ទិវា១០ធ្នូ៖ «សិទ្ធិ»តែមួយ «ក្រុង»តែមួយ តែច្រើន«ក្រុម»
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី អត្ថបទ និងយកការណ៍ ៖ អ៊ុម វ៉ារី ([email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី១០ ធ្នូ ២០១៤
- កែប្រែចុងក្រោយ: December 10, 2014
- ប្រធានបទ: សិទ្ធិ
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
ការប្រារព្វទិបាសិត្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ នេះ ត្រូវបានគេសង្កេតឃើញ មានការខុសប្លែក និងមានលក្ខណៈធំជាងពេលមុនៗ។ ភាពខុសប្លែកគ្នានោះនៅត្រង់ថា និយាយពី«សិទ្ធិ»តែមួយ តែនិយមន័យលើកឡើងខុសគ្នា ទៅតាមក្រុមដែលប្រារព្ធទិវានេះ។ តួយ៉ាងដូចជាក្រុម អង្គការសង្គមស៊ីវិល ក្រុមប្រជាពលរដ្ឋនិងព្រះសង្ឃ ក្រុមសហជីព ក្រុមមន្រ្តីរាជការនិងរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ (ដែលរដ្ឋាភិបាលចាត់ទុកថាជាក្រុមប្រឆាំង) ជាដើម។
បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានលើកឡើង ជា«វិជ្ជមាន» និង«អវិជ្ជមាន»ទៅតាមស្ថានភាពជាក់ស្តែង នាពេលបច្ចុប្បន្ន នៃក្រុមអ្នកដែលប្រារព្ធជាមួយនឹង «ប្រធានបទ» ខុសៗគ្នា ក្នុងបរិបទទិវាសិទ្ធិមនុស្សជាសកល ១០ ធ្នូ តែមួយនេះ។
«ការអភិវឌ្ឍន៍រាជធានីភ្នំពេញ និងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់សហគមន៍ក្រីក្រ» នេះជាប្រធានបទដែលបានដាក់ចេញដោយសាលារាជធានីភ្នំពេញ តំណាងឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ទិវា ១០ធ្នូ នេះ សាលារាជធានីបានរៀបចំឡើងនៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលសន្និបាត និងពិព័រណ៍កោះពេជ្រ ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ ពេលមួយថ្ងៃ ដោយមានការប្រគំតន្រ្តី ច្រៀងសប្បាយ ជាមួយនឹងការរៀបចំឲ្យមានស្តង់ពិព័រណ៍ លក់ផលិតផលរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍ និងសមិទ្ធផលនានារបស់បណ្តាអង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនទៀត។
«សិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ និងនិទណ្ឌភាពនៅកម្ពុជា» ជាប្រធានបទមួយដែលដាក់ចេញដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។ គណបក្សនេះក៏បានយកទីតាំង សួនច្បារមុខក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា (CDC) ក្បែរវត្តភ្នំ ជាប់មាត់ទន្លេ និងក្បែរភោជនីយដ្ឋានទន្លេសាប ដើម្បីប្រារព្ធទិវាអន្តរជាតិសិទ្ធិមនុស្ស ១០ធ្នូនេះ។ លោក សម រង្ស៊ី និង លោក កឹម សុខា ក៏មានវត្តមាន ក្នុងការបកស្រាយពីបញ្ហា និងស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដែលកំពុងកើតមានមិនឈប់ឈរ។ លោកបានចាត់ទុកថា ភាពធ្លាក់ចុះនៃសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានេះ ប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ គឺជាជនរងគ្រោះទីមួយ។ គណបក្សនេះ ក៏មានការប្រគំតន្ត្រីនារសៀលថ្ងៃដដែលនេះដែរ ដោយចម្រៀងភាគច្រើនបកស្រាយពីបញ្ហាការរំលោភសិទ្ធិ និងទុក្ខវេនារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។
«មានតុលាការឯករាជ្យ មានការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស» ជាប្រធានបទដែលលើកឡើងដោយ អង្គការសង្គមស៊ីវិល។ ក្នុងរយៈពេលពេញមួយថ្ងៃនៃទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ១០ធ្នូនេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិល បានយកទីតាំងទីលានប្រជាធិបតេយ្យជាកន្លែងប្រារព្ធពិធី។ សម្ព័ន្ធអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាង៥០ ដែលដឹកនាំដោយប្រធាន សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក លោក ធន សារ៉ាយ ក្នុងគោលបំណងលើកស្ទួយការគោរពរសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជាមួយគ្នានេះ កម្មវិធីត្រូវបានបន្តដោយការសម្តែងមតិ របស់តំណាងអង្គការសង្គមស៊ីវិល តំណាងសហគមន៍ប្រជាពលរដ្ឋ រងគ្រោះជម្លោះដីធ្លី ពិសេសតំណាងជនជាតិភាគតិច។
«ប្រាក់ឈ្នួល និងលក្ខខណ្ឌការងារសមរម្យ» នេះជាប្រធានបទ ដែលលើកឡើងដោយក្រុមសហជីព។ ក្រុមនេះបានធ្វើការជួបជុំគ្នា នៅមុខវិមានរដ្ឋសភា ដែលដឹកនាំដោយលោក អាត់ ធន់។ គោលបំណងនៃការជួបជុំ ដើម្បីបង្ហាញពីទុក្ខលំបាក និងស្ថានការងាររបស់ពួកគេជាដើម។ អបអរសាទរទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ធ្នូ នេះ ក្រុមសហជីពមានគ្នាប្រមាណជជាងបីពាន់នាក់ មិនធ្វើការដង្ហែក្បួនឡើយ។
«ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស នាំមកនូវសន្តិភាព» នេះជាប្រធានបទរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងព្រះសង្ឃមកពីតាមបណ្តាខេត្តនានា មកកាន់ទីក្រុងភ្នំពេញតាមរយៈធម្មយាត្រា និងសិទ្ធិយាត្រាក្នុងរយៈពេលប្រាំថ្ងៃកន្លងមកនេះ។ ពួកគាត់បានចាត់ទុកថា ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស នាំមកនូវសន្តិភាព ហើយសន្តិភាពក៏នឹងនាំមកនូវ «សេចក្ដីសុខប្រាំបួនយ៉ាង» មកដល់ប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេសកម្ពុជា។
» សូមអានអត្ថបទទាក់ទង ដោយចុចនៅលើទីនេះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយសម្រាប់អង្គការអន្តរជាតិក្រៅរដ្ឋាភិបាល ក៏គេសង្កេតឃើញថា បានចូលរួមអបអរសាទរ ទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ១០ ធ្នូ ដែរ។ «សិទ្ធិមនុស្សត្រូវមានគ្រប់កន្លែង និងគ្រប់ពេលវេលា» នេះជាប្រធានបទដែលដាក់ចេញ ដោយប្រមុខការទូតសហភាពអឺរ៉ុប លោកស្រី ហ្វេដេរីកា ម៉ូកហេរីនី (Federica Mogherini)។ តាមរយៈសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់លោកស្រី លោកស្រីបានចាត់ទុកថា សិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ជាសិទ្ធិ ៣៦៥ (Human Rights 365) ក្នុងការឆ្លុះបញ្ចាំងនូវបំណងប្រាថ្នារបស់មនុស្សទាំងអស់ ក្នុងការទទួលបានសិទ្ធិមនុស្សពេញលេញ នៅគ្រប់ទីកន្លែង និងគ្រប់ពេលវេលា។
ក្នុងថ្ងៃទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ១០ ធ្នូ លើកទី៦៦ នៅកម្ពុជានេះ ដោយមានការឈូរឆររបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រះសង្ឃ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងជាតិ និងអន្តរជាតិនោះ គេសង្កេតឃើញមានឧទ្ធម្ភាកចក្រ យ៉ាងហោចណាស់មួយគ្រឿង ហោះខ្វែលចុះឡើងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ជាញយដងផងដែរ៕