ខ្សែភាពយន្ត «ដំណេកមាស Le sommeil d’or» របស់ ដាវី ជូ
- ដោយ: សុខជា រស្មី ដោយ៖ សុជារស្មី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១២
- កែប្រែចុងក្រោយ: September 25, 2012
- ប្រធានបទ: ភាពយន្ដខ្មែរ
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
វិស័យភាយន្តខ្មែរ បានស្គាល់នូវសម័យកាល ដ៏រុងរឿងពិតប្រាកដមួយ កាលពីទស្សវតន៍ឆ្នាំ៦០។ ខ្សែភាពយន្តប្រមាណ ជា៤០០ភាពយន្ដ ត្រូវបានផលិត និងដាក់បញ្ចាំងនៅតាមរោង ដើម្បីកំដរអារម្មណ៍ដល់ទស្សនិកជន ដែលចូលចិត្តនូវ ភាពយន្ត ដែលមានច្រើនប្រភេទ ដូចយ៉ាង ប្រភេទមនោសញ្ចេតនា រឺ តាមបែបព្រេងកថានានា។ ប៉ុន្តែភាពសម្បូរបែប នៃស្នាដៃរស្រមើស្រមៃបង្កើតថ្មីទាំងនោះ បានបញ្ចប់ទៅវិញយ៉ាងលឿននៅឆ្នាំ១៩៧៥ នៅពេលពួកខ្មែរក្រហមបានឡើង មកកាន់អំណាច ដោយបានបិតទ្វាជិតឈឹង នៃសិល្បៈដ៏វិសេសវិសាលនេះ និងថែមទាំងបានសម្លាប់រង្គាល នូវបណ្ដាអ្នក សិល្បៈករមួយចំនួនធំ ដូចគ្នាទៅនឹងការកំទេចចោលដល់ឬសគល់ នូវក្តីស្រមៃរបស់ប្រជាជាតិទាំងមូល។ មានតែស្នាដៃ តែបន្ដិចបន្តួចប៉ណ្ណោះ ដែលបានរួចផុតពីការបំផ្លិចបំផ្លាញ របស់របបផ្តាច់ការនេះ។
លោក ដាវី ជូ ជាសមិទ្ធិករមានសញ្ជាតិបារាំង ដើមកំណើតខ្មែរ កើតនៅឆ្នាំ១៩៨៣។ នៅពេលចាប់ថតខ្សែភាពយន្ដនេះ លោកមិនបានចាប់អារម្មណ៍ថា មានភាពយន្តខ្មែរជាច្រើន ដែលបានបាត់បង់ទៅហើយ ត្រូវបានយកមកនិយាយឡើងវិញ នៅក្នុងភាពយន្ដ រឿងដំណេកមាស របស់លោកនោះទេ។ «ដំណេកមាស» ជាភាពយន្តឯកសារមួយ គួរអោយជក់ចិត្ត ដិតអារម្មណ៍ បង្ហាញពីវិស័យភាពយន្ដលាក់ខ្លួនមួយ នៃប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន ដែលទោះជា៥០ឆ្នាំ កន្លងផុតទៅហើយ ក៏ដោយ ក៏វិស័យនេះ នៅបន្តដក់ជាប់ជានិច្ចក្នុងរាង្គកាយ និងស្នារតីនៃតួអង្គរាល់រូបដដែល។
សមិទ្ធិករជើងចាស់ លោក លី ប៊ុនយីម នៅក្នុងភាពយន្ដ «ដំណេកមាស» របស់ ដាវី ជូ៖
ខ្សែរភាពយន្ដ«ដំណេកមាស»នេះ បានបង្កើននូវភាពរស់រវើក ផ្នែករចនារូបភាព រវាងសាច់រឿងនៃភាពយន្ដចាស់មុនៗ អបជាមួយនឹងកិច្ចសម្ភាស ដែលធ្វើជាមួយនឹងសមិទ្ធិករ អ្នកសំដែងល្បីៗ នៃរឿងទាំងនេះ ថតពីជំនាន់ទសវត្សន៍ឆ្នាំ៦០ ដែលពួកគាត់ភាគច្រើន សុទ្ធតែបានឆ្លងកាត់រួចផុត នូវរបបវាលពិឃាត។
លោក ដាវី ជូ បានធ្វើអោយពេលវេលាប្រែជាមានប្រយោជន៍ជាច្រើន ក្នុងពេលថតខ្សែរភាពយន្ដឯកសារនេះ ក្នុងនោះរួមមាន៖ ថតពីដំណើរជីវិតរបស់ អតីតរោងភាពយន្តជាច្រើន ដែលឥឡូវក្លាយជាបន្ទប់ការ៉ាអូខេ - បានជួយសមិទ្ធិករលោក លី បុនយីម ក្នុងការផ្លាស់ប្ដូរបន្ថែមបន្ថយរូបភាព ក្នុងភាពយន្ដរបស់គាត់ - និងបានស្នើអោយយុវជនជំនាន់ក្រោយខ្លះទៀត ធ្វើជាឈុតឆាកខ្លះៗឡើងវិញ នៃអតីតភាពយន្ដរឿង«ស្រះស័ក្តិសិទ្ធ» របស់សមិទ្ធិករលោក លី យូស្រេង ដែលឯកសារដើម បានបាត់ស្រមោលសូន្យឈឹង នោះជាដើម។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ លោកបានផលិតចេញ ជាខ្សែរភាពយន្ដខ្មោចភ័យ រន្ធត់មួយទៀត ដែលក្នុងភាពយន្ដនេះ មានរៀបរាប់ពីព្រលឹងដ៏សាហាវ ដើរឆ្លងពីជំនាន់មួយ ទៅជំនាន់មួយទៀត។
ដោយចង់លើកស្ទួយតម្លៃ នៃប្រវត្តិសាស្រ្តរួមគ្នាមួយ ដែលភាគច្រើនចេញតែភ្លេចនោះ រឿង«ដំណេកមាស»នេះ បាន ផ្ដល់តម្លៃដ៏អស្ចារ្យឥតគណនា ទៅដល់គ្រប់ចំណុចនៃសម័យកាលនោះ ដូចជាបានប្រើប្រាស់ចម្រៀង ដ៏មានប្រជាប្រិយ ក្នុងទសវត្សឆ្នាំ៦០ និង៧០ជាដើម។ គេមើលឃើញថា បទចម្រៀងល្បីមួយបទក្រោមចំណងជើងថា «ទុក្ខស្នេហ៍ ទុក្ខកម្ម» ច្រៀងដោយលោក ស៊ិន ស៊ីសាមុត បានផ្សារភ្ជាប់រូបភាព (Plan) នៃទឹកមុខសញ្ជឹងគិតរបស់អ្នកស្រី ឌី សាវ៉េត (បវរកញ្ញា កម្ពុជានៅឆ្នាំ១៩៥៩ និងជាតារាភាពយន្តជើងចាស់ខ្មែរ ហើយបច្ចុប្បន្ននេះ អ្នកស្រីជាគ្រូបង្រៀនចម្រៀង និងរបាំ) ទៅនឹង ភាពអន្លង់អន្លោច ដ៏វែងឆ្ងាយមួយ។ កម្រងរូបភាពមួយវគ្គនេះ បានបង្ហាញយ៉ាងប៉ិនប្រសប់ នូវសិល្បវិធីនៃសិល្បៈទី៧ ដែលខ័ណ្ឌផ្ដាច់ព្រំដែនរវាងអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកាល រវាងអនុស្សាវរីយ៍ដ៏តក់ស្លុត និងពន្លឺនៃក្ដីសង្ឃឹម រវាងភាពយន្ត ឯកសារ និងភាពយន្តជារឿងប្រឌិត។
ផ្លាកផ្សាយភាពយន្ដមួយ តាំងពីជំនាន់ឆ្នាំ៦០ ដែលរឿង ដំណេកមាស របស់ ដាវី ជូ បានយកមកនិយាយ៖
ប្រសិនបើភាពយន្ដ«ដំណេកមាស» បានដើរទៅមុខក្នុងសភាពមួយមើលមិនឃើញ នោះវានឹងបញ្ចប់ដោយវគ្គចុងក្រោយមួយ ដែលមានសភាពមួយច្បាស់លាស់។ សមិទ្ធិករភាពយន្តជើងចាស់ លោក លី ប៊ុនយីម ធ្លាប់បាននិទានប្រាប់ ដាវី ជូ អំពីដំណើរសាច់រឿង ពោរពេញទៅដោយមហិច្ចតាមួយរបស់គាត់ គឺរឿង«ត្រីសេះ»។ តែភាពយន្ដនេះមិនទាន់បានឃើញ ពន្លឺថ្ងៃនៅឡើយ។ ការរៀបរាប់មានរយៈពេល រហូតដល់ពាក់កណ្តាលយប់ ហើយត្រូវបានបញ្ចប់នៅមុខប្រឡោះមួយ ស្រដៀងទៅនឹងផ្ទាំងសំពត់ស សំរាប់បញ្ចាំងខ្សែភាពយន្ត។ រូបភាពពេលរាត្រីនេះ មានន័យជាការបើកទ្វារ នៅពេល បច្ចុប្បន្នផង និងការខំប្រឹងកំណត់រក ការស្រមើស្រមៃមួយ ទៅអនាគតវែងឆ្ងាយផង។ ទន្ទឹមនឹងនោះ វាក៏បានកោះហៅ មកវិញ នូវអំណាចនៃសិល្បៈ និងសំណៅចារិករបស់វា ក្នុងពិភពពិតផងដែរ។ ប៉ុន្តែជាភ័ព្វសំណាងល្អ ភាពងងឹតអន្ធការ មិនមែនសុទ្ធតែមានន័យថា ជាភាពតក់ស្លុត ហើយក៏មិនមែនជាភាពទទេរសូន្យឈឹងនោះដែរ។ ដោយជាចំណងចង ស្អិតរមួត និងជាទីកន្លែង នៃរាល់អ្វីៗដែលអាចកើតមានផងនោះ រូបភាពទាំងនេះ នឹងអនុញ្ញាតិអោយ មនុស្សរាល់គ្នា ធ្វើការសម្លឹង ទៅអនាគតទៅមុខប្រកបដោយក្ដីសង្ឃឹមពិតប្រាកដ៕
សូមទស្សនា ស្ពតវីដេអូផ្សាយពីភាពយន្ដនេះ ដូចតទៅ៖