ការមិនយកពន្ធដីធ្លី របស់ប្រជាកសិករ មានគោលបំណងចូលរួមចំណែក កាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងជំរុញជីវភាព របស់ពួក​គាត់ អោយមានភាពប្រសើរឡើង។ នេះជាការលើកឡើងរបស់ នាយករដ្ឋមន្រ្តីកម្ពុជា កាលពីថ្មីៗនេះ នៅខេត្ត​តាកែវ។ ការលើកឡើងនេះ ធ្វើអោយមានការគាំទ្រ ពីអ្នកវិភាគសង្គម និងអ្នកនយោបាយ ប៉ុន្តែអ្នក​ទាំង​នោះយល់ថា ត្រូវមានចំណាត់ថ្នាក់ដី មួយឲ្យបាន ច្បាស់លាស់ ដើម្បីជៀសវាងការបាត់បង់ នូវចំណូលថវិកាជាតិ បញ្ហា​ទំនាស់ដីធ្លី និងទុកដីអោយទំនេរ មិនអភិវឌ្ឍន៍។

ដីមួយកន្លែងនៅខេត្តកំពង់ស្ពឺ ។ រូបថត MONOROOM.info/ ជា ប៊ុនធឿន

កាលពីថ្ងៃទី៣១ ធ្នូ ឆ្នាំ២០១២ លោក ហ៊ុន សែន បានប្រកាសថា អំឡុងពេលដែលលោកធ្វើ ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី ពន្ធដីនឹង​មិនត្រូវបានយក ពីប្រជាពលរដ្ឋឡើយ។ ទំនងជាចង់ឆ្លើយតប នឺងមតិមួយចំនួន ដែលចង់ឲ្យរដ្ឋាភិបាល​យកពន្ធដី ដើម្បី​ជំរុញឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចនោះ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកាន់អំណាចយូរជាងគេរូបនេះ បានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក មិនត្រឹមតែមិនយកពន្ធដីប៉ុណ្ណោះទេ និងថែមទាំងត្រូវជួយ ប្រជាកសិករទាំងអស់ តាមរយៈការអភិវឌ្ឍ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការកសាង ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រថែមទៀតផង។ លោក បានបន្ថែមយ៉ាងដូច្នេះថា «ការយកពន្ធ គឺជាការសង្កត់ និងដាក់​ទំងន់លើប្រជាកសិករ»។

ការប្រកាសមិនយកពន្ធដី ដោយលោកហ៊ុន សែន បានទទួលការស្វាគមន៍ ពីសំណាក់អ្នកវិភាគឯករាជ្យជាទូទៅ។ លោក កែម ឡី បានលើកឡើងថា ប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល ៤០% មានដីតិចជាងកន្លះហិចតា ហើយធ្វើ​កសិកម្មមិនសូវបានផលផង មានបម្រែបម្រូល អាកាសធាតុ ជាពិសេសបន្ទុកក្នុងគ្រួសារធំផង បើ​តម្រូវឲ្យមានការបង់ពន្ធ ទៀតនោះ «គឺជាបន្ទុក​ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ មួយកំរិតទៀត» សម្រាប់ពួកគាត់។

ផ្ទុយមកវិញ ការមិនយកពន្ធ លើប្រជាពលរដ្ឋដែលមានដីលើសពី «៥ហិកតា» ឡើងទៅ គឺអាចនាំឲ្យមានការខាតបង់ ដល់​សេដ្ឋកិច្ចជាតិដ៏ធំ។ តាមលោក កែម ឡី រដ្ឋាភិបាលត្រូវធ្វើ «ចំណាត់ថ្នាក់ដីឲ្យបានច្បាស់» ថាតើដីទំហំប៉ុន្មាន ដែលមិនជាប់ កាតព្វកិច្ច​បង់​ពន្ធ។ ការធ្វើដូច្នេះ នឹងចូលរួមចំណែក ឲ្យមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ផ្នែកកសិឧស្សាហកម្ម និងជំរុញឲ្យពួកគាត់ រៀបចំអភិវឌ្ឍន៍លើដី ដែលទំនេរទាំងនោះ ហើយផ្ដល់ផលបម្រើដល់ប្រជាកសិករ ជាពិសេសបង្កើតការងារ ដល់យុវជន​នៅ​តាមស្រុកស្រែចំការ មិនឲ្យធ្វើចំណាកស្រុក។

ការមិនយកពន្ធដីនេះ ក៏ទទួលបានការស្វាគមន៍ ពីលោកស្រី ជា វណ្ណាត អ្នកវិភាគសង្គមមួយរូបទៀតដែរ។ តែលោកស្រី​បញ្ជាក់ថា ត្រូវកំណត់ឲ្យបាន ច្បាស់លាស់នូវ ទំហំដីដែលមិនត្រូវបានយកពន្ធនោះ។ នៅលើពិភពលោក ប្រទេសណា​ក៏មានការយកពន្ធលើដីដែរ ឯប្រទេសកម្ពុជាវិញ ការយកពន្ធ មានតាំងពីសម័យអាណានិគមបារាំងមកម្លេះ។ ដោយ​ឡែក ការ​យកពន្ធដីនេះមិនឃើញមានទេ នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងរហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន។ លោកស្រីបន្តថា ការប្រមូលពន្ធ​លើដី ដែលបានកំណត់ជាក់លាក់ និងពន្ធដីនៅក្នុង តំបន់សេដ្ឋកិច្ច ឬតំបន់អភិវឌ្ឍន៍ នឹងទទួលបាននូវចូល ថវិការជាតិ​ជា​ច្រើន សំរាប់ផ្តល់ប្រាក់ខែ ជូនមន្រ្តីរាជការ ឲ្យបានរិតតែសមរម្យ។

ការមិនយកពន្ធលើដីនេះ ក៏ត្រូវបានមតិមួយចំនួនលើកឡើងថា ជាការស្វែងរកប្រជាប្រិយភាព របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ខណៈពេលបោះឆ្នោតសកល ឈានជិតចូលមកដល់។ លោកស្រី ជា វណ្ណាត យល់ថា  «មិនយកពន្ធដី ពីប្រជាពលរដ្ឋ គឺជាគោលការណ៍មួយ សំខាន់សម្រាប់ ទាក់ទាញទឹកចិត្ត ពីប្រជាពលរដ្ឋបានច្រើន » ហើយគោលការណ៍នេះ មានតាំង​ពីយូរណាស់មកហើយ។ សម្រាប់លោក កែម ឡី ការ«មិនយកពន្ធដី»នេះ ជានយោបាយមួយ ក្នុងចំណោមនយោបាយ​ទាំងបី៖ ការបិទឡូតិ៍នេសាទ ការវាស់វែងដីធ្លីជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងការមិនយកពន្ធលើដី។ ហើយនយោបាយណាក៏ដោយ សុទ្ធតែជាមធ្យោបាយ ដើម្បីទាញប្រជាប្រិយភាពយ៉ាងច្រើនមួយ ពីប្រជាពលរដ្ឋ និងដើម្បី«ទប់​លំនឹងនយោបាយ»  ដែល​រដ្ឋាភិបាលចង់បញ្ជៀស នូវបាតុភាពផ្សេងៗ។

អ្នកនាំពាក្យចលនាប្រជាធិបតេយ្យសង្គ្រោះជាតិ និងជាតំណាងរាស្រ្ត មណ្ឌលភ្នំពេញ លោក យឹម សុវណ្ណ បានបកស្រាយ​មកវិញថា គណបក្សសង្គោះជាតិ ដែលទើបនឹងបង្កើតថ្មី ក៏មិនយកពន្ធលើដីស្រែ ប្រជាកសិករដែរ ហើយនឹង​យកដី​សង្គមកិច្ច ចែកជូនប្រជាកសិករ ទីទាល់ក្រ ដើម្បីធ្វើស្រែចំការ ចិញ្ចឹមជីវិតវិញ។ លោកបង្ហាញថា ដី៣លានហិកតារ ស្ថិត​ក្នុងដៃរមនុស្សប្រមាណ ជាង២០០នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ដីភាគច្រើន គ្រប់គ្រង ដោយក្រុមហ៊ុនឯកជន ហើយមួយចំនួនទៀត គេចវេសក្នុងការបង់ពន្ធចូលរដ្ឋ។

លោក យឹម សុវណ្ណ ពន្យល់ថា នឹងមិនយកពន្ធដីលើ «ប្រជាកសិករ» ទេ តែនឹងចាត់វិធានការ លើ«ក្រុមហ៊ុន»ឯកជនណា ដែលមានដីរាប់ម៉ឺនហិកតារ និងមិនបានបង់ពន្ធត្រឹមត្រូវ។ គណបក្សលោក នឹងតម្រូវឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ​ បង់​ពន្ធ​ចូល​រដ្ឋ​ឲ្យបាន «៧០ដុល្លាអាមេរិក ក្នុងមួយហិកតារសម្រាប់មួយឆ្នាំ»។  តែបើគ្មានលទ្ធភាពបង់ទេ ត្រូវប្រមូលដីទាំង​នោះចែកជូន ប្រជាពលរដ្ឋវិញ ។

តាមរបាយការណ៍ របស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងបណ្ដុះបណ្ដាល ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា បានបង្ហាញថា គ្រួសារចន្លោះពី ១២% ទៅ ១៥% នៃចំនួនគ្រួសារនៅជនបទ គឺគ្មានដីកសិកម្មទេ ហើយអ្នកដែលគ្មានដីធ្លី នឹងកើនឡើង ជារៀងរាល់ឆ្នាំ​ប្រមាណ២%។ តាមការប៉ាន់ស្មាន ដោយក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ បានបង្ហាញថា ទំនាស់ដីធ្លីមានកើនឡើង លើសពី ២០% រៀង​រាល់ឆ្នាំ។

ឯរបាយការណ៍ របស់ធនាគារពិភពលោក (World Bank) ក៏ធ្លាប់បានអះអាងថា នៅប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងចំណោមអ្នកដែល មានដីច្រើនដល់ ៥០០ហិកតារ គឺ៣១% ជាអ្នកប្រកបអាជីវកម្ម ២៣% ជាមន្ត្រីមានឋានៈខ្ពស់ ដែលមានងារជាឯកឧត្ដម ២៣% ជាឧកញ៉ា ១៥% ជាមន្ត្រីយោធាដែលគេហៅថា ឧត្ដមសេនីយ៍ និង ៨% ជាសមាជិករដ្ឋសភា។ ក្នុងនោះដែរ គ្រួសារ​ជនបទមួយចំនួនធំប្រមាណ ៤៦% មានដីតិចជាងកន្លះហិកតារ និងគ្មានដី។

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី០៤ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ