ចាក់ថា តែអ្វីជាក់ស្តែងនៃដំណើរការដោះស្រាយនោះ មកទល់នឹងពេលនេះ នៅមិនទាន់មានលទ្ធផល​ជា​ផ្លូវ​ការនៅឡើយ ក្រៅពីការបង្ខំប្រជាពលរដ្ឋ ទទួលយក​សំណង​មិនសមរម្យ ដែលខ្លួនបានកំណត់ជាឯកតោភាគី ដោយ​គ្មានការជួប ឬពិភាក្សាជាមួយពលរដ្ឋនោះ។

ដោយឡែកលោក ឆាត់ ពន្លក មន្រ្តីចងក្រងព័ត៌មាននៃអង្គការ 3SPN បានថ្លែងថា ទាំងក្រុមហ៊ុន ទាំង​រដ្ឋាភិបាល បាន​ចុះធ្វើការផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួន ដែរពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានៃការបម្លាស់ទីថ្មីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះ។ លោកបន្តថា តែរាល់ការចុះមកម្តងៗស្ទើគ្រប់សហគមន៍ មិនដែលបានលើកឡើងពីផល«អវិជ្ជមាន ឬបញ្ហាប្រឈម»នោះទេ ផ្ទុយ​មកវិញនិយាយតែពីផល«វិជ្ជមាន»ដែលមានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។

ក្នុងសន្និសិទនេះ លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពី កម្ពុជា ក៏បានបង្ហាញ​នូវគោលការណ៍ប្រាំយ៉ាង ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងអស់ ដោយរដ្ឋាភិបាលនិងក្រុមហ៊ុន ត្រូវធ្វើការ​ផ្សព្វ​ផ្សាយ​នៃទិដ្ឋភាពទូទៅនៃគម្រោងទាំងមូល បើកឱកាសឲ្យមានកិច្ចពិភាក្សា បង្ហាញផែនការរុះរើការបំលាស់ទីថ្មី គោល​ការណ៍​សំណងត្រូវធ្វើឡើងស្របតាតម្លៃទីផ្សារ និងបញ្ហានៃជម្រើសមុខរបរ របស់ប្រជាពលរដ្ឋស្រប​តាមសង្គម​វប្បធម៌​នៃការរស់នៅ។