ភ្នំពេញ៖ ក្ដីមន្ទិលបានកើតមានឡើងទៀត ស្ដីពីឯករាជ្យភាពនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ បន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាកម្ពុជាបាន«បណ្ដេញ» សមាជិកនៃរដ្ឋសភា របស់អ្នកតំណាងរាស្ត្រចំនួន២៩រូប មកពីគណបក្សប្រឆាំងពីរ។ អ្នកតំណាងរាស្ត្រម្នាក់ ពីក្នុងចំណោម​នោះ បានថ្លែងថាក្រុមលោក នឹងប្ដឹងឡើងទៅក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដែលជាស្ថាប័នកំពូលរបស់ព្រះរាជាណាចក្រ។

ស្ថាប័នក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ នៅក្នុងវិមានរដ្ឋចំការមន។ (រូបភាព ccc.gov.kh)

លោក សុន ឆ័យ អ្នកតំណាងរាស្ត្រម្នាក់មកពីគណបក្ស សម រង្សី ដែលជាគណបក្សប្រឆាំងមាន​តំណាងរាស្ត្រចំនួន​២៦​នាក់ ហើយត្រូវបានរដ្ឋសភាបណ្ដេញចេញនោះ បានសម្ដែងប្រតិកម្មថា «ខ្ញុំនៅតែជាតំណាងរាស្រ្តមួយស្របច្បាប់ ហើយ​គេ​យក​ច្បាប់មួយដែលមិនមានចែង មកអនុត្តន៍លើយើង។ ការបណ្តេញតំណាងរាស្រ្ត ដែលមាន "នីតិកាល" តិចជាង​ប្រាំមួយ​ខែ​នេះ គ្មានច្បាប់ចែងទាល់តែសោះ។» នៅព្រឹកថ្ងៃទី១០ខែមិថុនានេះ លោកថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែត ដោយ​បាន​ចាត់​ទុក​ការបណ្ដេញចេញទាំងនេះ ថាមិនត្រឹមត្រូវ និងខុសច្បាប់។

ការបណ្ដេញចេញ ឬការលប់ចោលនូវសមាជិកភាពរដ្ឋសភា នៃអ្នកតំណាងរាស្ត្រមកពីគណបក្ស​ប្រឆាំងនៅ​កម្ពុជា​នេះ បានជម្រុញឲ្យមានប្រតិកម្មពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោកស្រី ជេន ផ្សាគី (JEN PSAKI) បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍​របស់​ខ្លួន​មួយ កាល​ពី​ថ្ងៃ​សៅរ៍ ទី​៨ មិថុនា សម្ដែង​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ចំពោះការ​សម្រេច​បែប​នេះ ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ថា ជា​ការ​ផ្ទុយ​នឹង​ស្មារតី​នៃ​ដំណើរការ​ល្អ​នៃ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​រៀបចំឡើងដោយសមាជិករដ្ឋសភាព ​មកពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ​ជា​បក្ស​​កាន់​អំណាច​នោះ។ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ បាននិយាយជាអាថ៌ថា ការបាត់បង់នូវសមាជិកភាព នៃរដ្ឋសភាមកពីគណបក្សប្រឆាំង ជាការបាត់បង់សំលេងរបស់​ប្រជាពលរដ្ឋ និងអាចមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដល់ដំណើរការនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់ពួកគេ (តំណាងរាស្រ្ត) ដើម្បីបំរើប្រជាពលរដ្ឋនៅកម្ពុជា ។

ប៉ុន្តែសម្រាប់ប្រធាន គណៈកម្មការកិច្ចការបរទេស និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិនៃរដ្ឋសភាលោក ឈាង វុន វិញ លោក​បានច្រានចោលសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នោះ ដោយចាត់ទុកជាការ«ជ្រៀតជ្រែក» ចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា ហើយលោកបាន​ព្យាយាមពន្យល់ថា ការអនុវត្តច្បាប់តាមបែបរដ្ឋមាន«អធិបតេយ្យភាព» បាននាំទៅដល់ការបង្កកប្រាក់បៀរវត្ស និងការ​បាត់បង់​នូវ​សមាជិកភាពរបស់រដ្ឋសភានេះ។

នៅក្នុងសន្និសិតសារព័ត៌មានមួយ របស់លោកនៅក្នុងបរវេណរដ្ឋសភាជាតិ កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី១០ខែមិថុនា លោកឈាង វុន បានលើកហេតុផល គឺដោយសារតែសមាជិកសភាទាំងនេះ បានក្លាយជាសមាជិកនៃគណបក្សថ្មី ដែលមិនមានអាសនៈ (មិនមានឈ្មោះ) ក្នុងរដ្ឋសភា។ សរុបមកសមាជិករដ្ឋសភាទាំង២៩ រូប បានបាត់បង់សមាជិកភាព នៃតំណាងរាស្ត្រ​ក្នុង​រដ្ឋសភា ធ្វើឡើងតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បទបញ្ជាផ្ទៃក្នុងរដ្ឋសភា ច្បាប់បោះឆ្នោត លក្ខន្តិក្កៈតំណាងរាស្ត្រតំណាងរាស្រ្ត លិខិត​ប្រកាសពីបេក្ខភាពនៃគណបក្សរបស់គ.ជ.ប និងលិខិតទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនៃគណបក្ស របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។

អ្នកតំណាងរាស្ត្រ សុន ឆៃ​ ដែលមានវត្តមានក្នុងសន្និសិតកាសែតនោះដែរ បានថ្លែងនៅពេលបន្ទាប់មកថា គ.ជ.ប តុលាការ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ សុទ្ធតែស្ថិតនៅក្រោមឥទ្ធិពល របស់គណបក្សប្រជាជន ដែលជាគណបក្សកាន់អំណាច ហើយថាអ្វី​ដែលលោក ឈាន វុន បាននិយាយ មិនបានយោងលើមាត្រានៃច្បាប់ណាមួយនោះទេ។ តែទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយ លោកថានឹងនៅតែបន្តរធ្វើ ទៅតាមនីតិវិធី ដែលជាគោលការណ៍ ក្រុមរបស់លោក នឹងប្តឹងឡើងទៅ«ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ» ដែលជាសមត្ថកិច្ចដ៏កំពូល ក្នុងការវិន្និច្ឆ័យពីធម្មនុញ្ញភាព លើការសម្រេចចិត្តរបស់ស្ថាប័នណាមួយ។

អ្នកវិភាគឯករាជ្យ ពីបញ្ហាសង្គមនិងនយោបាយ លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ បានទទួលស្គាល់ថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញធ្លាប់បាន​សម្រេច តាំងពីយូរមកហើយ ពាក់ពន្ធ័នឹងបញ្ហាបង្កកប្រាក់ខែ និងការបាត់បង់សមាជិកភាពរបស់សភានេះ ដោយសារ​តែ​ពួកអ្នកតំណាងរាស្ត្រទាំងនោះ បានទៅចូលរួមជាមួយគណបក្សថ្មី។ លោកបន្តថា ក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយខែ កៀកទៅ​នឹង​ការបោះឆ្នោតនេះ មិនអាចជ្រើសរើសសមាជិកសភាថ្មីមកជំនួសបានទេ ដូច្នេះរដ្ឋសភាត្រូវបានបាត់បង់នូវ​សមាជិកភាព មិនគ្រប់កូរ៉ុមតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។

មាត្រា៧៦ នៃច្បាប់គោលកំពូលរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានចែកថាសមាជិកតំណាងរាស្រ្តត្រូវមានចំនួន១២០រូប ទើបអាចចាត់ទុកថាជារដ្ឋសភាពេញរូបរាង្គបាន។ ដូច្នេះ តើគេត្រូវគិតយ៉ាងដូចម្ដេច? លោកឡៅ ម៉ុងហៃ បានពន្យល់ថា ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ត្រូវបញ្ជាក់ឡើងវិញពីបញ្ហានេះឲ្យបានច្បាស់។ តែសម្រាប់អ្នកវិភាគរូបនេះ លោក«មិនមានជំនឿលើ​ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនោះទេ ព្រោះតែភាពមិនឯករាជ្យ»របស់ស្ថាប័នជាតិកំពូលមួយនេះ ដែលជារឿយៗ រងការរិះគន់ថា​បានលំអៀង និងបានបកស្រាយច្បាប់ទៅតាមតែ«ការចង់បាន» របស់គណបក្សកាន់អំណាច៕

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី០៩ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ