សម្ភាសជនរងគ្រោះថ្ងៃទី៣០មីនា១៩៩៧៖ ការឈឺចាប់ និងយុត្តិធម៌
បើទោះបីជាព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែក កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ នៅមុខអតីត មន្ទីររដ្ឋសភា បានកន្លងអស់១៧ឆ្នាំហើយ ក៏មែនពិត តែភាពឈឺចាប់ និង ការបន្សល់នូវស្នាមរបួស នៅតែជាការចងចាំ របស់ជនរងគ្រោះដែលរួចរស់ជីវិតពីព្រិត្តិការណ៍នោះ។ ខាងក្រោមនេះកិច្ចសម្ភាសរបស់ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ ជាមួយ អ្នកស្រី ពៅ ស៊ីនួន អតីតកម្មការិនី ដែលគ្រាន់តែចូលរួមក្នុងបាតុកម្មនាពេលនោះ តែប្រែក្លាយជាជនរងគ្រោះ នឹងសោកនាកម្មយ៉ាងរង្គាល។
វិបត្តិសង្គម - «ខ្ញុំមិនអាចបំភ្លេចបានទេ ១៦ឆ្នាំហើយ តាំងពីខ្ញុំនៅលីវ ឥលូវកូនអាយុបាន១៤ឆ្នាំហើយ (...) ហើយខ្ញុំជិះមកធ្វើការកាត់តាមហ្នឹង ខ្ញុំតែងតែនឹកឃើញមុខរដ្ឋសភា មានព្រឹត្តិការណ៍គប់គ្រាប់បែក» នេះជាការរំលឹកឡើង វិញ របស់អ្នកស្រី ពៅ ស៊ីនួន ជនរងគ្រោះម្នាក់ ពីក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះជាងជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀត នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ នៃការវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកដៃចំនួន ៤ គ្រាប់ ទៅលើបាតុកម្ម ដែលដឹកនាំដោយ លោកសម រង្ស៊ី កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ។
អ្នកស្រី ពៅ ស៊ីនួន បានរៀបរាប់ពីព្រឹត្តិការណ៍ថ្ងៃនោះ ទាក់ទងនឹងរបួសត្រង់ជើងឆ្វេង និងអំបែងគ្រាប់បែកបីដុំនៅក្នុងជើងទាំងពីរបានរៀបរាប់ថា «ដល់ខែត្រជាក់ វាចាប់ផ្តើមធ្វើទុក្ខខ្លាំង ខ្ញុំអត់មានលទ្ធភាពក្នុងការវះចេញទេ ដោយសារឪខ្ញុំឯណោះ ក៏អត់មានលទ្ធភាព វះ។ បើខ្ញុំវះវាបាន ប៉ុន្តែទីមួយវាប៉ះពាល់ពេលខ្ញុំធ្វើការ ពេលដែលខ្ញុំវះ ខ្ញុំត្រូវចំណាយពេលយូរ ហើយពីមុនមក អំបែងហ្នឹងវាអត់អណ្តែងទេ តែឥលូវវាអណ្តែត ហើយណាមួយវាសំខាន់ដែរ វាចំត្រយ៉ូងចេក ពេលដែលវះទៅ វាអាចប៉ះពាល់ដល់សរសៃរ។» ព្រឹត្តិការណ៍ដដែលនេះ ក៏បានធ្វើឲ្យអ្នកស្រី មានរបួសប៉ះពាល់ដល់ក្បាលបន្តិចដែរ ដោយសារតែពេលដួលបានបោកក្បាលទៅនឹងថ្ម តែវាមិនធ្ងន់ធ្ងរដូចជើងទេ។
ស្ថិតក្នុងវ័យ៣៥ឆ្នាំ និងជាបុគ្គលិកចុងភៅនៅភោជនីដ្ឋានមួយនៅភ្នំពេញ អ្នកស្រី ពៅ ស៊ីនួន បានរៀបរាប់បន្តថា ទោះបីជាអ្នកស្រីមិនបានចេញទៅក្រៅប្រទេស ដូចជាជនរងគ្រោះមួយចំនួន ប៉ុន្តែវាអាចជារឿងមួយ ដែលអ្នកស្រីសំណាងជាងគេ ក្នុងចំណោមជនរងគ្រោះនៅស្រុកខ្មែរ «សំណាងដោយសារខ្ញុំស្គាល់ជនជាតិអូស្រ្តាលីម្នាក់ គាត់តែងតែមើលយើង ជួយយើង ហើយគាត់ចុះកាសែតចុះអីទៅ គេជួយ ផ្តល់លុយ។ (...) កាលហ្នឹងខ្ញុំទុកដល់ជើងរលួយ ដោយសារខ្ញុំគ្មានលុយ តែគាត់យកខ្ញុំទៅវះកាត់ភ្លាមៗ។ កាលមុនជើងខ្ញុំខើច អញ្ចឹងខ្ញុំត្រូវពាក់ស្បែកជើងកល់ ដល់ពេលរៀនដើរយូទៅៗ ម៉ាស្សាយូៗទៅវាទាញ បានគ្រាន់រៀងស្មើរជាមុន ឥលូវក៏ដកកល់ជើងចេញទៅ។»
បើទោះអ្នកស្រី ធ្លាប់ទទួលរងរបួសស្ទើរផុតជីវិតក៏ដោយ អតីតកម្មការិនីរូបនេះ បានប្រាប់អ្នកស្រីមិនបានដាក់ពាក្យបណ្តឹងនោះទេ។ អ្នកស្រីបានពន្យល់ពីមូលហេតុដូច្នេះថា «ដោយសារតែឥលូវស្រុកទេសយើងមិនស្រួល ហើយវាចេះតែអាញ៉េអាញ៉ៃ មិនដឹងទៅពឹងពាក់អ្នកណាអោយជួយ ទៅពឹងមេបក្ស គាត់មិននៅកន្លែងគាត់តែងតែចេញទៅក្រៅ។ វាពិបាកដែរ ខ្ញុំដូចជាអស់ជំនឿ មិនដឹងដាក់ពាក្យប្តឹងនៅឯណា ណាមួយដូចយើងដឹងហើយ យើងមិនអាចជឿជាក់ទៅលើប្រព័ន្ធប្រព័ន្ធតុលាការបាន។ »
ចំពោះភាពជឿជាក់ទោះលើរដ្ឋាភិបាល ក្នុងការស្វែងជនប្រព្រឹត្តមកដាក់ទោសទណ្ឌ ស្រ្តីជាជនរងគ្រោះរូបនេះបានបង្ហាញអារម្មណ៍អស់សង្ឃឹមថា «វាដូចអស់សង្ឃឹម យើងមិនអាចជឿជាក់ ព្រោះអីវាកន្លងមកយើងដឹងហើយ វាមានបញ្ហាជាច្រើន តាំងពីប្រធានសហជីព ជា វិជ្ជា ត្រូវគេបាញ់ក៏រកឃាតករអត់ឃើញ អ្នកតវ៉ាតម្លើងប្រាក់ខែត្រូវបានសំលាប់ វាមានរឿងគ្រប់បែបយ៉ាង។ អញ្ចឹងអោយយើងទៅជឿជាក់ ទៅលើរដ្ឋាភិបាលម៉េចកើត បើឥលូវរិតតែគាបសង្កត់ជាងមុនទៀត។»
គួររម្លឹកថា កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ មានជនរងគ្រោះ១៦នាក់បានស្លាប់ និងជាង១៥០នាក់រងរបួស ក្រោយពីជនមិនស្គាល់មុខ បានគប់គ្រាប់បែកយ៉ាងតិច៣គ្រាប់ចូលហ្វូងបាតុករ ដែលដឹកនាំដោយ លោក សម រង្ស៉ី ក្នុងគោលបំណងជំរុញឲ្យមានកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងទាមទារដំឡើងប្រាក់ឈ្នួលដល់កម្មកររោងចក្រកាត់ដេរ នៅមុខអតីត មន្ទីររដ្ឋសភា។ រហូតមកដល់ពេលនេះ មានរយៈពេលជាង១៧ឆ្នាំហើយ ដែលសមត្ថកិច្ចរបស់កម្ពុជា នៅតែមិនទាន់អាចវែកមុខជនល្មើស និងមេខ្លោង យកមកផ្តន្ទាទោសបាននៅឡើយ៕
-----------------------------------------------
ដោយ ក. ចាន់នីតា (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) -ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ២២ មិនា ២០១៤