ក្នុងរយៈកាលថ្មីៗនេះ បន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា កន្លងមកនេះ ទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ជាតិ និង​អន្តរជាតិ មើលឃើញប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ ប្រជាពលរដ្ឋដែលរងនូវការគាបសង្កត់ផ្សេងៗ សហជីព និងសមាគមនានា ដូចជា គ្រូបង្រៀន កម្មករជាដើម បានក្រោកឡើងយ៉ាងសស្រាក់សស្រាំ ក្នុងការទាមទានូវសិទ្ធិដីធ្លី សិទ្ធិលំនៅដ្ឋាន និងសិទ្ធិសេរីភាពផ្សេងៗទៀត ដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ ពិសេសភាពអស់ជំនឿលើគណបក្សនយោបាយ ទាំង​គណបក្សកាន់អំណាច ទាំងគណបក្សប្រឆាំង និងការទាមទាឲ្យរដ្ឋាភិបាលគោរពច្បាប់។

ក្រុមពលរដ្ឋនិងព្រះសង្ឃ ដែលមានគម្រោងជួបជុំគ្នាដើេម្បីធ្វើការតស៊ូមតិ ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាគោរពច្បាប់។ (រូបថត MONOROOM.info/ O.Vary)

សិទ្ធិសេរីភាព - ចាប់ទាំងពីថ្ងៃ១០ធ្នូ ជាទិវាសិទ្ធិមនុស្ស លើកទី៦៥ មានប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើន មកពីតាមបណ្តា​ខេត្ត​-ក្រុងនានា បានជួបជុំគ្នាដើម្បីទាមទានូវសិទ្ធិរបស់ខ្លួន ដែលបានផ្តល់ឲ្យដោយច្បាប់ ពិសេសសិទ្ធិ​រួចផុតពីការ​រំលោភ​បំពាន ដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន មន្រ្តីមានអំណាច និងឈ្មួញទុច្ចរិតនានា ជាមួយនឹងតុលាការមួយឯករាជ្យ យុត្តិធម៌ ដែលផ្តល់ការទុកចិត្តដល់ប្រជាពលរដ្ឋ។

នាល្ងាចថ្ងៃទី១២នេះ ប្រជាពលរដ្ឋមកពីតាមតំបន់នានា ដែលរួមមានក្រុមបុរីកីឡា ដឹកនាំដោយអ្នកស្រីទេព វណ្ណី សមាគមគ្រូបង្រៀនដឹកនាំដោយលោក រ៉ុង ឈុន ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋដឹកនាំដោយ សេង សន (ហៅស្បៃវែង) រួមជា​មួយនឹងក្រុមយុវជន និងព្រះសង្ឃមួយចំនួនទៀត បានធ្វើការជួបជុំគ្នានៅវត្តភ្នំ (មុខនាឡិកាធំ) ចាប់ពីម៉ោង​មួយ​រសៀលតទៅ។ នេះបើតាមការបញ្ជាក់របស់លោក ម៉ៅ សុផល ដែលជាសមាជិកស្ថាបនិកក្នុងក្រុមលោកស្បៃវែង។

ទាក់ទងនឹងបញ្ហានៃការជួបជុំគ្នានេះ លោក ម៉ៅ សុផល បានបញ្ជាក់ពីគោលជំហរថា ជាការរួមរួមគ្នាក្នុងការដាក់ញ្ញតិ ទៅស្ថានទូតនានា ដែលជាម្ចាស់ហត្ថលេខីទាំង១៨ក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ក្រោយពេលដែលរដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា បានប្រកាសដោយលោក ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្រ្តី ដែលបានពីការផុតសុពលភាព នៃការអនុវត្តនូវកិច្ចព្រម​ព្រៀងនេះ។ លោកបានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ជាសមិទ្ធិផល និងជារបងការពារយ៉ាង​រឹងមាំរបស់កម្ពុជា។ (...) ជារនាំងការពារដឹកដី បែរជារដ្ឋាភិបាលថារលត់ទៅវិញ តើក្នុងនាមប្រជាពលរដ្ឋនឹងរំពឹង​ទៅ​លើអ្វី?។ សូមឲ្យសើររើឡើងវិញ ពិនិត្យមើលពីចំណុចដែលមានសារៈសំខាន់ទាំងកម្ពុជាខ្លួនឯង និងប្រទេសជិតខាង​ដែលកំពុងតែរំលោភលើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ។ (...) ជាកិច្ចព្រមព្រៀងសកលអន្តរជាតិ ត្រូវតែបានគោរពដោយ​ប្រទេស​នៃហត្ថលេខីទាំងអស់ទើបជាផ្លូវការ។ (...) យើងទាមទាសិទ្ធិសេរីភាព និងអំណាចក្នុងនាមជាម្ចាស់ប្រទេស សូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលកញ្ចប់ឈប់បំពានច្បាប់ រំលោភលើសិទ្ធិពលរដ្ឋ។»

ជាមួយគ្នានេះក្រុមតស៊ូមតិ និងការទាមទារនូវសិទ្ធិសេរីភាពរបស់លោក នឹងមិនដាក់«ញ្ញតិ»ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលទេ ដោយលោកបានចាត់ទុកថា «ល្ខោនដែលយើងមើលទាំងនេះ ដដែលជាដដែល ព្រោះថាយើងនឹងគ្មានលទ្ធភាពអ្វី ទៅសំណូមពរលើរដ្ឋាភិបាលតទៅទៀតទេ។ (...) យើងផ្អែកតាមកម្លាំងប្រជាពលរដ្ឋចូលរួម នឹងមិនបញ្ចប់នូវការ​ទាម​ទានោះទេ ទោះស្តិតក្នុងកាលៈទេសៈណាមួយ ឬម៉ោងណាក៏ដោយ យើងនឹងនៅធ្វើជាបន្តរ ដរាបណាមិនមាន​ការ​ដោះស្រាយឲ្យសមហេតុផល ដែលអាចទទួលយកបាននោះ។»

ជាមួយគ្នានេះដែរលោក ស្បៃវែង ក្រោយពីក្រុមសមត្ថកិច្ច អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន បង្ខំនាំខ្លួនតាមរថយន្ត ដើម្បីឲ្យសម្រាក​នៅ​ក្នុងសណ្ឋាគារមួយ កាលពីយប់ថ្ងៃទី១០ធ្នូនោះ កាលពីថ្ងៃទី១១ម្សិលម៉ិញ ក៏ដូចជាក្នុងថ្ងៃនេះផ្ទាល់ លោកបាន​ប្រកាសពីជំហរយ៉ាងរឹងមាថា នឹងបន្តរទាមទារឲ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងពេញលេញ ទៅតាមគោលការណ៍​ច្បាប់ដែលមានចែងក្នងច្បាប់ ពិសេសច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកបានបន្ថែមដោយខ្លីថា «យើងអស់ចិត្តនឹងការដឹកនាំ របស់រដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃនេះហើយ»។

ចំណែកអ្នកស្រី សីវ លីយី ជាអ្នកសរសេរនូវ«ញត្តិ»ដោយផ្ទាល់ដៃនោះ បានស្នើឡើងថា «សូមដល់បណ្តាប្រទេស​ដែល​ជាម្ចាស់ហត្ថលេខីទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ សូមលោកមេត្តាអាណិត ជួយគ្រប់គ្រងប្រទេស​កម្ពុជាផង ព្រោះប្រទេសកម្ពុជា ពុំមានរដ្ឋាភិបាល។ រដ្ឋាភិបាលបោះឆ្នោតហើយនេះ គឺជារដ្ឋាភិបាលខុសច្បាប់ មិន​បានគោរពកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស បានបញ្ជូនជនជាតិយួន មកបោះឆ្នោតជំនួសខ្មែរ បន្លំសន្លឹកឆ្នោត លួច​សន្លឹក​ឆ្នោត។»

ចំណែកព្រះតេគុណ សម គឹមសា និមន្តមកពីវត្តផ្កាឈូក ស្រុកឱរាល់ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ បានគាំទ្រចំពោះការការទាមទារ​នូវសិទ្ធិទាំងនេះ ដែលជានិច្ចកាលតែងតែបំផ្លាញ និងបំបាក់ស្មារតីដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន រដ្ខអំណាច ក៏ដូចជា​រដ្ឋាភិបាល តាមរយៈការដាក់កម្លាំងបង្ក្រាបជាដើម។ ដោយឡែកបញ្ហានៃការ ព្រះអង្គបានចាត់ទុកថា ការដឹកនាំ​នយោយបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលបំផ្លិចបំផ្លាញនូវផលប្រយោជន៍ជាតិ ឬផលប្រយោជន៍សង្គម ដែលធ្វើឲ្យ​បរិយាកាលសង្គម នៃប្រទេសកម្ពុជាមានតែទុក្ខសោកគ្រប់បែបយ៉ាងនោះ។

សង្ឃអង្គនេះបានមានសង្ឃដីកាបន្តរថា ព្រះអង្គគាំទ្រឲ្យមានការរួបរួមគ្នា នៃប្រជាពលរដ្ឋដែលចង់បានសេរីភាព និងសន្តិភាពមួយពិតប្រាកដ សុំឲ្យបន្តរការរួបរួមគ្នានេះ ទាមទាររហូតដល់មានដំណោះស្រាយពិត មិនអាចធ្វើ​ឈប់ៗ​បានទេ។ ដោយព្រះអង្គចាត់ទុកថា ការធ្វើឈប់ៗបែបនេះ ទោះធ្វើ១០០ឆ្នាំទៀត​ក៏មិនបានលទ្ធផលនោះ​ដែរ។ «សម្តេចហ៊ុន សែន ព្រមព្រៀងទទួលទៅលើលក្ខ័ខ័ណ្ឌច្បាប់ទាំងឡាយ ដែលគាត់បានបំពារបំពានរំលោភ​ដែលមាននៅកម្ពុជា»។

ឯមន្ត្រីនាំពាក្យនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី លោក ផៃ ស៊ីផាន ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ជាមួយទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ​នាល្ងាចថ្ងៃទី១១ ខែធ្នូ ម្សិលម៉ិញនេះ លោកបានចាត់ទុករាល់ការទាមទាររបស់ពលរដ្ឋថា «នេះជាសិទ្ធិនៃការទាមទារ​។ (...) វាមិនឋិតនៅក្នុងអ្វី ដែលជាអាណត្តិនៃច្បាប់»។

រីឯលោក ចាន់ សុវ៉េត មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមន៍អាដហុក ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយទស្សនាវដ្តី​មនោរម្យព័តអាំងហ្វូ​ក្នុងថ្ងៃទី១២ ធ្នូនេះ ក៏បានលើកឡើងមិនខុសពីលោកផៃ ស៊ីផានដែរថា «ជាសិទ្ធិនៃការទាមទាររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ»។  ទោះយ៉ាងណាការ លោក សុវ៉េត បានយល់ថា ទាមទានេះនៅមានលក្ខណៈស្រាលនៅឡើយ ដែលពិបាកក្នុង​ការ​ជំរុញឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​យកទៅ«គិត និងពិចារណាណាស់»៕

---------------------------------------------------------
ដោយ៖ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ