ស្ទើររាល់ឆ្នាំ ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​កំពុង​កាន់​អំណាច និង​ជា​ភាគី​មួយ នៃ​ភាគី​ហត្ថលេខី លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស​នេះ ហាក់​មិន​ចាប់​អារម្មណ៍ (ឬ​ធ្វើ​ភ្លេច) ជា​មួយ​នឹង​ការ​ចូល​រួម​ប្រារព្ធ​ខួប​នេះ​ទេ ដែល​ផ្ទុយ​ស្រឡះ​ពី​ថ្ងៃ​ខួប ៧មករា ដែល​ត្រូវ​បាន​ចាត់​ទុក​ជា​ថ្ងៃ​បុណ្យ​ជាតិ មាន​ការ​ប្រារព្ធ​យ៉ាង​គគ្រឹក​គគ្រេង និង​មាន​​ការ​​ឈប់​​សម្រាក សម្រាប់​មន្ត្រី​រាជការ​ទូ​ទាំង​ប្រទេស។ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា តែង​តែ​ព្យាយាម​ពន្យល់​បក​ស្រាយ​ជា​ច្រើន និង​គ្រប់​បែប ចំពោះ​ការ​មិន​ប្រារព្វ​ខួប កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង​ប៉ារីស ថ្ងៃ​ទី២៣ តុលា​នេះ។

កាលពីថ្មីៗនេះ លោក ជាម យៀប សមាជិកសភា​មក​ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា កិច្ច​ព្រម​ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសថ្ងៃ ២៣ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៩៩១​នេះ ជា​ប្អូន​បង្កើត​របស់​ថ្ងៃ២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ និង​ថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩។ លោក​បាន​ចាត់​ទុក​ថា បើ​គ្មាន​ថ្ងៃ​ទី២ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​១៩៧៨ ឬថ្ងៃ ៧ ខែមករា ឆ្នាំ​១៩៧៩ ទេ ក៏គ្មានកិច្ចព្រមព្រៀង​ទីក្រុង​ប៉ារីស ថ្ងៃ​ទី២៣ ខែ​តុលា ឆ្នាំ​១៩៩១ នេះ​ដែរ។ លោកបន្តថា យ៉ាង​ណា​ក្នុងនាមលោក ក៏ដូចជាសមាជិក​ទាំង​អស់ របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា នៅតែដឹងគុណចំពោះថ្ងៃ ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលបានកសាងរដ្ឋធម្មនុញ្ញឡើងវិញ រួមទាំងមានការបោះឆ្នោតសេរីពហុបក្ស​នៅ​កម្ពុជានោះ។

ឯលោក សម រង្សី មេបក្សប្រឆាំងកន្លងមក ក៏ធ្លាប់ធ្វើការរិគន់ចំពោះការមិនអើពើ និងភាពស្ងៀមស្ងាត់ របស់​រដ្ឋាភិបាល ចំពោះថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ហើយថែម​ទាំង​ធ្លាប់​បាន​រិះគន់​រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន ថាបាន«លប់»ទិវាខួប នៃថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ពីប្រតិទិនឈប់​សម្រាកប្រចាំ​ឆ្នាំ របស់មន្រ្តីរាជការក្នុងឆ្នាំ២០១៣នោះផង។

សម្រាប់មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ភាពស្ងៀមស្ងាត់របស់រដ្ឋាភិបាល ចំពោះកិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ក្រុងប៉ារីស បាន​បណ្តាលឲ្យប្រទេសជិតខាង រួមមានប្រទេសវៀតណាម និងប្រទេសថៃ ដែលជាម្ចាស់ហត្ថលេខី​ដែរ​នោះ បាន​នឹងកំពុងរំលោភលើបូរណភាពដែនដីរបស់កម្ពុជា ផ្ទុយពីកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពក្រុងប៉ារីសនេះ។

លោក សម រង្ស៊ី បានថ្លែងទៀតថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាខ្លួនឯង ក៏បាននឹងកំពុងបន្តការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ការបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ បង្ខំប្រជាពលរដ្ឋឲ្យចាកចេញពីដីធ្លី ពីលំនៅឋាន ដោយ​ពុំ​ទទួល​ខុសត្រូវជាដើម។ ហើយរដ្ឋាភិបាល ក៏បន្តរំលោភច្បាប់ យកប្រព័ន្ធតុលាការដើម្បី​គំរាមកំហែង​ប្រជា​ពលរដ្ឋ មិនឲ្យមានការតស៊ូមតិដើម្បីរកយុត្តិធម៌ និងការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិ។ បណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីភូមិ ចាប់​ដាក់​គុក​ដូច​ខ្មែរក្រហមអ៊ីចឹង។ ទង្វើនេះកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ហាមឃាតមិនឲ្យមានទេ តែកម្ពុជា​នៅ​​តែ​​មាន។»

ការមិនប្រារព្វទិវារំលឹកខួប ថ្ងៃទី២៣ ខែតុលានេះ ទំនងជាស្របទៅនិងមតិមួយចំនួន ដែលបានចោទ​ប្រកាន់​ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន មិនសប្បាយចិត្ត ព្រោះតែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ​ជាដើម​ហេតុ ដែលនាំឲ្យមានការបង្ខំដកកងទ័ពវៀតណាមចេញពីកម្ពុជា។

ថ្លែងនៅវត្តសាមគ្គីរង្សី កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែតុលាកន្លងមក លោក កែម ឡី អ្នកវិភាគឯករាជជ្យបានចាត់ទុកថា កិច្ចព្រមព្រៀង២៣ តុលា ទីក្រុងប៉ារីស ជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយ ដែលបានបង្ខំឲ្យមាន ការដកកម្លាំងយោធា​វៀតណាម ចេញពីកម្ពុជា ក្រោមការជួយជ្រោមជ្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលប្រទេសចិន។

លើកឡើងប្រហែលគ្នានេះ លោកស្រី ពង់ ឈីវកិច ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ដែរថា ថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ជាថ្ងៃបញ្ចប់​សង្គ្រាម​​ស៊ីវិលក្នុងស្រុក និងបង្រួបបង្រួមប្រទេសឡើងវិញ ។ ហើយក៏ជាថ្ងៃ ដែល​បានកំណត់ឲ្យមាន​ការ​ដក​កងទ័ព ចេញពីកម្ពុជាដែរ បើគ្មានថ្ងៃ២៣ តុលាទេ កងទ័ពវៀតណាមទាំងនោះ នឹងមិនព្រមដកចេញពីកម្ពុជា ហើយ​ប្រហែល​ជានឹងបន្តវត្តមាន រហូតមកដល់ថ្ងៃនេះ។

សូមរម្លឹកជាប្រវត្តិសាស្ត្រជូនថា កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា មានគោលដៅសំខាន់ៗចំនួនបី៖ ទី​មួយ ការរៀបចំឲ្យមានសន្តិភាពឡើងវិញ នៅប្រទេសកម្ពុជា តាមរយៈការអនុវត្តន៍កិច្ចឈប់បាញ់ និង ការ​រំសាយ​អាវុធ នៅក្នុងជួរកងទ័ពនៃភាគីជម្លោះខ្មែរទាំងអស់។ ទីពីរ ការចាក់គ្រឹះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ នៅក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា តាមរយៈការរៀបចំបោះឆ្នោតសភាធម្មនុញ្ញ និងទីបីការការពារអធិបតេយ្យ ឯករាជ្យ បូរណភាព និង​ភាព​ពុំ​អាច​រំលោភបំពានបាន នូវទឹកដីអព្យាក្រឹតភាព និងឯកភាពជាតិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។

កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ថ្ងៃ២៣ តុលា ១៩៩១ ត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រមុខ​ការទូតនៃប្រទេសចំនួន ១៨ និងភាគីជម្លោះខ្មែរទាំងបួន រួមមានសម្តេចព្រះបាទនរោត្តម សីហនុ លោក សឺន សាន លោក ប៉ុល ពត (តំណាងដោយលោក ខៀវ សំផន) និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។ កាល​នោះ​មាន​ប្រទេសបារាំង និង​ឥណ្ឌូនេស៊ីជាសហប្រធាន៕