ការសម្ដែងចំងល់ បានកើតឡើង នៅពេលដែលក្រុមយុវជន របស់ចលនាមាតាធម្មជាតិ ប្រមាណ ៤-១០​នាក់ បានជួបជុំគ្នាមានបំណង ដាក់ញត្តិទៅរដ្ឋសភា ស្រាប់តែក្រុមនេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចម្រុះ របស់ខណ្ឌដូនពេញ ចុះមកហាមឃាត់ និងធ្វើការចាប់ខ្លួន យកទៅសាលាខណ្ឌនោះផងទៀត។ តែផ្ទុយទៅវិញ សកម្មភាពដើរស្ទើរ​តែពេញផ្លូវថ្នល់ យ៉ាងប្រសេកប្រសាច របស់ក្រុមកម្លាំងសមត្ថកិច្ចទាំងនោះ ទៅវិញទេ ដែលធ្វើឲ្យមានការ​រំខាន ដល់ការធ្វើចរាចរណ៍សាធារណៈ។ ហើយចំងល់ ក៏កាន់តែកើតឡើងថែមទៀត នៅពេលគេប្រៀបធៀប ក្រុម​យុវជនដែលធ្វើការងារបស់ខ្លួន យ៉ាងពិបាក ក្នុងការការពារធនធានធម្មជាតិ ទៅនឹងក្រុមយុវជនដែល​មក​ស្បថ ការពារនាយករដ្ឋមន្ត្រី។

ខាងលើនេះ ជាសម្ដី«សម្ដែងការងឿងឆ្ងល់» របស់ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និង​សន្តិភាព លោក យ៉ង់ គឹមអេង ក្នុងកិច្ចសម្ភាសមួយ ជាមួយទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ នៅពេលដែលការជួបជុំ របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីសម្តែងមតិ និងសេរីភាពរបស់ពួកគេ ដែលអនុញ្ញាតដោយច្បាប់នោះ បានរងនូវការ​រំខាន និង​ការបំបែកពីសំណាក់អាជ្ញាធរ។

លោក យ៉ាង់ គីមអេង បានពន្យល់ថា ក្នុងប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ គេមិនដែលចាប់ខ្លួន អ្នកដែលទៅ​ដាក់​ញត្តិ​នោះទេ។ លោកបានថ្លែងឡើងថា៖ «តែបើគ្រាន់តែដាក់ញត្តិ ហើយចាប់ខ្លួននោះ មិនដឹងថា​រដ្ឋាភិបាល​​យើង​សព្វថ្ងៃ កំពុងតែអនុវត្តរបបអ្វីនោះទេ។ មិនដឹងថាអនុវត្តតាមលិទ្ធិអ្វី លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឬលិទ្ធិ​ណា​មួយ? បើ​យើង(រដ្ឋាភិបាល)តាំងខ្លួន ជាអ្នកអនុវត្តលិទ្ធិប្រជាធិបតេ្យ យើងត្រូវតែ ទទួលយកការដាក់ញត្តិ​នោះ។»

ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលរូបនេះថា ការដាក់ញត្តិ គ្រាន់តែជាការសន្ទនាមួយ ដើម្បីបង្ហាញនូវការមិនពេញចិត្ត នូវអ្វី​មួយដែលជាកិច្ចការបន្ទាន់។ លោកថា នោះជាសេរីភាព នៃការសម្តែងមតិ ដូច្នេះគ្មានអ្វីចាំបាច់ត្រូវសុំច្បាប់ ឬការ​អនុញ្ញាតពីនណាម្នាក់ឡើយ តែអាចបង្ហាញ នូវការជូនដំណឹងជាការស្រេច។ ព្រោះនោះ មិនមែនជា​ការ​ធ្វើ​​យូរ​អង្វែងឡើយ បើគេដាក់ញត្តិរួចរាល់ហើយ គឺត្រូវបានបញ្ចប់។

ចប់ហើយ!

«បើក្នុងករណីរឿងប្រញាប់ ឬបន្ទាន់ តើចាំបាច់ត្រូវសុំច្បាប់ឬទេ? រឿងជួបជុំគ្នាដាក់ញតិ បើគិតពីរៀងសុំ​ច្បាប់​ទៀត ចប់បាត់ហើយ។ (...) គ្រាន់តែដើដាក់ញត្តិ ដាក់សំបុត្រគ្មានអ្វីខុសទេ។ (...) ដូចជាមានបញ្ហា គេ​បណ្តេញ​ចេញពីដី ឬផ្ទះសំបែងហើយគ្មានអ្វីនៅ នោះជារឿងប្រញាប់ រឿងបន្ទាន់ ត្រូវតែស្វែងរក កិច្ចអន្តរាគមន៍​​ភ្លាមៗ​ហើយ។ (...) ឬពាក់ព័ន្ធ នឹងការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិជាដើមនោះ ត្រូវតែប្រញាប់ ត្រូវតែដាក់ញត្តិ នោះ​គួរតែ​យោគយល់ គួរតែជួយសម្រួល និងលើកទឹកចិត្ត។ បើដោះស្រាយដោយអហិង្សាហើយ ចាប់​គ្នា​ទៀត​នោះ ចប់​ហើយ។»

ផ្ទុយទៅវិញ យុវជនមួយក្រុមដែល ដែលបានជួបជុំ មុខព្រះអង្គដងកើរ កាលពីថ្មីៗនេះថា មិនមានការរារាំង ចាប់​ខ្លួន តែឃើញមានកិច្ចអន្តរាគមន៍ និងជួយសម្រួលយ៉ាងល្អ ពិសំណាក់សមត្ថកិច្ចទៅវិញ។ ករណីនេះ ត្រូវបាន​លោក យ៉ង់ គីមអេង សង្កត់ធ្ងន់ថា នេះហើយជាបញ្ហា! លោកថា កម្ពុជាកំពុងអនុវត្ត «ស្តង់ដាពីរ ក្នុងច្បាប់តែ​មួយ»។ ដែលនេះជាមូលហេតុ នាំឲ្យមានការខឹងសម្បារ និងការិះគន់មិនឈប់ឈរ ពីប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះតែ​ស្តង់ដា«អនុវត្តពីរ» ក្នុងច្បាប់តែមួយនេះ។

«ក្រុមអ្នកមានសមាណចិត្ត ទៅរដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរគេជួយសម្រួល និងការពារ។ តែបើក្រុមពលរដ្ឋ ដែល​ទាមទារ​សម្រាប់ផលប្រយោជន៍សាធារណៈ ឬជាជនរងគ្រោះពិតប្រាកដ ដើម្បីតវ៉ាពីការរំលោភបំពាន នៅ​ពេល​ចេញតវ៉ា បែរជាត្រូវបានទតួលការបង្ក្រាប ឬរងការធ្វើបាបពីអាជ្ញាធរ នេះហើយ ដែលនាំឲ្យមាន​ការ​ខឹង​​សម្បារ​នោះ។»៕