បាត់ដំបង៖ ពលរដ្ឋឃុំរកាជិត១០០នាក់«ឆ្លង»ជំងឺអេដស៍ដោយគ្មានមូលហេតុ
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី អត្ថបទ និងយកការណ៍៖ អ៊ុម វ៉ារី ([email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១៦ ធ្នូ ២០១៤
- កែប្រែចុងក្រោយ: December 17, 2014
- ប្រធានបទ: សុខភាព
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
«មេរោគអេដស៍» ដែលជាជំងឺមួយ មានការ«ស្អប់» និងមិនចង់លឺឈ្មោះ ពីសំណាក់ប្រជាកសិករនោះ បាននឹងកំពុងចូលមក«សង្ងំ» រស់រានមានជីវិតក្នុងខ្លួនប្រជាកសិករ និងពលរដ្ឋមួយចំនួន នៃភូមិរកា ភូមិអំបែងថ្ងែ និងភូមិតាហែនមួយ ក្នុងឃុំរកា ស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង ទាំង«មិន»ដឹងខ្លួន។
ភូមិទាំងបី ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មាន ពីទីរួមខេត្តបាត់ដំបងឡើយ។ បន្ទាប់ពីមានអ្នកភូមិភាគច្រើន បានទៅពិនិត្យឈាម ឃើញថាមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍នោះ ប្រជាពលរដ្ឋស្ទើរតែទាំងភូមិ បាននាំគា្នទៅពិនិត្យឈាម ជាបន្តបន្ទាប់ ព្រោះតែការភ័យខ្លាច និងចង់ដឹង។
ចាប់ពីថ្ងៃទី៨ ខែធ្នូ មកត្រឹមថ្ងៃទី១៦ ម្សិលម៉ិញនេះ មានអ្នកភូមិប្រមាណជិត៧០០នាក់ បានមកធ្វើតេស្តឈាម ក្នុងនោះយ៉ាងហោចណាស់ មនុស្សជាង៩០នាក់ រកឃើញរោគសញ្ញា និងកំពុងផ្ទុកមេរោគអេដស៍។ ការសម្រុកមកពិនិត្យឈាម របស់ប្រជាពលរដ្ឋនេះ ខណៈដែលរកឃើញថា «មេរោគអេដស៍នេះ ត្រូវបានផ្ទុកដោយកុមារ យុវវ័យ និងព្រះសង្ឃ»។
ជាមួយនឹងការឆ្លងមេរោគអេដស៍ ដោយមិនដឹងខ្លួននេះ ទាំងប្រជាពលរដ្ឋ ទាំងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងមន្រ្តីជំនាញបាន«ដាក់»ការសង្ស័យ ទៅលើបញ្ហាបីចំណុច។ ទីមួយ តាមរយៈគ្រូពេទ្យឯកជន ដែលមកចាក់ថ្នាំដល់ភូមិ។ ទីពីរ ការចាក់ថ្នាំការពារ នៅមណ្ឌលសុខភាព«រកា»។
តែតាមប្រភពពីប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន បានឲ្យដឹងថា មូលហេតុដំបូង ដែលនាំឲ្យមានការជ្រួលច្របល់ ទៅពិនិត្យឈាមដើម្បីមើលមេរោគអេដស៍នេះ ព្រោះតែកូនអ្នកភូមិម្នាក់ មាន«ជម្ងឺគ្រុនក្តៅ» ហើយបានហៅលោកគ្រូពេទ្យប្រចាំភូមិម្នាក់ ឈ្មោះ យ៉ែម ជ្រិន អាយុ អាយុ៤៨ឆ្នាំ (គ្មានសញ្ញាប័ត្រទេ តែចេះតាមតំណរគ្រួសារ) មកចាក់។ ដោយក្មេងនោះ មិនបានធូស្បើយ ឪពុកម្តាយក័សម្រេចយកទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យរកា ដើម្បីធ្វើតេសឈាម រកមុខសញ្ញានៃជំងឺ ទើបដឹងថាក្មេងនោះមានផ្ទុកមេរោគអេដស៏ ខណៈឪពុកម្តាយខ្លួនគ្មានជំងឺនេះសោះ។
ដឹងដំណឹងបែបនេះ ប្រជាពលរដ្ឋស្ទើរពេញមួយឃុំរកាទាំងអស់ ដែលធ្លាប់បានហៅគ្រូពេទ្យ«ឯកជន»ម្នាក់នេះ មកចាក់ថ្នាំឲ្យនោះ ក៏កើតការសង្ស័យ ហើយបាននាំគ្នាទៅពិនិត្យឈាម នៅមណ្ឌលសុខភាពរការ។ ជាលទ្ធផលស្ទើរពាក់កណ្តាល នៃអ្នកដែលមកពិនិត្យ បាននឹងកំពុងផ្ទុករោគសញ្ញាអេដស៍។
មេឃុំរកា អ្នកស្រី ស៊ឹម ពៅ បានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានទាំងស្រងេះស្រងោចថា ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងឃុំរការ កំពុងតែក្រ ណាមួយមានគ្រោះធម្មជាតិជាបន្តបន្ទាប់ អស់ពីភាពរាំងស្ងួត មកគ្រោះទឹកជំនន់ ឥឡូវបែរជាប្រជាពលរដ្ឋភាគច្រើន មកជួបនឹងជំងឺ«សាហាវ» ដោយមិនដឹងមូលហេតុថែមទៀត ពិសេសលើកុមារ មនុស្សចាស់ និងព្រះសង្ឃ។
ក្រៅពីការដាក់ការសង្ស័យ ទៅលើគ្រូពេទ្យឯកជននោះ ប្រជាពលរដ្ឋក៏បានដាក់ការសង្ស័យ ទៅលើការចាក់វ៉ាក់សាំង ដោយមណ្ឌលសុខភាពរការដែរ។ ឆ្លើយតបនឹងការសង្ស័យខាងលើ ប្រធានមន្ទីរពេទ្យបង្អែកស្រុកសង្កែ លោក អ៊ឹម ចិត្រា បានថ្លែងប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ដោយស្នើដល់ប្រជាពលរដ្ឋទាំងអស់ កុំមានការភ្ញាក់ផ្អើល អំពីបញ្ហាឆ្លងមេរោគអេដស៍នេះ។ លោកនឹងទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់ បើរកឃើញថាមានការឆ្លងតាមរយៈចាក់«វ៉ាសាំងការពារ»នោះ។
លោក តែង គន្ធី អគ្គលេខាធិការនៃអាជ្ញាធរជាតិ ប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺអេដស៍ បានធ្វើការសន្និដ្ឋានលើមូលហេតុ នៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍នេះថា អាចឆ្លងតាមរយៈការប្រើប្រាស់សឺរ៉ាំង និងម្ជុលចាក់ថ្នាំមិនស្អាត ឬប្រើប្រាស់ដដែលៗ ពីអ្នកភូមិមួយ ទៅអ្នកភូមិមួយទៀត ដោយគ្រូពេទ្យប្រចាំភូមិ ព្រោះក្រៅពីនេះ គ្មានសញ្ញាណាមួយដែលបញ្ជាក់ ពីប្រភពនៃការចម្លងមេរោគអេដស៍នោះឡើយ។
លោក តែង គន្ធី បានថ្លែងឲ្យដឹងថា៖ «ការចម្លងបែបការចាក់បញ្ចូលឈាម ឬការចាក់ថ្នាំ រួមទាំងបញ្ហាគ្រឿងញៀនផងដែរ។ មានពីរករណីនេះ ដែលយើងកំពុងបន្តរកភស្តុង និងទឡ្ហីករគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីមានវិធានការ។ (…) ឯការឆ្លងមេរោគអេដស៍ក្នុងភូមិនេះ ទំនងទើបឆ្លងពី៦ ទៅ៨ខែតែប៉ុណ្ណោះ។»
ឯលោក លោក វឿន ប៊ុនរ៉េត ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាលខេត្តបាត់ដំបង បានថ្លែងថា នេះគ្រាន់ការធ្វើតេស្ត៍បឋមប៉ុណ្ណោះ ពុំអាចកំណត់ថាប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះ មានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ឬយ៉ាងណាឡើយ ដោយរង់ចាំលើលទ្ធផលឈាម ក្រោយការពិសោធនៅភ្នំពេញជាបន្ត។
ប្រហែលគ្នានឹងការលើកឡើងខាងលើនេះ លោក នី សុជាតិ ទីប្រឹក្សាបច្ចេកទេសអង្គការសម្ព័ន្ធភាពខ្មែរ ប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ (KHANA) បានបញ្ជាក់ថា ចំពោះការធ្វើតេស្តឈាមរកមេរោគអេដស៍ ត្រូវមានបីដំណាក់កាល ទើបអាចប្រាកដថាឈាមនោះ មានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ពិតប្រាកដ។ ឯលោក មាន ឈីវវុន ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ នៃក្រសួងសុខាភិបាល ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ បានធ្វើដំណើរពីភ្នំពេញ ដើម្បីធ្វើតេស្តជាយកលទ្ធផលជំហ៊ានដំបូងសិន។
អភិបាលខេត្តបាត់ដំបង លោក ចាន់ សុផល បានលើកឡើងថា មូលហេតុនៃការឆ្លងមេរោគអេដស៍នេះ ក្រុមការងារលោកកំពុងធ្វើការពិនិត្យ និងស្រាវជ្រាវនៅឡើយ។ យ៉ាងណាក៏ដោយ លោកបានចាត់ទុកថា នេះជាដំណឹងដ៏រន្ធត់មួយ ដែលពីមុនមិនធ្លាប់បានជួប។ លោកនិយាយថា៖ «គ្រាន់តែឮលទ្ធផលបែបនេះ ពួកខ្ញុំមានការតក់ស្លុត និងមានការបារម្ភ។ មិនសមនឹងមានបញ្ហាដូច្នេះទេ។ ហើយយើងកំពុងស្រាវជ្រាវថា ហេតុអីបានជាមានបញ្ហានេះកើតឡើង។»។
ចំពោះការដាក់ការសង្ស័យ លោកពេទ្យឯកជនឈ្មោះ យ៉ែម ជ្រិន នោះ លោកអភិបាលខេត្តបាត់ដំបង បានបញ្ជាក់ថា នៅមិនអាចទំនាក់ទំនងបាននៅឡើយទេ។ លោកប្រហែលជាបានរត់ចេញពីឃុំនេះ ទៅនៅខេត្តតាកែវ ព្រោះតែព្រួយបារម្ភពីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន។ លោកនឹងបញ្ជូនមន្រ្តី ទៅអញ្ជើញគ្រូពេទ្យ យ៉ែម ជ្រិន ដើម្បីសាកសួរ។ ដោយឡែកអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានថា លោកគ្រូពេទ្យ យ៉ែម ជ្រិន បានទៅចូលរួមធ្វើបុណ្យនៅខេត្ដតាកែវ មិនទាន់ត្រឡប់មកវិញឡើយ។
លោក វឿង ប៊ុនរ៉េត ប្រធានមន្ទីរសុខាភិបាល ខេត្តបាត់ដំបង បញ្ជាក់ថាលោក នៅមិនទាន់អាចធ្វើការចោទប្រកាន់ លោកគ្រូពេទឯកជនប្រចាំភូមិនោះទេ។ ព្រោះប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន ក៏ទទួលការព្យាបាលពីគ្រូពេទ្យនោះដែរ តែក្រោយការពិនិត្យ មិនមានសញ្ញាណាមួយ បញ្ជាក់ថាបានផ្ទុកមេរោគអេដស៍នោះឡើយ។ លោក ប៊ុនរ៉េត បាននិយាយថា៖ «ពុំមានភស្ថុតាងណាមួយចោទប្រកាន់ ទៅលើគ្រូពេទ្យនៅក្នុងភូមិនៅឡើយនោះទេ ព្រោះអ្នកភូមិដែលទទួលបានការព្យាបាល ពីគាត់អ្នកខ្លះគ្មាន និងអ្នកខ្លះក៏មាន។ (…) ជុំវិញបញ្ហានេះ ខ្ញុំនឹងចុះទៅស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ដល់ទីកន្លែងតែម្ត។»៕