ភ្នំពេញ៖ កាលបរិច្ឆេទនៃការបោះឆ្នោត ជ្រើសតាំងតំណាងរាស្រ្ត អាណត្តិទីប្រាំនៅថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ នឹង​ប្រព្រឹត្តទៅជាធម្មតាតាមកាលកំណត់។ ជាមួយគ្នានេះគណបក្សទាំងអស់ ដែលមានឈ្មោះចូលរួមការបោះឆ្នោត ក្នុង​អាណត្តិទីប្រាំនេះ បានព្យាយាមប្រើប្រាស់អស់ពីកំលាំង កាយចិត្ត និងគ្រប់មធ្យាបាយ«សុច្ចរិត» ធ្វើយ៉ាងណា​ដើម្បី​បានបង្ហាញខ្លួន និងបញ្ជាក់ពីគោលនយោបាយក្នុងការ«ដឹកនាំជាតិ»របស់បក្សខ្លួន ជូនដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ដែលជា​«ម្ចាស់ឆ្នោត» ឲ្យបានដឹង និងធ្វើការសម្រេចចិត្តប្រកបដោយ«សតិសម្បជញ្ញៈ»ក្នុងការជ្រើសរើស «អ្នកដឹកនាំ»ថ្មី ដែលយល់ពីសុខទុក្ខប្រជារាស្រ្ត ជាពិសេសប្រទេសជាតិ។

ហិបឆ្នោត ទទួលសន្លឺកឆ្នោតពីអ្នកបោះឆ្នោត។ (រូបថត news.cn)

ស្របពេលដែលដំណើរការនៃការរៀបចំឲ្យការបោះឆ្នោតដោយ គ.ជ.ប នេះ បានប្រព្រឹត្តិទៅតាមកាលកំណត់ និង​ដោយសន្តិភាព គ.ជ.ប គណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ក៏ដូចជាអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន​ដែលធ្វើការពាក់ពន័្ធ​នឹង​ការងារនេះ បានខិតខំខ្នះខ្នែងធ្វើយ៉ាងណា ជម្រុញឲ្យមានការ«ជូនដំណឹង និងផ្សព្វនូវព័ត៌មាន»សំខាន់ៗ បានដល់​ប្រជាពលរដ្ឋដែលជា«ម្ចាស់វាសនាប្រទេសជាតិ»។

ករណីសំខាន់ៗដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបោះឆ្នោត មានជាអាទិ៍ដូចខាងក្រោម៖

ការឃោសនាបោះឆ្នោតថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា

ស្អែកនេះ(ថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា) ជាថ្ងៃបើកយុទ្ធនាការនៃការឃោសនាបោះឆ្នោតលើកដំបូង ដែលគ្រប់គណបក្ស​ទាំងអស់​បានត្រៀមខ្លួន ដើម្បីបានបង្ហាញពីគោលនយោបាយក្នុងកាដឹកនាំប្រទេស។ ក្នុងរយៈពេលនេះគណបក្ស​ទាំងអស់ ដែលបានទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការដោយ គ.ជ.ប មានសិទ្ធិក្នុងការ ធ្វើការឃោសនា នូវគោលនយោបាយ ការតាំងចិត្ត និងការប្តេជ្ញាចិត្តរបស់បក្សខ្លួន ក្នុងការចូលរួមដឹកនាំប្រទេស ដើម្បីធានាឲ្យបាននូវប្រយោជន៍ជូនជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋ។ យុទ្ធនាការនេះចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា រហូតដល់ថ្ងៃទី២៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ ដែលមាន​រយៈពេលមួយខែគត់។

«ចុតហ្មាយ» អំពាវនាវរបស់ព្រះករុណាព្រះបាទសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា

ជាករុណាគុណដ៏ថ្លៃថ្លា នៃចុតហ្មាយ(លិខិត)អំពាវនាវចុះថ្ងៃទី០៦ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ របស់ព្រះករុណាព្រះបាទ​សម្តេច​ព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ផ្ញើជូនជនរួមជាតិ កុំឲ្យមានការព្រួយ​បារម្មណ៍ ភ័យខ្លាច នូវការគាបសង្កត់ ការគំរាមកំហែង ការសម្លុត ពីជនណាមួយ ឬពីបក្សណាមួយ។ ព្រះអង្គសូម​ឲ្យ​ជនរួមជាតិ បងប្អូន កូនក្មួយទាំងអស់ ប្រើប្រាស់នូវសិទ្ធិ ដើម្បីចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត ទៅតាមសតិសម្បជញ្ញៈ​របស់​ខ្លួនម្នាក់ៗ ដែលមានទំនុកចិត្តទៅលើបេក្ខជនណាមួយ បក្សណាមួយដោយសេរី។ ព្រះអង្គបានបន្តរ​ក្នុងចុតហ្មាយ​ដដែលថា«ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ គឺជាការបោះឆ្នោតសម្ងាត់ ហើយដែលនឹងប្រព្រឹត្ត ធ្វើទៅតាមលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរី»។

ការអនុញ្ញាតិឲ្យប្រជាពលរដ្ឋឈប់សម្រាក ពីការងារដើម្បីទៅចូលរួមបោះឆ្នោត

លិខិតចុះថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ ចេញដោយក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជិវៈ ដែលឆ្លើយតបទៅនឹង​សំណើររបស់ គ.ជ.ប បានជូនដំណឹងដល់ម្ចាស់ និងនាយករោងចក្រ សហគ្រាស គ្រឹះស្ថានទាំងអស់ ដែល​អនុវត្ត​តាម​ច្បាប់ការងារ ត្រូវអនុញ្ញាតច្បាប់ជូននិយោជិត កម្មករ-កម្មការនី ចាប់ពីមួយថ្ងៃ ទៅដល់បីថ្ងៃ(ថ្ងៃទី២៧-២៨-២៩ ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣) ដោយរក្សាប្រាក់ឈ្នួល ឬប្រាក់រង្វាន់នៅដដែល និងរៀបចំបើកប្រាក់ឈ្នួលឲ្យនិយោជិត កម្មករ-កម្មការនី បានមុនថ្ងៃដែលត្រូវទៅចូលរួមការបោះឆ្នោតនីតិកាលទីប្រាំ ឆ្នាំ២០១៣នេះ។ ចំនួនថ្ងៃដែលត្រូវ​ឈប់​សម្រាក​នេះអាស្រ័យតាមទីតាំងនៃកន្លែងធ្វើការ ជិត ឬឆ្ងាយពីការិយាល័យដែលត្រូវទៅបោះឆ្នោត។ «មួយថ្ងៃ»សម្រាប់កន្លែង​ការងារស្ថិតក្នុងរាជធានី ឬទីរួមខេត្តទាំង២៣ ដែលជាការិយាល័យរបស់ខ្លួនត្រូវទៅបោះឆ្នោត។ «ពីរថ្ងៃ» ធ្វើការនៅក្នុង​ខេត្តទាំង២៣ ហើយត្រួវបោះឆ្នោតនៅក្នុងខេត្តនោះផ្ទាល់(ខេត្តទាំង២៣)។ «បីថ្ងៃ» សម្រាប់អ្នកធ្វើការនៅរាជធានី ឬ​តាមខេត្តទាំង២៣ ហើយត្រូវទៅបោះឆ្នោតនៅក្នុងរាជធានី ឬខេត្តដទៃផ្សេងទៀត។

កម្មវិធីផ្សាយគោលនយោបាយគណបក្សតាម វិទ្យុ និងទូរទស្សន៍

បណ្តាគណបក្សនយោបាយទាំងអស់ ដែលនឹងចូលរួមការបោះឆ្នោតនាថ្ងៃអាទិត្យទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខ​នេះ ត្រូវបានគ.ជ.ប រៀបចំកម្មវិធីសម្រាប់ការផ្សាយពី«គោលនយោបាយគណបក្ស» តាមទសទស្សន៍ជាតិ​កម្ពុជា​(ទទក) វិទ្យុអេហ្វអ៊ឹម៨៦ មេហ្គាហឺត និងវិទ្យុវត្តភ្នំ អេហ្វអ៊ឹម១០៥.៧០ មេហ្គាហឺត ចាប់បីថ្ងៃទី២៧ ខែមិថុនា ដល់ថ្ងៃ​ទី២៦ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣។ យោងតាមលិខិត ចុះថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ ដោយ គ.ជ.ប ការផ្សាយ​នេះ​ក្នុង​មួយ​ថ្ងៃមាន«បីពេល»(ព្រឹក រសៀល យប់) ហើយក្នុងមួយពេលមាន«ពីរម៉ោង» សរុបមួយថ្ងៃមាន១២ម៉ោង និងក្នុង​រយៈ​ពេល៣០ថ្ងៃ ស្មើនឹង៣៦០ម៉ោង។ ក្នុងរយៈពេលនេះមិនអនុញ្ញាតិឲ្យស្ថានីទូរទស្សន៍ ឬវិទ្យុណាមួយធ្វើការ​ផ្សព្វផ្សាយ​ពីគោលនយោបាយគណបក្សឡើយ។

ចំនួនសន្លឹកឆ្នោតដែលត្រូវបានបោះពុម្ភ

សន្លឹកឆ្នោតដែលត្រូវបានបោះពុម្ភមានចំនួន ១២,៣០៧,១៥០ សន្លឹក សម្រាប់ចែកជូនប្រជាពលរដ្ឋ​ដែលបានចុះ​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោតស្របតាមបញ្ជីបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១២ មានចំនួនជាងប្រាំបួនលាន(៩៦,៧៥៤,៥៣)នាក់ ហើយនឹងចូលរួមក្នុង​ការបោះឆ្នោតនាថ្ងៃអាទិត្យទី២៨ ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។ តាមលិខិត ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ បានបញ្ជាក់ថា សម្រាប់បម្រើឲ្យការិយាល័យបោះឆ្នោតទាំងអស់ទូទាំងប្រទេសមានចំនួន១១,០៨២,៤០០សន្លឹក។ ដូច្នេះសន្លឹកឆ្នោត​បម្រុងមានចំនួន១,២២៤,៧៥០សន្លឹក ទុកនៅគណកម្មការរាជធានី ខេត្តរៀបចំការបោះឆ្នោត(គធ/ខប) សម្រាប់ផ្តល់​ដល់គណកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត(គឃ/សប) នៅពេលមានសន្លឹកឆ្នោតខូចខាតជាយថាហេតុ។ ក្នុង​ការិយាល័យបោះឆ្នោតនីមួយៗនឹងទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតកើន ឬចុះអាស្រ័យលើចំនួនអ្នក​ដែលបានចុះឈ្មោះ​ក្នុង​ការិយាល័យនោះ ដោយបូកបន្ថែមនឹងសន្លឹកឆ្នោតបម្រុងជាមធ្យមចំនួន៧៤សន្លឹក។

ចំនួនការិយាល័យបោះឆ្នោតនៅទូទាំងប្រទេស

តាមលិខិត ចុះថ្ងៃទី១១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ របស់ គ.ជ.ប បានបញ្ជាក់ថា គណកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត​(គឃ/សប) ទាំងអស់មាន ១,៦៣៣ឃុំ-សង្កាត់ និងការិយាល័យបោះឆ្នោតទូទាំងប្រទេសមានចំនួន ១៩,០០៩​ការិយាល័យ។

ការចែកប័ណ្ឌព័ត៌មានអ្នបោះឆ្នោត

ការចែកប័ណ្ណព័ត៌មាន អ្នកបោះឆ្នោតចាប់គិតថ្ងៃទី១ រហូតដល់ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៣ មានចំនួនជាងប្រាំមួយ​លាន (៦,៧៥៥.៧៥៦)សន្លឹក និងប័ណ្ណដែលនៅសល់ជាងពីលាន (២,៩១៩,៦៩៧)សន្លឹក។ ការចែកប័ណ្ណព័ត៌មាន នឹង​បន្តររហូតដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៣ វេលាម៉ោងប្រាំនិងសាមសិបនាទី(៥.៣០)ល្ងាច។ ក្នុងករណីអ្នក​ដែល​មិនទាន់បានទទួលប័ណ្ណព័ត៌មាននេះទេ អាចទៅទទួលយកបាននៅក្នុងឃុំ-សង្កាត់របស់ខ្លួនម្នាក់ៗ ដែលមាន​ឈ្មោះ​បោះឆ្នោត។ ក្នុងសន្និសិទកាសែតនៅទីស្តីការ គ.ជ.ប កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែមិថុនា បានបញ្ជាក់ថា «ប័ណ្ណព័ត៌មាន​សម្រាប់​អ្នកបោះឆ្នោតនេះ» មិនមែនជា«ប័ណ្ណសម្រាប់ប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ» ជំនួសឲ្យ «អត្តសញ្ញាណបណ្ណ័» ដើម្បីអាចនឹង​ចូលរួមការបោះឆ្នោតបាននោះទេ វាគ្រាន់តែជា«ប័ណ្ណព័ត៌មានបណ្តោះអាសន្ន»សម្រាប់ជាការជូនដំណឹង ឬជា​ព័ត៌មាន​ឲ្យបានដឹងពីថ្ងៃខែឆ្នាំ ទៅបោះឆ្នោត ជាការសម្រួលដល់ប្រជាពលរដ្ឋ ឲ្យងាយរកការិយាល័យបោះឆ្នោត​របស់​ខ្លួន ងាយ​ស្រួលក្នុងការផ្ទៀងឈ្មោះក្នុងបញ្ជីរបោះឆ្នោត និងបានដឹងថា តើនឹងមានឯកសារអ្វីខ្លះដែលត្រូវយក​ភ្ជាប់ទៅ​ជាមួយ នៅថ្ងៃបោះឆ្នោតនោះតែប៉ុណ្ណោះ។

អ្នកដែលមិនមានសិទ្ធិ ចូលរួមការបោះឆ្នោត នឹងអាចបោះឆ្នោតបានវិញ

តាមការប្រកាសព័ត៌មានរបស់ គ.ជ.ប អ្នកដែល«មិនមានសិទ្ធិចូលរួមការបោះឆ្នោត» ជាអ្នកដែលគ្មាន​«លិខិតបញ្ជាក់​អត្តសញ្ញាណ» ដូចជាអត្តសញ្ញាណប័ណ្ឌ សៀវទៅស្នាក់នៅ សៀវភៅគ្រួសារ ឬលិខិតឆ្លងដែនជាដើម។ អ្នកដែល​គ្មានលិខិតទាំងនេះ អាចទៅធ្វើបានតាមរយៈមេភូមិ ស្មៀនឃុំ មេឃុំឬចៅសង្កាត់ នៅក្នុងឃុំ-សង្កាត់ ដែលខ្លួនរស់នៅ ដោយមានសាក្សីចំនួនពីរនាក់ដឹងឮ ទៅជាមួយ។ ការទទួលធ្វើលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណនេះ អាចធ្វើចាប់ពីពេលនេះ​រហូតដល់ថ្ងៃទី១៣ ខែកក្ដដា ឆ្នាំ២០១៣ខាងមុខ។

ចំនួនគណបក្សដែលចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនីតិកាលទីប្រាំ តាមលំដាប់លេខរៀង

កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៣ នៅទីស្តីការ គ.ជ.ប បានធ្វើការចាប់ឆ្នោតកំណត់ លំដាប់លេខរៀងគណបក្ស​នយោបាយ ដាក់លើសន្លឹកឆ្នោតមានចំនួនប្រាំបីគណបក្ស។ គណបក្សទាំងនោះត្រូវបានកំណត់លេខរៀងតាមលំដាប់ បន្ទាប់ពីបានធ្វើចាប់ឆ្នោតរួចដូចតទៅ៖ លេខរៀងទីមួយត្រូវបានទៅគណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា, លេខរៀងទីពីរ​បាន​ទៅ​គណបក្សហ្វុនស៊ិនប៉ិច, លេខរៀងទីបីបានទៅគណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ, លេខរៀងទីបួន​បានទៅ​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា, លេខរៀងទីប្រាំបានទៅគណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច, លេខរៀងទីប្រាំមួយបាន​ទៅ​គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ, លេខរៀងទីប្រាំពីរបានទៅគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងលេខរៀងទីប្រាំបី ចុងក្រោយបានទៅ​គណបក្សសម្ពន្ធ័ដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ

---------------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៦ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ