ក្នុងអាណត្តិទីប្រាំនេះ «មូលនិធិ»សម្រាប់ការឧបត្ថម ដល់សេវាកម្មមេធាវីការពារជូនជនក្រីក្រ ដែលក្នុងរយៈកាល​កន្លងមក ស្ថិតក្រោមការចាត់ចេងរបស់គណៈមេធាវីនោះ ត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាល «បង្វែរ»ឲ្យមកស្ថិត​ក្រោម​ការ​គ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌វិញ។ ដោយឡែកការគ្រប់គ្រងលើមេធាវី និងបច្ចេកទេសនានា ឬការ​ចាត់ចែង​ការពារ​ជនក្រីក្រ បន្តឲ្យនៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យ និងចាត់ចែងដោយគណមេធាវីដដែល។ នេះបើយោងតាមការ​បញ្ជាក់​របស់លោក គីម សន្តិភាព អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌។ តែជាការផ្លាស់ប្ដូរដែលសកម្មជនធ្វើការជិតស្និត​នឹង​សហគមន៍ជនក្រីក្រ បានថ្លែងវាយតម្លៃថាមានភាពស្មុគស្មាញ។

លោក គីម សន្តិភាព អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ លើកឡើងក្នុងសន្និសីទថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា នៅសណ្ឋាគារ​កាំបូឌីយ៉ាណា។ (រូបថត MONOROOM.info/ O. Vary)

ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ - សន្និសីទថ្នាក់ជាតិស្ដីពី«ជំនួយផ្នែកច្បាប់» ដែលរៀបចំឡើងដោយក្រសួងយុត្តិធម៌ និង​គណៈ​មេធាវី​​ (កម្ពុជា) ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភថវិកាពីអង្គការ យូអិន-អូអេចស៊ីអេចអ (UN-OHCHR) និងអង្គការ​យូនីសេហ្វ (UNICEF) ក្នុងការស្វែងរកនូវដំណោះស្រាយមួយវិជ្ជមាន និងសម្រាប់ពង្រើកកាផ្តល់សេវាកម្ម​ជំនួយផ្នែកច្បាប់​ ដល់​ជន​ក្រីក្រ​ទូទាំង​ប្រទេសកម្ពុជា។

សន្និសីទថ្ងៃទី២៩ ខែវិច្ឆិកា នៅសណ្ឋាគារកាំបូឌីយ៉ាណា លោក គីម សន្តិភាព អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌ បានលើកឡើងថា «ក្នុងអាណត្តិទិប្រាំនេះរាជរដ្ឋាភិបាលបានសម្រេច លើកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់ឧបត្ថមមេធាវី ការពារ​ជនក្រីក្រឲ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌វិញ។ (…) ហើយកញ្ចប់ថវិការនេះនឹងកើនឡើង ពីរ២០០​លានរៀល ទៅ៣០០រយលានរៀល សម្រាប់ឆ្នាំ២០១៤នេះ ហើយនឹងមានការកើនឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ តាមការជាក់​ស្តែងក្នុងអាណត្តិទីប្រាំ។»

អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងយុត្តិធម៌រូបនេះបន្ថែមថា សម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាសម្រាប់​គណៈមេធាវីផ្ទាល់​ដែល​បានទទួលគំាទ្រនូវផ្នែកបច្ចេកទេស និងថវិកាពីអង្គការជាតិ អន្តរជាតិ និងម្ចាស់ជំនួយដទែទៀតទៅលើបញ្ហា “ជំនួយ​ផ្នែកច្បាប់”នេះ ដែលជាជំនួយមួយមិនអាចមានស្ថេរភាពទៀងទាត់នោះឡើយ។ ដូច្នេះលោកបានចាត់ទុកថា «រដ្ឋាភិបាល បង្វិលកញ្ចប់ថវិកានេះ ឲ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ ជាចំណុចចាប់ផ្តើមមួយល្អ ដែល​ជាចម្លើយក្នុងការបញ្ជាក់ពីការរួបរួមគ្នា ការសហការគ្នា ដើម្បីរៀបចំឲ្យមានប្រព័ន្ធជំនួយការផ្នែកច្បាប់ថ្នាក់។ (…) នីតិវិធីលំអិតនៃបញ្ហានេះជាបន្តរ ក្រសួងនឹងពិភាក្សាគ្នាជាមួយគណៈមេធាវី នាពេលខាងមុខ។ (…) ការផ្ទេរនេះ​សំដៅ​ទៅលើ«កញ្ចប់»ថវិកា សម្រាប់តែមេធាវីការពារជនក្រីក្រប៉ុណ្ណោះ ចំណែកបញ្ហាបច្ចេកទេស ការគ្រប់គ្រង និងការចាត់ចែងនានានៅតែជាសមត្ថកិច្ចរបស់គណៈមេធាវីដដែល។»

ដោយឡែកលោកមេធាវី ប៊ុន ហ៊ុន ប្រធានគណៈមេធាវីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មិនបានបង្ហាញ​ ពីករណីនៃ​ការ​«បង្វិល»កញ្ចប់ថវិការសម្រាប់មេធាវីការពារជនក្រីក្រ ឲ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងនៃក្រសួងយុត្តិធម៌នោះទេ ដោយ​លោកគ្រាប់តែបង្ហាញពីភាពលំបាក ក្នុងរយៈកាលកន្លងមក ដែលត្រូវទទួលថវិកានេះពីរដ្ឋាភិបាលនោះថា «មាន​ភាពយឺតយ៉ាវនៅក្នុងនីតិវិធីទូទាត់ ក្នុងការប្រើប្រាស់ថវិកា របស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលត្រូវបំពេញនីតិវិធីស្មុគ្រស្មាញ និងចំណាយពេលវេលាយូរ ដែលអាចនឹងរះស្ទះ ដល់ដំណើរការ ផ្តល់សេវា។»

ប្រធានគណៈមេធាវីរូបនេះបន្ថែមថា «គណៈមេធាវីបានទទួលថវិកាពីរាជរដ្ឋាភិបាលចំនួន ពីររយលានរៀល ដើម្បី​អនុវត្ត​សេវាផ្តល់ជំនួយផ្នែកច្បាប់ ជូនជនក្រីក្រនៅទូទាំងប្រទេស។ ក្រៅពីនេះគណៈមេធាវីក៏បានទទួលថវិកា​ពី​អង្គការ UNICEF ទៅតាមលទ្ធភាពគម្រោងរបស់ខ្លួនដើម្បីផ្តល់សេវាកម្មជំនួយ ផ្នែកច្បាប់ជូនអនីតិជន។ តែចំនួន​ទឹកប្រាក់ទាំងអស់នេះ នៅមានកំរិតតិចតួចនៅឡើយ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងទំហំការងារ ដែលគណៈមេធាវីកំពុង​អនុវត្តសព្វថ្ងៃ។»

ជាការយល់ឃើញដោយឡែក លោក ចាន់ សូវ៉េត មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានបង្ហាញនូវទស្សនៈរបស់លោកថា នីតិវិធីដែលត្រូវទទួលថវិកាពីក្រសួងយុត្តិធម៌នោះ មានលក្ខណៈវែងអន្លាយ។ លោកបានពន្យល់ថា គួតែបន្តរការផ្តល់កញ្ចប់ថវិកានេះមកគណៈមេធាវីដោយផ្ទាល់ ព្រោះថាគណៈមេធាវីជា​ស្ថាប័ន​មួយឯករាជ្យ ដូច្នេះអាចធ្វើវិមជ្ឈការ ដើម្បីឲ្យគណៈមេធាវីមានសិទ្ធិអំណាច ក្នុងការផ្តល់ធនធានដល់​មេធាវីការពារ​ជនក្រីក្រ។ លោកបន្ថែមថា នីតិវិធីនៃការទទួលកញ្ចប់ថវិកាពីក្រសួងយុត្តិធម៌នេះ នឹងមានភាព«ស្មុគស្មាញ» មាន​ការលំបាក ដែលទាក់ទិននិងការផ្តល់ធនធានទាំងនេះទៅឲ្យមេធាវី។

លោកបានពន្យល់បន្ថែមថា «សំណុំរឿងមួយមិនអាចបញ្ចប់នៅសាលាដំបូងបានទេ ត្រូវឆ្លងកាត់ទៅសាលាឧទ្ធណ៍ ឬតុលាការកំពូលជាដើម ដែលជាហេតុត្រូវធ្វើការការពារបន្ត ឬផ្លាស់ប្តូរមេធាវី ឬថែមមេធាវីក្នុងការការពាពួកគាត់ (ជនក្រីក្រ)។ (…) មេធាវីនៅពេលដែលមានភាពស្មុកស្មាញ នោះពិបាកនឹងធ្វើការការពារណាស់ ។ ផ្ទុយមកវិញ​បើ​ស្ថិតក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់គណៈមេធាវី នោះអាចមានភាពប្រសើរជាង ដោយសារតែមេធាវី និងគណៈមេធាវីនៅ​កៀកនឹងគ្នា ដែលមានភាពស៊ីសង្វាក់គ្នាជាង។»

លោកក៏បានបង្ហាញ នូការសោកស្តាយចំពោះមេធាវីក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងអស់ ដែលមានរហូតដល់ជាង​ប្រាំបីរយ​នាក់ តែមេធាវីដែលធ្វើការជាក់ស្តែងមានត្រឹមជាងប្រាំមួយរយនាក់ ក្នុងនោះ មេធាវីសម្រាប់ការពារជនក្រីក្រ មាន​តិច​តួចបំផុតតាមរយៈគណៈមេធាវី តាមអង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាតាមការស្ម័គ្រចិត្តរបស់មេធាវីនីមួយៗជាដើម។

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៩ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ