កាលពីថ្ងៃចន្ទទី២៨ខែតុលា រថយន្ដហ្សីបមួយគ្រឿង បានបុកទម្លាយហ្វូងមនុស្ស ដែលស្ថិតនៅលើទីលានធៀនអានម៉េន ដ៏ល្បីឈ្មោះ កណ្ដាលរដ្ឋធានីប៉េកាំងនៃប្រទេសចិន បណ្ដាលឲ្យមនុស្ស៥នាក់ស្លាប់ និងមនុស្ស៣៨នាក់រងរបួស។ បើទោះ​ជារបបកុំម្មុយនីសចិន ផ្ដល់ព័ត៌មានតិចតួចបំផុត ស្ដីពីហេតុការណ៍ តែគេនៅតែបានដឹងថា អាជ្ញាធររបស់ប្រទេសនេះ បាន​សង្ស័យថានវជាអំពើភេវរកម្ម ហើយធ្វើការស៊ើបអង្កេត លើជនជាតិភាគតិចអ៊ុយហ្គ័រ ដែលមិនសូវចូលចិត្តរដ្ឋអំណាច​ចិន​ស្រាប់។

នគរបាលចិននាំគ្នាបិទរបាំងរថយន្ដឆេះ កុំឲ្យអ្នកកាសែតអាចថតយកទិដ្ឋភាពពីហេតុការណ៍នេះបាន។ (រូបថត AFP)

ទីក្រុងប៉ារីស - រដ្ឋអំណាចកុំម្មុយនីសចិន មិនបាននិយាយថាហេតុការណ៍នេះ ជា«ភេវរកម្ម»នោះទេ តែ​ប្រភព​ជាច្រើន​បានបញ្ជាក់ថា អាជ្ញាធរបានដាក់ការសង្ស័យ ទៅលើជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ។ បណ្ដាជនភាគតិចដែលធ្លាប់ប្រឆាំងចេញមុខ នឹងអាជ្ញាធរចិន ត្រូវបានគេគិតថាបានបើករថយន្ដហ្សីប ក្នុងល្បឿនដ៏លឿនមួយ បុកទម្លាយហ្វូងមនុស្សនៅមុខទីលាន ដែលជានិមិត្តរូបដ៏សំខាន់របស់មហាអំណាចមួយនេះ ហើយបានផ្ទុះឆេះជាអណ្ដាតភ្លើង បង្កឲ្យមនុស្ស៥នាក់ស្លាប់ និង​៣៨នាក់រងរបួស។

ភេវរកម្មអត្តឃាត ជាការសង្ស័យធំជាងគេ។ នេះបើតាមការសង្កេតមើលសកម្មភាពនៃទិសដៅរបស់រថយន្ដ ដែលមុននឹង​ទៅដល់ផ្ទុះឆេះឈប់លែងទៅមុខ បន្ទាប់ពីបើកលើចិញ្ចើមផ្លូវយ៉ាងវែង ឆ្ពោះត្រង់ទៅរូបថតលោក​ប្រធានម៉ៅដ៏​«មហិមា»​។ ទឡ្ហីករណ៍នេះ ធ្វើឲ្យអាជ្ញាធរកំណត់យកជាការបាន ហើយបានចេញប្រកាសចាប់ខ្លួន បុរសពីរនាក់ដែលមានប្រភព​ដើម​ពីខេត្តជីនចាង (Xinjiang)។

បណ្ដាជនអ៊ុយហ្គ័រ៖ ការរើបម្រះតាមវិធី«ហិង្សា»

នៅពេញមួយរដូវក្ដៅឆ្នាំនេះ ខេត្តជីនចាង ដែលស្ថិតនៅភាគខាងលិចនៃប្រទេសមួយនេះ បានរងគ្រោះយ៉ាងខ្លាំងនឹងអំពើ​ភេវរកម្មជាច្រើន និងការប្រឈមមុខរវាងក្រុមជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ និងកងកម្លាំងសមត្ថកិច្ច។ ជនជាតិភាគតិច និយាយភាសា​ទួគីរ និងកាន់សាសាអ៊ីស្លាមទាំងនេះ មិនដែលត្រូវគ្នាជាមួយនឹងជនជាតិភាគច្រើន ដែលគេស្គាល់ថាជា ជនជាតិហាន របស់ចិននោះទេ។ ជួនកាល មានឈានទៅដល់ការបង្ហូឈាមដាក់គ្នាទៀត ក៏មានដែរ។ អំពើហិង្សាដែលទីក្រុងប៉េកាំង ចាត់ទុកថាជាអំពើ«ភេវរកម្ម»។

អ្នកស្រាវជ្រាវនៅបស្ចឹមលោកមួយរូប ឯកទេសខាងប្រទេសចិន បាននិយាយថា «ក្រុមជនជាតិទីបេ ក៏បានតស៊ូដើម្បីសុំ​ស្វ័យភាពនៅក្នុងតំបន់របស់ខ្លួន ពីប្រទេសកុំម្មុយនីសចិនដូចគ្នាដែរ។ តែក្រុមជនជាតិទីបេ មានសកម្មភាពច្រើនតាម​បែប​សន្តិវិធី ដែលផ្ទុយពីក្រុមជនជាតិអ៊ុយហ្គ័រ បានជ្រើសរើសយកផ្លូវហិង្សា ដើម្បីរើបម្រះពីនឹមត្រួតត្រារបស់​មហាចិន៕»

សូមអញ្ជើញទស្សនាវិដេអូ ស្ដីពីហេតុការណ៍លើទីលានធៀនអានម៉េននេះដូចតទៅ៖

--------------------------------------------------
ដោយ ឈូករ័ត្ន - ថ្ងៃទី២៩ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ