ភ្នំពេញ៖ កញ្ចប់សុវត្ថិភាព «ក» នឹងត្រូវបើកសម្រាប់ធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់ លើបណ្តឹងតវ៉ាពីលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្នផ្លូវការ នៃ​ការ​បោះឆ្នោតនីតិលកាលទីប្រាំ កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដាកន្លងមក ក្នុងខេត្តក្រចេះជាលើកដំបូង លើការិយាល័យចំនួន១៣ នៃ​ឃុំស្វាយជ្រះ នាថ្ងៃអាទិត្យទី២៥ ខែសីហានេះនាទីស្តីការគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត(គ.ជ.ប)។

អ្នកបោះឆ្នោតមួយរូប បានបោះសន្លឹកឆ្នោតចូលទៅក្នុងហិបឆ្នោត។ (រូបថត IRI)

តាមសេចក្តីសម្រេចចុះថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដែលបានបញ្ជាក់ថា«ប្រញាប់បំផុត» បានបង្គាប់​ឲ្យ​គ.ជ.ប.បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព «ក» ដើម្បីធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់លើការិយាល័យបោះឆ្នោត ចំនួន១៣ការិយាល័យ ក្នុងឃុំស្វាយជ្រះ ខេត្តក្រចេះ។ ក្នុងសេចក្តីសម្រេចនេះ ក៏បានបង្គាប់ឲ្យគ.ជ.ប ធ្វើការបើកនូវកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក»នេះ នៅថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា វេលា​ម៉ោង៨ព្រឹក នៅទីស្តីការគ.ជ.ប។

ការឆ្លើយតបនេះ បន្ទាប់ពីមានបណ្តឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប្ដឹងទៅ គ.ជ.ប និងទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដើម្បី​ទាម​ទារ​ឲ្យមានផ្ទៀងផ្ទាត់ នូវលទ្ធផលបោះឆ្នោត តាមការិយាល័យមួយចំនួន ក្នុងខេត្តនានាដែលបានរកឃើញថា មានភាពមិន​ប្រក្រតីនានា តួយ៉ាងដូចជាការការចម្លងលទ្ធផលខុស ឬការកោសលុបលើឯកសារនៃការបោះឆ្នោតជាដើម។

«គ.ជ.ប មិនអាចអនុវត្តន៍លើសពីសេចក្ដីសម្រេច ...»

លោក ទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប បានបញ្ជាក់ប្រាប់ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូថា គ.ជ.ប នឹងធ្វើការ​បើក​កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព«ក» ខេត្តក្រចេះលើការិយាល័យចំនួន១៣ នៃឃុំស្វាយជ្រះ ដែលមានភាពចម្រូងចម្រាស់ខ្លាំង។ លោកបន្តរថា «ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានចេញសេចក្តីសម្រេចឲ្យ គ.ជ.ប បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព “ក” នៅខេត្តក្រចេះ ដែលជាផ្នែកមួយ​នៃ​ជំហានដំបូង ក្នុងការផ្ទៀងផ្ទាត់លើលទ្ធផល នៃការបោះឆ្នោតនាពេលកន្លងមក»។ លោកបានបញ្ជាក់ជាចុងក្រោយ​ថា​គ.ជ.ប «មិនអាច»អនុវត្តន៍លើសពីសេចក្តីសម្រេច របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនោះទេ។

កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៣គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ ដោយបង្ហាញនូវជំនឿថា ក្រុម​ប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ និងពិនិត្យដោះស្រាយពាក្យបណណ្តឹងតវ៉ានឹងលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ន របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយ​តម្លាភាព យុត្តិធម៌និងការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់។

មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់របស់គណបក្សសង្រ្គោះជាតិ ទទួលបន្ទុកកិច្ចការបោះឆ្នោត បង្ហាញភាពមិនប្រក្រតីលោក គួយ ប៊ុនរឿន បាន​ឲ្យទស្សនាវដ្តីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ ដឹងថាការសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលតម្រូវឲ្យ គ.ជ.ប បើកកញ្ចប់​សុវត្ថិភាព​«ក» មានលក្ខណៈវិជ្ជមាន ឈានទៅមុខ។លោកក៏បានបង្ហាញនូវមោទនភាពផងដែរ ចំពោះបណ្តឹងមួយចំនួន ដែលត្រូវ​បានបដិសេធចោលដោយ គ.ជ.ប តែក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញសម្រេចលើកយកមកចាត់ការ ព្រមទាំងតម្រូវឲ្យគ.ជ.ប បើក​នូវ​កញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក» នោះទៀតផង។ មន្រ្តីជាន់ខ្ពស់បន្តរថា «ចង់មិនចង់ វាបង្ហាញថា គ.ជ.ប មិនបានគោរពទៅតាមតួនាទី ភារកិច្ចរបស់ខ្លួន ដែលត្រូវដោះស្រាយលើពាក្យបណ្តឹងនោះទេ»។

លោកស្នើឲ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក»នោះ ឲ្យបានច្រើនទៅតាមពាក្យបណ្តឹង ដែលស្នើទៅនោះ ជៀស​វាងការបើកមួយខេត្ត នឹងធ្វើការវាយតម្លៃសរុបទាំងអស់ (គ្រប់ខេត្តតាមបណ្តឹង)។ «បើកតែ១៣ការិយាល័យនៅក្រចេះ ហើយធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋាន មិនប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត ឬមិនប៉ះពាល់ដល់ការបែងចែកអសនៈ ដោយចាត់​ទុកថាការបោះឆ្នោតប្រកបដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌នោះមិនអាចទទួលយកបានទេ ព្រោះការិយាល័យទាំងអស់ មានចំនួនជិតពីរម៉ឺនការិយាល័យ។»

ជាមួយគ្នានេះទាំងអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិក៏បានចូលរួមគាំទ្រចំពោះការសម្រេច របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ក្នុងការ​ចង្អុល​ឲ្យ គ.ជ.ប បើកនូវកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក» នេះ។ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការខុមហ្វ្រែល លោកគល់ បញ្ញា បញ្ជាក់ថា ដោយខ្លីថា «គួរតែបើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព “ក”នេះនៅទូទាំងប្រទេស ដើម្បីបង្ហាញពីតម្លាភាព»។ បើបើកបានគ្រប់ពាក្យបណ្តឹង និង​ធ្វើ​ការ​ផ្ទៀងផ្ទាត់មើលពីលទ្ធផល និងពិនិត្យពីបញ្ហាដែលទាក់ទងនឹងលទ្ធផលបោះឆ្នោត និងឯកសារនានា នៅក្នុងកញ្ចប់​សុវត្ថិភាព​«ក»ដូចជា ឯកសារបញ្ជាក់ពីចំនូនសម្លេងឆ្នោត, បញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតជាដើម។

ជាទូទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ តែងតែធ្វើការសម្រេចសេចក្តីនានាដោយ«បិទទ្វា»។ ជាមួយគ្នានេះដែរ ក្នុងសេចក្តីសម្រេចចុះ​ថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ស្តីពីការបើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក» នេះ មិនបានបញ្ជាក់ចំពោះវត្តមាន​អង្គការ​ជាតិអន្តរជាតិ និងអ្នកសង្កេតការណ៍ រួមទាំងអ្នកសារព័ត៌មានចូលរួមនោះទេ តែបានប្រាប់ថានឹង ចាត់តំណាងរបស់ខ្លួនឲ្យ​ចូលរួមក្នុងការស្រាវជ្រាវ និងស៊ើបអង្កេតនេះដែរ។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គ.ជ.ប ចុះថ្ងៃទី២៣ ខែសីហា ក៏បានអញ្ជើញដល់អ្នកសារព័ត៌មានជាតិ អន្តរជាតិ និងអ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ អន្តរជាតិ ដើម្បី​ចូលរួម​ក្នុងការផ្ទៀងផ្ទាត់នេះ។

«...វាយតម្លៃលើកញ្ចប់នោះ ថាតើពិតជាបានវេចខ្ចប់ មកពីការិយាល័យនីមួយៗឬយ៉ាងណា?»

លោកគួយ ប៊ុនរឿន បន្ថែមថា ការស្នើសុំឲ្យមានការបើកនេះដោយសារតែ លទ្ធផលដែលទទួលបានពីការិយាល័យ ហើយ​មកផ្ទៀងផ្ទាត់ នឹងលទ្ធផលដែលគ.ជ.បប្រកាសនោះ មានលក្ខណៈខុសគ្នា។ «ត្រូវរកប្រភពដើម តើតួលេខមួយណាដែល​ត្រឹមត្រូវពិតប្រាកដ និងតួលេខមយយណាដែលប៉ះពាល់ដល់លទិ្ធផលបោះឆ្នោត។ (…) ការបើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាពនេះ បង្ហាញពីតម្លាភាព ការទទួលខុសត្រូវ ហើយនឹងជំនឿជឿជាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ មតិជាតិ និងអន្តរជាតិ។ (…) អ្នកឈ្នះឈ្នះ​ដោយកិត្តិយស ឯអ្នកចាញ់ចាញ់ដោយអស់ចិត្ត។»

លោកបន្ត ក៏បានបង្ហាញនូវការសង្ឃឹមយ៉ាងមុតមាំថា ចំពោះកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក» ជាកញ្ចប់មួយដែលបានវេចខ្ចប់យ៉ាង​ត្រូវនៅតាមការិយាល័យនីមួយៗ ក្រោយការបោះឆ្នោត និងរាប់សន្លឹកឆ្នោតនោះ។«ស្អែកយើងនឹងពិនិត្យមើល នឹងធ្វើការ​វាយតម្លៃលើកញ្ចប់នោះ ថាតើពិតជាបានវេចខ្ចប់ មកពីការិយាល័យនីមួយៗឬយ៉ាងណា?»

សូមរម្លឹកថាសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានចុះថ្ងៃទី២២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១៣ របស់អគ្គលេខាធិការដ្ឋានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បាន​បញ្ជាក់ថាបណ្តឹងចំនួន២៤ ក្នុងចំណោម៣៩បណ្តឹង ដែលដាក់ទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានដោះស្រាយចប់ ហើយមាន​តែបណ្តឹង១៥ ប៉ុណ្ណោះដែលទាក់ទងទៅនឹងការតវ៉ា ចំពោះលទ្ធផលបណ្តោះអាសន្ននៃការបោះឆ្នោត។

ក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព«ក» រួមមាននូវឯកសារដើមពីការិយាល័យបោះឆ្នោត និងរាប់សន្លឹកឆ្នោត នីមួយៗ មានដូចជាទម្រង់​បែបទលេខ ១១០១, ១១០២ និង១១០៨, បញ្ជីបោះឆ្នោតដែលត្រូវបានប្រើប្រាស់ក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត, ត្រាសម្ងាត់, សន្លឹក​ឆ្នោត​ខូច, សន្លឹកឆ្នោតដែលមិនបានប្រើប្រាស់, គល់បញ្ជីសន្លឹកឆ្នោតដែលបានប្រើរួច, សន្លឹកឆ្នោតបានការ, សន្លឹកឆ្នោត​មិន​បាន​ការ និងផ្ទាំងក្រដាសធំៗ សម្រាប់កត់ត្រាសំឡេងឆ្នោត៕

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៤ សីហា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ