ទេ លោកមេទ័ព! ក្នុងប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ គ្មាន«បដិវត្តន៍ពណ៌»ទេ!
- ដោយ: សេក មនោរកុមារ ([email protected]) - ប៉ារីស ថ្ងៃទី២៣ ឧសភា ២០១៧
- កែប្រែចុងក្រោយ: May 23, 2017
- ប្រធានបទ: នយោបាយខ្មែរ
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
ថ្លែងក្នុងពិធីត្រួតពិនិត្យកម្លាំង និងមធ្យោបាយគ្រឿងបំពាក់ សម្ភារៈរបស់កងពលតូចថ្មើរជើងលេខ៧០ កាលពីម្សិលម៉ិញ អគ្គមេបញ្ជាការកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ លោកនាយឧត្តមសេនីយ៍ ប៉ុល សារឿន បានប្រកាសឲ្យកងទ័ព ត្រូវប្រឆាំងដាច់ខាត នូវ«បដិវត្តន៍ពណ៌» មិនឱ្យកើតមាន នៅលើទឹកដីកម្ពុជានោះឡើយ។ នៅក្នុងការថ្លែងដដែលនោះ លោកមេទ័ពថែមទាំងបានពន្យល់ថា បដិវត្តន៏ពណ៌ បានបំផ្លាញប្រទេសជាច្រើន ដែលកំពុងទទួលរង នូវមហន្តរាយ ដូចជា ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ស៊ីរី និងប្រទេសជាច្រើនទៀត។
តែការសិក្សាពីប្រវត្តិសាស្ត្រ ទាក់ទងនឹងការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ មិនបង្ហាញដូចការលើកឡើង របស់លោក ប៉ុល សារឿន នោះទេ។
អ្វីទៅបដិវត្តន៍ពណ៌?
«បដិវត្តន៍»ណាក៏ដោយ សុទ្ធតែមានលក្ខណៈជាការងើបឈរឡើង ពីសំណាក់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្នុងប្រទេសនោះ ដើម្បីផ្ដួលរំលំមេដឹកនាំផ្ដាច់ការ កាន់អំណាចដុះស្លែ ដែលយកប្រទេសជាតិ ទឹកដី និងប្រជាជនទាំងមូល ជាទ្រព្យផ្ទាល់ខ្លួន ឬជារបស់គ្នីគ្នាបក្ខពួករបស់ខ្លួន ថ្វីត្បិតតែមេដឹកនាំនោះ កើតចេញពីរដ្ឋាភិបាល ស្របច្បាប់ ឬបែបណាក៏ដោយ។
ដោយឡែក សម្រាប់ពាក្យ «បដិវត្តន៍ពណ៌» ពីរបីម៉ាត់នេះ តែងត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងសមាជិករដ្ឋាភិបាលរបស់លោក យកមកប្រើជាញឹកញាប់ណាស់ ដើម្បីរំលឹកទៅដល់បដិវត្តន៍ នៅក្នុងប្រទេសលីប៊ី ស៊ីរី ឬប្រទេសមួយចំនួនទៀត។ តែក្រុមប្រទេសទាំងនោះ មិនបានធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ទេ តែជាការធ្វើបដិវត្តន៍ផ្កាម្លឹះ ឬបដិវត្តន៍ នៃរដូវផ្ការីកអារ៉ាប់ (Arab Spring) នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ពាក្យ«បដិវត្តន៍ពណ៌» របស់រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទំនងជាចង់សំដៅ ទៅបដិវត្តន៍មួយបែបទៀត (Colour revolution) ដែលបានកើតឡើង នៅបណ្ដាប្រទេសអ៊ឺរ៉ុបខាងកើត ឬប្រទេសអាស៊ីខាងលិច ដោយមានការជួយគាំទ្រ ពីសំណាក់បស្ចឹមលោក។ ផ្ទុយទៅវិញ ក្រុមប្រទេសដែលបានធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ទាំងនោះ មិនមានសង្គ្រាមរាំងជល់ខ្ទេចខ្ទាំអ្វីឡើយ ដែលខុសពីក្រុមប្រទេសមួយចំនួន ដែលបានធ្វើបដិវត្តន៍ផ្កាម្លឹះ ខណៈប្រទេសទុយនេស៊ី កំពុងស្ថិតក្នុងជំហានទៅមុខ បន្ទាប់ពីធ្វើបដិវត្តន៍ផ្កាម្លឹះមុនគេ ទម្លាក់ប្រធានាធិបតីផ្ដាច់ការ របស់ខ្លួនរួច។
ចុះប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់?
ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ ដែលរងគ្រោះព្រោះសង្គ្រាម និងជម្លោះនយោបាយ ក្នុងពេលកន្លងមក គ្មានប្រវត្តិនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ ឬបដិវត្តន៍ផ្កាម្លឹះទេ។
ប៉ុន្តែគេត្រូវនិយាយថា ប្រទេសនេះមានសង្គ្រាម ជាមួយនឹងប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ នៅជាប់ព្រំដែន សឹងតែពេញមួយទសវត្សន៍ឆ្នាំ៨០ មុននឹងលើកទ័ពចូលឈ្លានពាន ប្រទេសកូវែត នៅដើមទសវត្សន៍ឆ្នាំ៩០ បង្កឲ្យមានប្រតិកម្មយោធា ពីកងទ័ពសម្ព័ន្ធមិត្ត ដឹកនាំដោយសហរដ្ឋអាមេរិក (ក្រោមភ្លើងខៀវ របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ)។
បន្ទាប់មកនៅចុងខែមីនា ឆ្នាំ២០០៣ ប្រទេសនេះត្រូវបានវាយប្រហារជាថ្មី ពីសំណាក់កងទ័ពអាមេរិក និងក្រុមសម្ព័ន្ធមិត្តមួយចំនួនតូច ក្រោមប្រតិបត្តិការយោធាដ៏ធំមួយ ដាក់ឈ្មោះថា «រំដោះប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់»។ សង្គ្រាមមួយនេះ បានបញ្ចប់ជាផ្លូវការ នៅដើមខែឧសភា ឆ្នាំដដែល ពោលគឺសង្គ្រាមនោះ មានរយៈពេលប្រមាណតែជាង ២ខែប៉ុណ្ណោះ។
សហរដ្ឋអាមេរិក បានលើកពីមូលហេតុមួយចំនួន ក្នុងការវាយលុក ចូលក្នុងរដ្ឋអធិបតេយ្យនេះ ដូចជា ប្រឆាំងភេរវកម្ម កំទេចអាវុធប្រល័យលោក (Weapon of mass destruction) និងចាប់ខ្លួនប្រធានាធិបតីផ្ដាច់ការ លោក សាដាម ហ៊ូសេន (Saddam Hussein) ដើម្បីផ្ដល់ជូនទៅប្រជាជនអ៊ីរ៉ាក់ នូវលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជាដើម។ ប៉ុន្តែមូលហេតុខាងលើ ត្រូវបានច្រានចោល ដោយប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់អាមេរិកមួយចំនួន រួមនឹងសាធារណមតិអាមេរិកខ្លួនឯងផង និងបន្ទាប់មកត្រូវបានរកឃើញថា ជាការប្រឌិតឡើង ដើម្បីមាន«លេស» ក្នុងការវាយលុកចូលប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់។
» សូមអានអត្ថបទបន្ថែម ជាភាសាអង់គ្លេស របស់គេហទំព័រវីគីផេឌៀរ ដែលនិយាយយ៉ាងលំអិត ពីប្រវត្តិប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់។
យ៉ាងណាក៏ដោយ មកដល់ថ្ងៃនេះ ប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ មានរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ ដែលចេញពីការបោះឆ្នោត និងកំពុងដឹកនាំការប្រយុទ្ធ ប្រឆាំងនឹងក្រុមភេរវនិយម រដ្ឋអ៊ីស្លាម នៅភាគខាងជើងប្រទេស ដោយដណ្ដើមយកទឹកដី មកកាន់កាប់វិញបានជាបណ្ដើរៗ។ ជាពិសេសបំផុតនោះ គឺប្រទេសអ៊ីរ៉ាក់ គ្មានប្រវត្តិនៃការធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ ឬបដិវត្តន៍ផ្កាម្លឹះទេ៕