ភ្នំពេញ៖ បើមិនមានភ្លើងខៀវណាមួយ ពីលោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន នោះទេ បញ្ហាមេបក្សប្រឆាំងដ៏ធំនៅកម្ពុជា លោក សម រស្សី ដែលបានស្វះស្វែងរកការអន្តរាគមន៍ ពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានាជាច្រើន ដើម្បីអាចឈរឈ្មោះជាបេក្ខជន សម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាថ្ងៃខាងមុខ មិនអាចធ្វើទៅរួចនោះឡើយ។ ព្រោះតែបញ្ហានេះ មានការជាប់ពាក់ពិននឹងរឿង​នយោបាយយ៉ាងស្អិតរមួត ដូច្នេះត្រូវតែដោះស្រាយតាមផ្លូវនយោបាយ។

អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយរូប កាន់ទង់ជាតិប្រទេសកម្ពុជា។ (រូបថត Céline Martin)

ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ ការដោះស្រាយបញ្ហាជាកត្តាសំខាន់ ជាពិសេសរក្នុងអំឡុងពេលបោះឆ្នោត។ អ្នកវិភាគសង្គម និង​នយោបាយ អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដែលធ្វើការពាក់ព័ន្ធ នឹងករណីខាងលើបានធ្វើការវាយតម្លៃថា ជិតដល់​ពេលបោះឆ្នោតម្តងៗ ករណីខាងលើស្រាប់តែបង្ហាញខ្លួនភ្លាមៗ ហើយតែងតែធ្វើការដោះស្រាយតាម​បែបនយោបាយ​ទៅវិញ។ តើការដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយនេះ មានផលវិជ្ជមាន និងអវិជ្ជមានអ្វីខ្លះសម្រាប់ប្រទេសជាតិ ជាពិសេស​ចំពោះបញ្ហាផ្លូវច្បាប់។

លោក ហង្ស ពុទ្ធា នាយកអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតមួយហៅកាត់ថានិចហ្វិក (NECFEC‎) មានការព្រួយបារណ៍ ចំពោះ​ការអនុវត្តនូវបញ្ហាបង្រួបបង្រួម ផ្នែកនយោបាយនៅកម្ពុជា។ លោកបន្តថាទោះ​យ៉ាងណាការដោះស្រាយ​បែបនយោបាយ​នេះ គ្រាន់តែជាការបង្រួបបង្រួម និងផ្សះផ្សារគ្នាប៉ុណ្ណោះ តែអ្វីដែលគួតែប្រកាន់យកនោះត្រូវអនុវត្តន៍ច្បាប់​ឲ្យបានតឹងរឹង​បំផុត។ «ការសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយល្អចំពោះមុខ ប៉ុន្តែមិនល្អសម្រាប់ពេលយូរអង្វែងទេ»។

ឯលោក យ៉ង់ គឹមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព ក៏បានសម្តែងនូវការព្រួយបារម្មណ៍ ចំពោះការយកបញ្ហាដោះស្រាយផ្នែកនយោបាយនេះ ដោយលោកបានបង្ហាញដូច្នេះថា «បើទម្លាប់ឲ្យមានករណីនេះ (សម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ) ចេះតែបន្តរកើតមាន ឯបញ្ហាដែលអាចធ្វើការដោះស្រាយបាន តែស្ថាប័នជំនាញ​មិន​ព្រម​ដោះស្រាយ ដោយយកលេសថាខុសនឹងច្បាប់។ ដូច្នេះហើយក៏គ្មានស្ថាប័នណាមួយ ហ៊ានសម្រេចចិត្ត ដោយសំអាង​លើ​បញ្ហាផ្លូវច្បាប់ពិតនោះដែរ ឯបញ្ហាថាខុសនឹងច្បាប់នោះ គ្រាប់តែរង់ចាំសញ្ញា ពីការដោះស្រាយបញ្ហានយោបាយនេះឯង។ បើបញ្ហានេះ ចេះតែបន្តរកើតមានសម្រាប់ទៅថ្ងៃខាងមុខនោះ អាចជាទម្លាប់អាក្រក់ សម្រាប់បក្សដទៃទៀត យកតម្រាប់​តាមតែប៉ុណ្ណោះ។»

ជាទម្លាប់ ជាញឹកញាប់ គេសង្កេតឃើញថាក្នុងបរិបទនយោបាយនៅកម្ពុជា ក្រៅពីការលើកឡើងពីគោលការណ៍ច្បាប់ ការ​សម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ ក៏មានតួនាទីសំខាន់សម្រាប់ដោះស្រាយបញ្ហារបស់ជាតិផងដែរ។ ការដោះស្រាយ​ដោយ​ឈរ លើបញ្ហាសម្របសម្រួលផ្នែកនយោបាយ ថ្វីត្បិតតែវាប៉ះពាល់ផ្នែកផ្លូវច្បាប់ ប៉ុន្តែបើឈរតែលើ​គោលការណ៍ផ្លូវច្បាប់​សុទ្ធសាធនោះ អាចធ្វើឲ្យបាតុភាពនានា ក្នុងសង្គមកើតមានឡើងជាបន្តរទៅទៀត។ ដូច្នេះក្នុងបរិបទកម្ពុជា​ត្រូវការនូវ​«តុល្យភាព»រវាងច្បាប់ និងនយោបាយ។

ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក ហង្ស ពុទ្ធា ក៏ស្នើរសុំដល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីថា គួរយកចិត្តទុកដាក់ ខ្ពស់ទៅលើការជម្រុញ​ឲ្យមាន​ការគោរពច្បាប់ ជាជាងការយកបញ្ហាផ្នែកនយោបាយ មកធ្វើការដោះស្រាយ។ ដោយលោកបានបញ្ជាក់ថា ការគោរព​ច្បាប់ត្រូវចាប់ផ្តើមពីស្ថាប័នសភា។ «សភាមួយដែលមិនគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលបានល្អ មិនតាមដានសកម្មភាព​រដ្ឋាភិបាល​បានល្អ ឬសភាមួយធ្វើការជាសភាផង ជារដ្ឋាភិបាលផង នោះការកសាងនីតិរដ្ឋមានការយ៉ឺតយ៉ាវ។ សង្ឃឹមថាសភា​អាណត្តិថ្មីនេះ មានឆន្ទៈនឹងរៀបចំកម្ពុជា ឲ្យក្លាយជានីតិរដ្ឋរឹងមាំ។»

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៥ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ