ការប្រកាសក្រមប្រតិបត្តិ របស់មេដឹកនាំរបបយោធានៅថៃ ពីការអង្គុយនៅក្នុងអំណាចយ៉ាងហោច១ឆ្នាំកន្លះ មុននឹង​ធ្វើការបោះឆ្នោតនោះ បានក្លាយជាប្រធានបទថ្មីមួយ ដែលមិនសូវត្រូវចិត្តសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែង​ប្រតិកម្មមួយ​ជាសាធារណៈ លោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិរបស់ប្រទេសមហាអំណាច បានស្នើទៅរបបដឹកនាំយោធាក្នុង​ប្រទេសថៃ ឲ្យធ្វើ​យ៉ាង​ណារៀបចំ​ការបោះឆ្នោតជាតិ​ឲ្យបានឆាប់។

ពលរដ្ឋប្រឆាំងតវ៉ានឹងរដ្ឋប្រហារមួយរូប បិតស្កុតនៅលើមាត់។ (រូបថត REUTERS)

នយោបាយថៃ - ក្នុងដំណើរមកចូលរួមក្នុង កិច្ចប្រជុំ​កំពូល​ស្ដីពីសន្តិសុខ​អាស៊ី​លើក​ទី​១៣ នៅប្រទេស​សិង្ហ​បូរី កាល​ពីថ្ងៃសៅរ៍ទី៣១ ខែឧសភា លោក ឈុក ហាជែល (Chuck Hagel) រដ្ឋមន្ត្រីការពារប្រទេសអាមេរិក បានថ្លែងទៅកាន់​មេដឹកនាំរដ្ឋប្រហារនៅថែ ឲ្យធ្វើការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំទាំងឡាយ និងរៀបចំឲ្យបានឆាប់ នូវការបោះឆ្នោតសកល​មួយឡើង។

ការថ្លែងរបស់ប្រមុខមន្ទីរប៉ង់តាហ្គូន ជាការសម្ដែងប្រតិកម្មភ្លាមៗ ទៅនឹងការប្រកាសក្រមប្រតិបត្តិមួយ ដែលត្រូវ​បាន​ធ្វើឡើងដោយមេទ័ពថៃ លោកឧត្ដមសេនីយ ប្រាយុទ ចាន់អ៊ូចា កាលពីថ្ងៃសុក្រទី៣០ ខែឧសភា បញ្ជាក់ថារបប​យោធា​​នឹងនៅកាន់អំណាច យ៉ាងហោចណាស់១ឆ្នាំ៣ខែទៅមុខទៀត មុននឹងការបោះឆ្នោតដោយ​លិទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​មួយ ត្រូវបានរៀបចំធ្វើ។

លោក ហាជែល បានអំពាវនាវ កាលពីថ្ងៃសៅរ៍នេះដដែល ដោយស្នើឲ្យរបបដឹកនាំយោធា បញ្ឈប់ការឃាត់ឃាំង​សេរីភាពបញ្ចេញមតិ រួមទាំងការហាមឃាត់ មិនឲ្យមានការជួបជុំនយោបាយលើសពីប្រាំនាក់ និងដាក់ការត្រួត​ពិនិត្យ​ទៅលើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ។

ដោយនិយាយដល់ពីការថ្កោលទោស ចំពោះការដើរថយក្រោយ នៃលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសថៃ រដ្ឋមន្ត្រី​ការពារ​ជាតិ​អាមេរិក បានប្រកាសថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្អាកទំនាក់ទំនងយោធា ដែលមានតាំងពីយូរមកហើយ ជា​មួយ​ប្រទេសអាស៊ីផ្នែកអាគ្នេយ៍មួយនេះ។

នៅក្នុងការថ្លែងមួយរបស់លោក នៅតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍នាយប់ថ្ងៃទីសុក្រ ទី៣០ ខែឧសភានេះ លោកឧត្ដមសេនីយ៍ ប្រាយុទ ចាន់អ៊ូចា បានលើកឡើងថា៖ «កាលវិភាគមួយឆ្នាំ និង៣ខែ ដើម្បីបោះជំហានទៅ​រក​ការបោះឆ្នោត»។ «ក្រម​ប្រតិបត្តិ»មួយ ដែលត្រូវបានលើកឡើងដោយបុរសខ្លាំង បានគ្រោងនៅក្នុងជំហានដំបូង ទៅក្នុងការបង្រួបបង្រួមជាតិ ជាមុនសិន ដែលត្រូវប្រើរយៈពេលពី ២ ទៅ ៣ខែ។

បន្ទាប់មកទៀត ជំហានទីពីរ នឹងត្រូវដាក់ឲ្យមាននូវកំណែទម្រង់ ដែលគ្មានជម្លោះ នៅក្រោមការដឹកនាំ​របស់​ក្រុម​ប្រឹក្សាកំណែទម្រង់ (រដ្ឋាភិបាលដែលមិនចេញពីការបោះឆ្នោត) មុននឹងឈានទៅដល់ដំណាក់កាលទី៣ នៃការ​បោះឆ្នោតជាតិ។

ក្រមប្រតិបត្តិ ដែលចេញពីរបបដឹកនាំយោធានេះ បានប្រមែប្រមូលសឹងតែទាំងអស់ នូវកម្មវិធីទាំងឡាយ​របស់​ក្រុម​ប្រឆាំង ដែលបានធ្វើបាតុកម្មនៅតាមដងផ្លូវ តាំងពី៧ខែមកហើយ មុននឹងកងទ័ពថៃសម្រេចធ្វើរដ្ឋប្រហារ ទម្លាក់​រដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់។

សូមរំលឹកថា  ក្នុងរយៈពេលនៃការទាមទារតវ៉ាកន្លងមក ក្រុមបាតុករប្រឆាំងទាំងនោះ បានស្នើឲ្យបង្កើតនូវ​«ក្រុម​ប្រឹក្សា​ប្រជាជន»មួយ ដែលមិនចេញពីការបោះឆ្នោតនេះដូចគ្នា ហើយក៏មានភារកិច្ចធ្វើកំណែទម្រង់ មុននឹងឈាន​ទៅដល់ការបោះឆ្នោត ដោយប្រើរយៈពេលច្រើនជាង១ឆ្នាំ អញ្ចឹងដែរ។

ចំណែកប្រទេសអូស្ត្រាលីឯណោះវិញ បានប្រកាសផ្អាកទំនាក់ទំនងយោធាជាមួយនឹងប្រទេសថៃ កាលពីចុង​សប្ដាហ៍​​នេះ។ រដ្ឋាភិបាលទីក្រុង​កង់ប៊េរ៉ា បានថែមទៀតហាមឃាត់មេដឹកនាំយោធាជាច្រើនរូប មិនឲ្យចូលទៅជាន់​ទឹកដី​អូស្ត្រាលី រហូតលុះត្រាការ​បោះឆ្នោត​ប្រកបដោយលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមួយ ត្រូវបានរៀបចំធ្វើ ដោយសេរី និង​យុត្តិធម៌ នៅក្នុងប្រទេសថៃ។​

លោក ប្រាយុទ បានថ្លែងឲ្យដឹងទៀតថា៖ «តាំងពីថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា (ថ្ងៃធ្វើរដ្ឋប្រហារ) មក សុភមង្គលបានកើតមាន​ឡើង»។ លោកបានអំពាវនាវឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ យល់អំពីស្ថានភាពរបស់ប្រទេសថៃ ដែល«ត្រូវការពេលវេលា ដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរបែបផែន តម្លៃប្រជាជាតិ និងលើកកំពស់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ» ។ លោកនិយាយថា៖ «យើងសង្ឃឹមថា អ្នក (សហគមន៍អន្តរជាតិ) នឹងជ្រើសរើសយកព្រះរាជាណាចក្រថៃ ជៀសជាងរើសយកប្រព័ន្ធលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​មួយដែលស្អុយរលួយ»៕