ការភ្ញាក់ផ្អើលមួយ សម្រាប់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជា ក្រោយពីសាលាឧទ្ទណ៍ បានបដិសេធការសុំនៅក្រៅឃុំរបស់ លោក វន់ ពៅ ហើយនៅតែបន្តការឃុំខ្លួនជាបណ្ដោះអាសន្ននោះ លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ នៅ​ថ្ងៃទី ២៥ ខែមីនានេះ បានថ្លែងទទួលស្គាល់ថា ការសម្រេចឃុំខ្លួនបណ្ដោះអាសន្នរបស់មន្ត្រីតុលាការកន្លងមក មាន​ភាព​លំអៀង និងមិនមានតម្លាភាព។ ការថ្លែងទទួលស្គាល់ ដែលហាក់ដូចជាយឺតពេលណាស់ទៅហើយ សម្រាប់​ជន​រងគ្រោះ និងអ្នកតាមដានស្ថានភាពសង្គម។

លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌។ (រូបថត MONOROOM.info/ S. Tith)

ច្បាប់ស្តីពីការឃុំខ្លួន - លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌បានលើកឡើងថា ក្នុងរយៈពេល៤ឆ្នាំ ក្រោយ​ពីច្បាប់ព្រហុ្មទណ្ឌ និង​នីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌ ត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ តែការអនុវត្តនៅមិនទាន់បាន​ពេញលេញនៅ​ឡើយនោះទេ។ លោក​បន្តរថា មានបញ្ញត្តិមួយចំនួនមិនត្រូវបានអនុវត្ត ដែលជាមូលហេតុនាំឲ្យក្រសួងយុត្តិធម៌​សម្រេចចេញ​នូវ​គោលការណ៍ និងសារាចរណែនាំ ដើម្បីជាជំនួយក្នុងការអនុវត្ត។

លោករដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានថ្លែងដូច្នេះ ក្នុងសន្និសិទថ្នាក់ជាតិមួយ ស្តីពីការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន និងជម្រើស​ជំនួស​ឲ្យ​ការ​ឃុំខ្លួន ថ្ងៃទី២៥ ខែមីនានេះ នៅ​សណ្ឋាគារ​កាំបូឌីយ៉ាណា រាជធានីភ្នំពេញ។   លោកបានថ្លែងបញ្ជាក់​ពី​គោលការណ៍ និងសារាចរណែនាំនោះ គឺដើម្បី«ជំរុញ​ចៅក្រមឲ្យមានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ ក្នុងការសម្រេច​ឃុំខ្លួន​បុគ្គលណាមួយ ដែលជាការធ្វើឲ្យប៉ះពាល់​ដល់​គោល​ការណ៍ទូទៅ ដែលមានបញ្ញត្តិក្នុងមានត្រា២០៣ នៃក្រម​នីតិព្រហ្មទណ្ឌថា “ជាគោលការណ៍ជនត្រូវចោទ ត្រូវតែមាន​សេរីភាព”។»

ក្រៅពីរូបមន្តពិសេសនេះ លោករដ្ឋមន្រ្តីលើកឡើងថា ក្រសួងបានចេញនូវសារាចរចំនួនបី សម្រាប់ណែនាំ អនុវត្ត​បទប្បញ្ញត្តិ​ នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ ដែលមានដូចជា សារាចរណែនាំបទប្បញ្ញត្តិស្តីពី ការដាក់ជនជាប់ចោទ ឲ្យស្ថិតនៅ​ក្រោមការត្រួតពិនិត្យតាមផ្លូវតុលាការ។ សារាចរណែនាំបទប្បញ្ញត្តិស្តីពី ការព្យួរទោសសាកល្បង និងសារាចរណែនាំ​បទប្បញ្ញត្តិស្តីពីទោសការងារសហគមន៍។ រដ្ឋមន្រ្តីរូបនេះ ក៏ទទួលស្គាល់ទៅការការអនុវត្តច្បាប់ ដោយលំអៀង របស់​មន្រ្តីតុលាការមួយចំនួនធំ ដែលមិនគោរពតាមគោលការណ៍ គ្មានតម្លាភាព។

មានវត្តមាន នៅក្នុងសន្និសីទនោះដែរ លោកស្រី វ៉ាន់ ហ៊ីលី តំណាងការិយាល័យ OHCHR ប្រចាំកម្ពុជា បានថ្លែងដែរ​ថា ការដកហូតនូវសិទ្ធិសេរីភាព​បុគ្គលដោយបំពាន ជាផ្នែកមួយនៃការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ លោក​ស្រីបន្តថា ករណីនេះ ក៏បានចែង​ក្នុងច្បាប់អន្តរជាតិ ដែលកំពុងអនុវត្តនៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នដែរ តាមន័យថា «មនុស្ស​គ្រប់រូបមានសិទ្ធិសេរីភាព និង​សន្តិសុខ​បុគ្គល»។

លោកស្រីបន្ថែមថា «ការធ្វើកំណែទម្រង់ដំណើរការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្ន វាមិនត្រឹមតែជាការងារបច្ចេកទេសទេ តែ​វាជាការការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រឆាំងនឹងការឃុំខ្លួនដោយបំពាន។ (…) វាបង្ហាញផងដែរពីតម្លាភាព និង​គណនេយ្យ​ភាពថែមទៀត តាមរបៀបដែលសេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការត្រូវបានធ្វើ។ ដូច្នេះកំណែទម្រង់នៃការឃុំខ្លួន បណ្តោះ​អាសន្ននេះ ជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃដំណើរការកំណែទម្រង់ ច្បាប់និងប្រព័ន្ធតុលាការនៅកម្ពុជា។»

សម្រាប់អ្នកវិភាគឯករាជ្យលោក កែម ឡី បានចាត់ទុកការអនុវត្តនៃមន្រ្តីតុលាការបច្ចុប្បន្ននេះថា ជារឿងកំប្លែង។ ករណីនេះលោកលើកឡើងថា មិនយូទេ នឹងបណ្តាលឲ្យបាត់បង់នូវសក្តានុពលរបស់ខ្លួន។ លោកចាត់ទុកថា «ក្នុង​រដ្ឋមួយ តុលាការជាជំហរដ៏រឹងមាំ សម្រាប់ជំនឿរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ (...) ការប្រព្រឹត្តបែបនេះ ជាការសម្លាប់​នូវវិជ្ជាជីវៈ​ខ្លួនឯងក្នុងនាមជាតុលាការ។ (...) ក្នុងមានជាចៅក្រម ព្រះ រាជអាជ្ញា ត្រូវធ្វើការងារដោយសុច្ចរិត។»

ចៅក្រមត្រូវតែ«សិក្សា​»ស្វែង​យល់ ...

ទោះជាការអនុវត្តក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ចៅក្រម ឬព្រះរាជអាជ្ញាមានកំហុសយ៉ាងណាក៏ដោយ សម្រាប់លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា នៅតែសង្ឃឹមលើមន្រ្តីតុលាការទាំងអស់ នឹងអនុវត្តបទបញ្ញត្តិទាំងបីខាងលើ ហើយចៅក្រមត្រូវតែសិក្សា​ស្វែង​យល់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ ឲ្យបានហ្មត់ចត់ ជៀសវាងការបកស្រាយប្រាសចាកពីគោលការណ៍ជាមូលដ្ឋាន។

ជុំវិញការលើកឡើងនេះ លោក កែម ឡី បានថ្លែងបែបចំអកថា «មិន​បាច់រៀនសូត្រអ្វីទេ គ្រាន់តែយកអ្នកស្រែចំការ យកមកធ្វើជាចៅក្រម ចាំស្តាប់ទូរស័ព្ទ មើលមាត្រា និងការចំណារ​សាល​ក្រមតាមទូរស័ព្ទក៏បាន មិនចាំបាច់មាន​ជំរះអ្វីទេ៕»

--------------------------------------------------
ដោយ អ៊ុម វ៉ារី (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៥ មីនា ២០១៤