ភ្នំពេញ៖ ការទាមទាឲ្យបង្កើតគណកម្មការចម្រុះឯករាជ្យមួយ របស់គណបក្សប្រឆាំង ក៏ដូចជាតាមអនុសាសន៍របស់​អង្គការ​សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន ដើម្បីអង្កេតទៅលើភាពមិនប្រក្រតីដែលពួកគេនិយាយថា មានភាពចម្រូងចម្រាស​ជា​ទម្ងន់​នោះ ត្រូវបានមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ពីររូបនៃគណប្រជាជនកម្ពុជា ម្នាក់ថា«ហួសពេល» និងម្នាក់ទៀតថា«អាចបង្កើតបាន»។ តែតាម​ការបកស្រាយរបស់មន្ត្រីរូបនេះ «អាចបង្កើតបាន»សម្រាប់តែ នៅក្នុងបរិបទមួយទៀត។

អ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមួយរូប កាន់ទង់ជាតិប្រទេសកម្ពុជា។ (រូបថត Céline Martin)

ក្នុងសន្និសិទការសែតកាលពីថ្ងៃទី៨ ខែកញ្ញា ម្សិលម៉ិញនេះ នៅវិមានរដ្ឋសភាលោក ឈាង វ៉ុន ប្រធានគណៈកម្មការ កិច្ចការបរទេស សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ឃោសនាការ និងព័ត៌មាននៃរដ្ឋសភាកម្ពុជា បានលើកឡើងថា គណកម្មការ​ឯករាជចម្រុះមួយ មិនអាចបង្កើតបាននោះទេ។ ការថ្លែងរបស់លោក ទំនងជាបានតបទៅនឹងការចង់បាន របស់គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ ដែលទាមទារឲ្យខាងតែបាន នូវគណកម្មការចម្រុះនេះ ដើម្បីធ្វើការស៊ើបអង្កេត ទៅលើការបោះឆ្នោត​ថ្ងៃ​ទី២៨ខែកក្កដា ដែលគណបក្សនេះនិងបណ្ដាសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន និយាយថាពោរពេញទៅដោយភាពមិនប្រក្រតី។

លោកនិយាយយ៉ាងដូច្នេះថា «ឥឡូវបង្កើតគណកម្មការឯករាជ្យអ្វីទៀត បើព្រះករុណាលោក ក៏មានព្រះរាជបន្ទូល​តាម​ព្រះរាជសារព្រះអង្គថា ស្ថាប័នរដ្ឋដែលជាស្ថាប័នទទួលអាណត្តិ (...) ពីប្រជាពលរដ្ឋ ក្នុងនោះមានទាំងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ មានទាំង គ.ជ.ប ។ ហើយស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រ ជាស្ថាប័នកំពូលល របស់រដ្ឋធម្មនុញយើង យើងទាំងអស់គ្នាត្រូវស្តាប់ ត្រូវដង្ហែរតាម។»

លោក ឈាង វុន ដែលប្រធានគណៈកម្មការ កិច្ចការបរទេស សហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ឃោសនាការ និងព័ត៌មាននៃ​រដ្ឋសភាផងនេះ បានបន្តរថា ការប្រទានព្រះរាជសារ ដោយព្រះករុណានោះ ចង់ឲ្យអ្នកដែលធ្វើ«នយោបាយ» គួរតែ​ស្រុះស្រួលគ្នា ពិភាក្សាគ្នារកដំណោះស្រាយ ដើម្បីសេចក្តីសុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោកបន្តរថា ក្នុងជំនួបដោះស្រាយ​បញ្ហានោះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានឥស្សរជនបីរូប រួមមាន លោកស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោកសុខ អាន រដ្ឋមន្ត្រីទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី និងលោកសាយ ឈុំ អគ្គលេខាធិការគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានលោក ព្រុំ សុខា រដ្ឋលេខាធិកាក្រសួងមហាផ្ទៃ ជា«ស្ពាន»សម្រាប់មានជំនួបចចារនៃបក្សទាំងពីរនេះ។

លោកបានបន្ថែមថា «ស្ពាននេះយើងដាក់រួចហើយ នៅតែខាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ។ (បើ)ភ្ជាប់ស្ពាននេះមក យើង​បានជជែកគ្នាហើយ។ ពេលវេលាយើងនៅមិនឆ្ងាយទេ និយាយមែនទែនទៅនៅតែពីរសប្តាហ៍ទៀត ប្រហែលហួស​ពេល​វេលាហើយ ប្រយ័ត្នឲ្យមែនទែន។»

តែមួយថ្ងៃក្រោយមក គឺនៅថ្ងៃទី០៩ខែកញ្ញានេះ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយទស្សនាវដ្តីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ លោក ជាម យៀប សមាជិកគណៈអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណៈកម្មាធិការកណ្តាល គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានបង្ហើបពីលទ្ធភាពនៃ​ការបង្កើត​គណកម្មការចម្រុះ ថាអាច«ធ្វើបាន»។ លោកបានថ្លែងឲ្យដឹង ពីករណីពីរយ៉ាង ដែលគេត្រូវបែងចែកឲ្យដាច់ពីគ្នាថា «ក្រោយការប្រកាលលទ្ធផល នៃការបោះឆ្នោតនេះ (តើ)គណបក្សសង្ក្រោះជាតិយល់ស្របដែរឬទេ? បើយល់ស្រប ការបង្កើតគណកម្មការពិសេស បង្កើតទៅ (វា) គ្មានបញ្ហាអ្វីនោះទេ។ បង្កើតដើម្បីទាមទារ ឬតវ៉ា ករណីការរៀបចំ​ឧបសម្ព័ននានា របស់រដ្ឋសភាឯណោះទេ។ (…) រាជរដ្ឋាភិបាលមិនដឹងទេ ស៊ីសងលើថ្នាក់ដឹកនាំ នៃគណបក្សទាំងពីរ លោកពីគ្រោះយោបល់គ្នាទៅ។»

រីឯករណីមួយទៀត លោក ជាម យៀប បានពន្យល់ថា «ការផ្ទៀងផ្ទាត់នូវភាពមិនប្រក្រតីនានា ច្បាប់បានប្រគល់ទួនាទី និងភារកិច្ចឲ្យទៅ គ.ជ.ប និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញអស់ហើយ គ្មាននណាធំជាងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនោះទៀតទេ។ តែ​បើ​ទោះជាអាចបង្កើត (គណកម្មការពិសេសឯករាជ្យ) ទៅ មើលឃើញ (សេចក្ដីសម្រេច) យ៉ាងណាៗនោះ សេចក្តី​សម្រេច​នេះ មិនអាចទុកជាបានការនោះទេ ត្រូវទុកជាមោឃៈ ព្រោះថាមិនមានច្បាប់និយាយ។»

និយាយមកឲ្យខ្លីស្រួលយល់ បើតាមលោក ជាម យៀប  គណៈកម្មការចម្រុះនេះអាចត្រូវគេបង្កើតបាន នៅក្នុងបរិបទពីរ​ផ្សេងគ្នា៖ ទីមួយ ដើម្បីរៀបចំឧបសម្ព័ន្ធនានារបស់រដ្ឋសភា ក្រោយពីការទទួលស្គាល់លទ្ធផលឆ្នោតទាំងសងខាង (ដើម្បី​បែងចែកកៅអីគ្នាអង្គុយ) និងទីពីរអាចធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់នូវភាពមិនប្រក្រតីបាន តែគណៈកម្មការនេះនឹងគ្មាន​សមត្ថកិច្ច ក្នុងការធ្វើសេចក្ដីសម្រេចណាមួយឡើយ។

ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ នៅថ្ងៃនេះ មិនអាចសុំប្រតិកម្មពីមន្ត្រីរបស់​គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ​បាននៅឡើយ ជុំវិញ​នឹងការលើកឡើងរបស់មន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាំងពីររូប។

អង្គការ​សង្កមស៊ីវិល ទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិ រួមទាំងអ្នកវិភាគតាមដានស្ថានការណ៍នយោបាយកម្ពុជា កន្លងមក បាន​សារទរ​ចំពោះជំនួប រវាងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដើម្បីពិភាក្សាគ្នា ក្នងការបង្កើត​នូវ​គណៈ​កម្មការចម្រុះនេះ។ ប៉ុន្តែពួកគេ ក៏បានរិះគន់យ៉ាងចាស់ដៃដែរ ថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានចាត់តាំងមកប្រជុំ នូវ​មន្ត្រី​ដែលពុំមានសិទ្ធិធ្វើសេចក្ដីសម្រេច លើកិច្ចពិភក្សារបស់ខ្លួន ដែលផ្ទុយពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ រហូតមកដល់​ពេលនេះ ក្រុមអ្នកវិភាគទាំងនោះ នៅតែជម្រុញឲ្យមាន «ជំនួបរវាងមន្ត្រីថ្នាក់កំពូល នៃគណបក្សទាំងពីរតែម្តងទៅ សម្រាប់​ស្វែងរក​ច្រកចេញ ខាងនយោបាយដ៏ប្រសើរមួយ»។

សូមរម្លឹកថា ការបង្កើតគណៈកម្មការចម្រុះនេះ ត្រូវបានយកមកពិភាក្សាចំនួនបីលើករួចមកហើយ។ ជំនួបលើកទីមួយ បានប្រព្រឹត្តិទៅ កាលពីថ្ងៃទី៣សីហា នៅ គ.ជ.ប។ រីឯជំនួបពីរលើកទៀត នៅមន្ទីររដ្ឋសភា ថ្ងៃទី៩ និងថ្ងៃទី២០ ខែសីហា បានធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណង បន្តកិច្ចពិភាក្សារកការស្រុះស្រួលគ្នា។ តែជាលទ្ធផល ជំនួបទាំងបីខាងលើ បានទទួល​បរាជ័យទាំងស្រុង ហើយត្រូវបានអ្នកវិភាគមួយចំនួននិយាយថា ជាជំនួបដើម្បីធ្វើឲ្យតែ«ល្អមើល» ដើម្បីបំភ័ណ្ឌមតិជាតិ និងងន្តរជាតិតែប៉ុណ្ណោះ៕

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី៩ កញ្ញា ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ