មូលហេតុដែល តៃវ៉ាន់ បានជ្រើសរើសការ«ផ្លាស់ប្ដូរ»
- ដោយ: កេសរ កូល អត្ថបទ៖ កេសរកូល ([email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី២២ មករា ២០១៦
- កែប្រែចុងក្រោយ: January 25, 2016
- ប្រធានបទ: នយោបាយ
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
ប្រទេសភាគច្រើន ទាំងនៅអ៊ឺរ៉ុប ទាំងនៅអាស៊ី រាប់ទាំងប្រទេសកម្ពុជាផង មិនដែលសូវខ្វល់ខ្វាយប៉ុន្មាន ពីកោះតៃវ៉ាន់នោះឡើយ បើទោះជាគេដឹងថា កោះកូននាគមួយនេះ មាននិន្នាការនយោបាយ តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងមានឧស្សាហកម្មយ៉ាងទំនើបនោះក៏ដោយ។ នោះដោយសារមូលហេតុអ្វី?
សំនួរខាងលើ មិនពិបាកឆ្លើយឡើយ។ ព្រោះកោះតៃវ៉ាន់ គឺជាប្រទេសមួយ ដែលគ្មានឯករាជ្យភាព និងបូរណភាពទឹកដីពិតប្រាកដ។ ប្រទេសជាច្រើន នៅក្នុងពិភពលោក មិនមានទំនាក់ទំនងផ្លូវការ ជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ទេ ដោយហេតុថាប្រទេសទាំងនោះ សុទ្ធតែរងគំនាប ទាំងផ្នែកនយោបាយ និងទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច ពីសំណាក់ប្រទេសចិនដីគោក ដែលបានចាត់ទុកកោះតៃវ៉ាន់ គឺជាខេត្ត«បះបោរ»មួយ របស់ខ្លួន ហើយរដ្ឋាភិបាលចិនកុម្មុយនីស ថែមទាំងបានព្រមាន ក្នុងពេលកន្លងមកថា នឹងប្រើកម្លាំងវាយយកតៃវ៉ាន់ មកបញ្ចូលក្នុងទឹកដីចិនវិញ ប្រសិនបើកោះមួយនេះ ហ៊ានប្រកាសឯករាជ្យ។
បញ្ហាឯករាជ្យភាព និងបូរណភាពនៃទឹកដីរបស់ខ្លួននេះ ត្រូវបានបណ្ដាជននៅតៃវ៉ាន់ ដែលនៅតែដក់ជាប់ ជាមួយនឹងអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួននោះ ខ្វល់ខ្វាយយ៉ាងខ្លាំង រហូតធ្វើការសម្រេចចិត្ត ជ្រើសរើសស្ត្រីនិយមឯករាជ្យទឹកដីមួយរូប មកពីគណបក្សប្រឆាំង ឲ្យឡើងធ្វើជាប្រធានាធិបតីរបស់ខ្លួន។
រឿងរ៉ាវ ត្រូវរំលឹកឡើងវិញ ពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃសង្គ្រាមផ្ទៃក្នុង របស់ប្រទេសចិន នាទសវត្សន៍ឆ្នាំ៣០ និងឆ្នាំ៤០ ដែលធ្វើឲ្យមានការប្រទាញប្រទង់គ្នា រវាងក្រុមចិនកុម្មុយនីស និងក្រុមចិនជាតិនិយម។ ក្រុមចិនជាតិនិយម ដែលកាន់អំណាច ក្នុងរបប«សាធារណរដ្ឋចិន»នាពេលនោះ ត្រូវបានក្រុមចិនកុម្មុយនីស ប្រើកម្លាំងវាយបណ្ដេញចេញពីអំណាច ហើយបានរត់ចុះ មកភាគខាងត្បូងជាបន្តបន្ទាប់។ បើសិនជានៅចុងបញ្ចប់ នៃសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ក្រុមចិនកុម្មុយនីសបានពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួន ហើយឈានទៅកាន់កាប់ប្រទេសចិនទាំងមូល (ចិនដីគោក) បានជាស្ថាពរនោះក៏ដោយ តែសម្រាប់កោះតៃវ៉ាន់ (ចិនដីទឹក) ឯណោះវិញ វានៅតែជាបន្ទាយយ៉ាងរឹងមាំ សម្រាប់ឲ្យក្រុមចិនជាតិនិយម អាចឈរជើង និងធ្វើការរស់នៅបានរហូតមក។
បន្តមកជាច្រើនឆ្នាំ កោះតៃវ៉ាន់បានរស់នៅ ក្រោមរបបផ្ដាច់ការ (ដែលដឹកនាំដោយឯកបក្ស) រហូតលុះត្រាដល់ឆ្នាំ១៩៨០ ទើបរបបពហុបក្ស បានចាប់ផ្ដើមមានជីវិតឡើង។ គណបក្ស «DPP» របស់អ្នកស្រី ឆាយ អ៊ីងវេន និងបក្សសម្ព័ន្ធភាព ដែលមាននិន្នាការផ្ដាច់ទឹកដីនៃកោះតៃវ៉ាន់ ឲ្យដាច់ចេញពីប្រទេសចិនដីគោក បានប្រឆាំងនឹងនយោបាយ ដឹកនាំដោយគណបក្សអភិរក្សនិយម របស់ក្រុម គួងមីងតាំង (Guomindang) ដែលបានកាន់អំណាច នៅតៃវ៉ាន់ជាច្រើនឆ្នាំ និងដែលមាននិន្នាការ ធ្វើសហប្រតិបត្តិការជាមួយប្រទេសចិន។
ខ្លាចក្លាយជាហុងកុងទី២...
ជាការពិតហើយថា សាធារណមតិនៅតៃវ៉ាន មិនចង់ត្រឡប់ ទៅនៅក្រោមចិនកុម្មុយនីសនោះឡើយ ប៉ុន្តែពួកគេក៏មិនចង់ផ្ដាច់ខ្លួន ទាំងស្រុងនោះដែរ ដោយហេតុថា ការប៉ុនប៉ងនៃការផ្ដាច់ខ្លួនទាំងស្រុង នឹងបង្កឲ្យក្រុងប៉េកាំងខឹងក្រេវក្រោប ហើយអាចឈានទៅដាក់ទឹកដីតៃវ៉ាន់ ឲ្យស្ថិតក្នុងសភាពគ្រោះថ្នាក់។ ហើយនោះ គឺជានយោបាយ របស់ក្រុមអភិរក្សនិយម ដែលមានឫសគល់ ពីក្រុមជាតិនិយមចិន និងដែលបានកាន់អំណាចយ៉ាងចាស់វស្សា នៅតៃវ៉ាន់។
ប៉ុន្តែជំហរ«ជើងមួយ ឈរជាន់ទូកពីរ»នេះ មិនបានជួយឲ្យតៃវ៉ាន់ ទទួលបាននូវសន្តិភាពពេញលេញនោះទេ។ ការខិតចូលទៅជិតប្រទេសចិន កាន់តែខ្លាំង បានធ្វើឲ្យបណ្ដាជនតៃវ៉ាន់ ព្រួយបារម្ភកាន់តែច្រើនឡើង ជាពិសេសពួកគេមិនចង់ឃើញ កោះតៃវ៉ាន់ ក្លាយជាក្រុងហុងកុងទី២ឡើយ។ នៅចំពោះការព្រួយបារម្ភនេះ បើសូម្បីគណបក្ស នៃក្រុមគួងមីងតាំង ខ្លួនឯង ក៏បានផ្លាស់ប្ដូរមនុស្ស ដែលមាននិន្នាការមិនសូវស្និតនឹងចិន ឲ្យមកឈរឈ្មោះ ធ្វើជាបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនោះដែរ។
ជីវភាពសំខាន់...
បន្ថែមពីលើនេះ កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាច្រើន ដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្ស គួងមីងតាំង បានចុះហត្ថលេខា ជាមួយប្រទេសចិនដីគោក បានធ្វើឲ្យការបាត់បង់ការងារ នៅតៃវ៉ាន់ មានទំហំកាន់តែច្រើនថែមទៀត។ នាពេលកន្លងមក រលកចលនានៃការខឹងសម្បារ ទៅនឹងនយោបាយរបស់គណបក្ស គួងមីងតាំង ខាងលើនេះ បានបង្កឲ្យមានការចុះតវ៉ា នៅតាមដងផ្លូវជាច្រើនដង ពីសំណាក់បណ្ដាជន និងនិស្សិតនៅលើកោះ។
ដូច្នេះប្រតិកម្មរបស់បណ្ដាជនតៃវ៉ាន់ នៅក្នុងការបោះឆ្នោត រហូតជ្រើសរើសបានប្រធានាធិបតីថ្មីមួយរូបរបស់ខ្លួន ក្នុងពេលនេះ មានគោលបំណងច្បាស់លាស់៖ នោះគឺបណ្ដុះនយោបាយ ដើម្បីបង្កើតជាប្រទេសមួយ មានឯករាជ្យបរិបូណ៍ មានសិទ្ធិមនុស្ស និងដើម្បីការរួមរស់ ដោយសុខដុមរម្យនា ទៅមុខ។ តែរឿងដែលត្រូវគិត ក្នុងពេលជាមួយគ្នាដែរនោះ ថាតើគោលបំណងនេះ នឹងអាចដុតបញ្ឆេះរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំង ឲ្យផ្ទុះកំហឹងបានដល់កម្រិតណា៕