សារពត៌មាន និងច្បាប់៖ «វិមតិសង្ស័យ» បានជាប្រយោជន៍ដល់ជនជាប់ចោទ
រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយ សារពត៌មានក្នុងស្រុកមួយចំនួន បានចុះផ្សាយនូវអត្ថបទ ឬរូបភាពរបស់ ខ្លួនជាច្រើន ដែលទាក់ទងនឹងការចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យ ឬជនត្រូវចោទ ដែលទើបធ្វើការឃាត់ខ្លួន ដោយពុំទាន់បានឆ្លងកាត់ ការសម្រេចសេចក្តី របស់តុលាការថាមានទោសនៅឡើយ។ ស្ទើរគ្រប់បណ្តាញសារពត៌មានទំាំងនោះ បានថតរូបជនសង្ស័យ ហើយបានដាក់ផ្សាយទាំងស្រុង ដោយពុំមានការបិទបាំងឡើយ ។ មួយវិញទៀត ជនល្មើសដែលបទប្រព្រឹត្តរបស់់ពួកគេ មិនមែនជាបទល្មើសជាក់ស្តែង ដោយមានជាប់ខ្នោះនៅនឹងដៃ និងដោះសំលៀកបំពាក់អស់ នៅសល់តែខោក្នុងខ្លីផង ត្រូវបានផ្សាយបង្ហាញជាសាធារណៈ តាមរយៈទូរទស្សន៍ ឬបណ្តាញសារពត៌មានទាំងនោះ។
រូបភាពដកស្រង់បែបនេះ មិនពិបាករកមើលទេ ក្នុងគេហទំព័រពត៌មានក្នុងស្រុក។
ជាការពិតហើយ ដែលសកម្មភាពនៃការចុះផ្សាយ របស់បណ្តាញផ្សព្វផ្សាយទាំងនោះ ធ្វើឡើងដើម្បីតម្រូវចិត្តអតិថិជនរបស់ខ្លួន ក្នុងការនាំមកអោយសាធារណជន នូវពត៌មានជាក់ស្តែង និងច្បាស់ការណ៌ជាមួយនឹងរូបភាព។ តែអ្វីដែលពួកគេបានធ្វើ វាបានចាកចេញឆ្ងាយពីក្រមសីលធម៌ និងវិជ្ជាជីវៈនៃអ្នកសារពត៌មាន។ មិនត្រឹមប៉ុណ្ណោះសោធ អំពើនេះបានរំលោភទៅលើសិទ្ធិបុគ្គល ប៉ះពាល់ដល់បុគ្គលភាពឯកជន នោះគឺការបរិហាកេរ្តិ៍ ទោះនៅក្នុងរូបភាពប្រយោលក្ដី។ រូបខ្លះទៀត មានដោយមកជាមួយ ទាំងសមត្ថកិច្ចឈរអមសងខាងបន្ថែមទៀត ទាំងដោយគេមិនដឹងថា តើសមត្ថកិច្ចរូបនោះ ជាអ្នកចាប់ ឬជាជនសង្ស័យ ឬជាជនរួមគំនិតដែរ ?
លោក សុន ឆ័យ តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលភ្នំពេញមកពីគណបក្សសមរង្សី បានលើកឡើងពីគោលការណ៍ មានចែងនៅក្នុងច្បាប់ស្តីពី របបសារពត៌មាន និងច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ មកបញ្ជាក់ ដែលមានពាក់ព័ន្ធ នឹងជនជាប់ចោទ។ «បើកាលណាតុលាការមិនទាន់បានកាត់សេចក្តីថា មានទោស ឬអត់ ជននោះនៅតែមិនទាន់មានទោស ហើយមិនអាចធ្វើការ ផ្សព្វផ្សាយជាលក្ខណៈអាណាធិបតេយ្យទេ។» លោកបន្តថា កំហុសឆ្គងផ្ទុយពីវិជ្ជាជីវៈ របស់ក្រុមអ្នកសារពត៌មានទាំងនោះ ត្រូវតែក្រសួងពត៌មាន និងក្រសួងមហាផ្ទៃ ធ្វើការណែនាំដល់ក្រុមអ្នកសារពត៌មានទាំងអស់នោះ ឲ្យបានយល់ពីតម្លៃ នៃសិទ្ធិរបស់បុគ្គល ដែលពុំទាន់មានទោស ដោយគ្រាន់តែជាជនជាប់ចោទ ឬជាជនសង្ស័យ។
រូបភាពនេះ រកឃើញ និងដកស្រង់ពីគេហទំព័រពត៌មាន នៃនរគរបាលជាតិកម្ពុជា។
ទាក់ទងនឹងការដាក់រូបភាព លើទំព័រសារពត៌មានវិញលោកបានបញ្ជាក់ថា គេមិនបានហាមមិនឲ្យដាក់នោះទេ តែត្រូវមាន អ្វីបិទបាំងមុខរបស់ជនដើម្បីកុំឲ្យសាធារណៈជនមើលស្គាល់។ លោកបញ្ជាក់ថា «ត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ព្រោះរាល់ការចោទប្រកាន់ អាចមិនមែនជាការពិតទេ ទោះបីបុគ្គលសារភាពថាខ្លួនបានប្រព្រឹត្តក៏ដោយ ក៏គេមិនទាន់សម្រេចថាមានទោសដែរ គឺមានតែតុលាការទេ ជាអ្នកសម្រេចថាមានទោសឬអត់ ព្រោះគេត្រូវស៊ើបអង្កេតបន្តទៀត។ ជួនកាលជនដែលបានសារភាពនោះ អាចមានជនទីបីនៅពីក្រោយខ្នង ដោយសន្យាធានានឹងជួយអ្វីមួយដល់គ្រួសារ ឬជួយដោះលែងនៅពេលជាប់គុកជាដើម»។
ក្នុងករណីដែលអ្នកសារពត៌មាន មិនគោរពដល់សិទ្ធិបុគ្គលនេះ សាមីខ្លួនអាចប្តឹងប្រឆាំងនឹងអ្នកសារពត៌មាននោះ ឬស្ថាប័នសារពត៌មាននោះបាន ដោយគ្រាន់តែភាគច្រើន ពួកគេមិនដែលហ៊ាន ឬមិនចង់ប្តឹង ក្រុមអ្នកសារពត៌មានទាំងនោះ ទៅតុលាការប៉ុណ្ណោះ។ ឯលោក លី ចរិយា ប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតសមាគមន៍អាដហុក ក៏បានលើកឡើងថា យោងតាមច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌ ទាក់ទងនឹងការផ្សាយរូបភាពទាំងនោះ គឺជនរងគ្រោះអាចប្តឹងបាន បើគាត់មានឆន្ទៈប្តឹង ហើយលោកបាននិយាយយោង ទៅលើច្បាប់ស្តីពី របបសារពត៌មាន ដែលតំរូវមានការគោរពសិទ្ធិបុគ្គល ។ «ជាការទទួលខុសត្រូវ របស់បណ្តាញសារពត៌មានណា ដែលបានចុះផ្សាយ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់កិតិ្តយសបុគ្គលឯកជន ត្រូវប្រឈមចំពោះមុខតុលាការ។» លោកបន្តថា បើតុលាការរកឃើញថាមិនមានទោស នោះធ្វើឲ្យសាធារណៈជនមានការយល់ច្រឡំ ទៅលើជនសង្ស័យ។ លោកបន្តថា ជាធម្មតា ត្រូវធ្វើការផ្សាយកែតម្រូវឡើងវិញ តែតាមទំលាប់ អ្នកសារពត៌មានទាំងនោះ មិនដែលឃើញមានការផ្សាយកែតម្រូវឡើងវិញទេ ។ លោកបន្តថា ទាំងទូរទស្សន៍ ទាំងការសែត ឲ្យតែមានការចាប់នរណាម្នាក់ ថាជាជនសង្ស័យ ពួកគេបានយកមកផ្សាយពេញតែម្តង ហើយមិនបានបិទបាំងអត្តសញ្ញាណគេនោះទេ ។
រូបភាពនៃជនសង្ស័យ ត្រូវបានសម្រាត ហើយថតអបដោយមន្ត្រីសមត្ថកិច្ចពីរនាក់សងខាង។
នៅពេលដែលអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច នាំជនសង្ស័យមកម្តងៗ គឺទុកសំលៀកបំពាក់ត្រឹមតែខោក្នុងខ្លី ហើយបានថតរូបពួកគេ យកមកផ្សាយជាសាធារណៈ។ លោកសុន ឆ័យ បកស្រាយថា ករណីនេះ ច្បាប់ពុំអនុញាតិឲ្យមានការធ្វើទារុណកម្ម ទៅលើជនសង្ស័យអោយនៅសល់តែខោក្នុងខ្លីយ៉ាងដូច្នេះទេ។ នេះជាកំហុសរបស់អាជ្ញាធរធ្ងន់ធ្ងរណាស់ និងជាការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សថែមទៀត។ ចំណែកឯលោក លី ចរិយា ក៏និយាយដូចគ្នានេះដែរថា សមត្ថកិច្ចមានតែសិទ្ធិឃាត់ខ្ឡួនទេ តែពុំមានសិទ្ធិទុកខ្លួនពួកគេ ក្នុងភាពអាក្រាត អាសអាភាសនោះទេ ព្រោះក្នុងច្បាប់បានហាមឃាត់។ ក្នុងករណីបែបនេះ សាមីខ្លួនក៏អាចប្តឹងបកវិញបានដែរ ។
រីឯការដាក់ទណ្ឌកម្ម ទៅលើក្រុមអាជ្ញាធរ ដែលបានប្រព្រឹត្តិកំហុសនោះ ត្រូវតែមានការផ្តន្ទាទោស លោកសុន ឆយ័ បានសម្ដែង នូវភាពគ្មានសុទិត្ថិនិយមថា «ដោយសារតែពលរដ្ឋ ពុំមានជំនឿលើតុលាការ។ មួយទៀត ឲ្យតែបានដោះលែងពួកគេនោះ ពួកគេអរណាស់ទៅហើយ ព្រោះពុំមានលុយប្តឹងផ្តល់។ ហើយបើប្តឹងជាមួយសមត្ថកិច្ច គឺមិនដែលប្តឹងឈ្នះទេ។» លោកអះអាងថា «តាមច្បាប់ទោះអនុវត្តន៍ ក្នុងតួនាទីក៏ដោយ បើប្រព្រឹត្តិខុស ត្រូវទទួលទោស។ មិនមែនយកតួនាទីជាសមត្ថកិច្ច ទៅធ្វើអ្វីស្រេចតែអំពើចិត្តទេ។ ត្រូវទទួលទាស និងទទួលពិន័យជាដាច់ខាត។» តែលោកនៅតែសម្ដែងក្ដីបារម្ភថា ទាល់តែមានការធានា ពីថ្នាក់ដឹកនាំ ក្នុងការពង្រឹងនីតិរដ្ឋ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យដឹងថា ច្បាប់នៅលើមនុស្សទាំងអស់ ឲ្យតែប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ មិនមែនច្បាប់នៅលើតែបបូរមាត់ខ្លួននោះទេ ឲ្យតែធ្វើខុស មិនថានាយករដ្ឋមន្ត្រី តំណាងរាស្ត្រទេ សុទ្ធតែត្រូវទទួលទោសទាំងអស់គ្នា។
ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ បានស្វែងរក ការបកស្រាយពីខាងមន្ត្រីរបស់រដ្ឋាភិបាល ជាពិសេសពីខាងក្រសួងមហាផ្ទៃ តែមិនអាចទំនាក់ទំនងបាន ដោយពួកលោកម្នាក់ៗសុទ្ធតែឆ្លើយថា «ជាប់រវល់»។
យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូល បានចែងពីការការពារ នូវប្រយោជន៍របស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ តួយ៉ាងដូចជាមាត្រាទី៣៨ បានសរសេរយ៉ាងច្បាស់ថា «... វិមតិសង្ស័យ ត្រូវបានជាប្រយោជន៍ដល់ជនជាប់ចោទ។ ជនជាប់ចោទណាក៏ដោយ ត្រូវទុកជាមនុស្សឥតទោស ដរាបណាតុលាការ មិនទាន់កាត់ទោសជាស្ថាពរ ។ ជនគ្រប់រូបមានសិទ្ធិការពារខ្លួន តាមផ្លូវតុលាការ» ។
----------------------------------------
ដោយ៖ ភ្នំធំ - ភ្នំពេញថ្ងៃទី ៣១ តុលា ២០១២
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ