របាយការណ៍ពីឃុំបឹងប្រាំ៖ អ្នកមានដីគ្មានប្លង់ ឯអ្នកមានប្លង់គ្មានដី
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី
- កែប្រែចុងក្រោយ: February 13, 2014
- ប្រធានបទ:
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
«អ្នកមានប្លង់អត់ដី អ្នកមានដីអត់ប្លង់។ (…) ពួកខ្ញុំកំពុងអាស្រ័យផល គេមិនបានធ្វើប្លង់ឲ្យទេ គេបែរជាធ្វើឲ្យអ្នកដែលគ្មានដី។ ដីសម្បទានសង្គមកិច្ចរបស់រដ្ឋ(វា) ប៉ះពាល់នឹងដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ (…) ប្រជាពលរដ្ឋអាស្រ័យផលនៅកន្លែងណា គឺចង់រស់នៅកន្លែងនោះ»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់តំណាងប្រជាពលរដ្ឋឈ្មោះ អ៊ុល យ៉ាន់ ភូមិបឹងប្រាំ អតីតអ្នកឃុំអំណិលប្រាំដើម។
រូបភាពរបស់ លោក សុធន ពីឃុំបឹងប្រាំ បង្ហាញពីក្រុមការងារកំពុងចុះអង្កេតមើលដីធ្លី នៅទីនោះ។
សិទ្ធិដីធ្លី - «អ្នកមានកម្មសិទ្ធិ គ្មានដីធ្លី និងអ្នកមានដីធ្លី បែរជាគ្មានកម្មសិទ្ធិទៅវិញ» នេះជាការត្អូញត្អែររបស់លោក អ៊ុល យ៉ាន់ តំណាងពលរដ្ឋទាំង១៩២ គ្រួសារ ក្នុងឃុំបឹងប្រាំ ស្រុកបវេល ខេត្តបាត់ដំបង ដែលមានបញ្ហាប្រឈម ពាក់ព័ន្ធជម្លោះដីធ្លី ជាមួយនឹងអាជ្ញាធរឃុំបឹងប្រាំ ក្នុងការបន្តគ្រប់គ្រងដីរបស់ខ្លួននោះ។
តំណាងរូបនេះ បានថ្លែងពីមូលហេតុនៃបញ្ហាថា «សម័យសមាហរណកម្ម (...) សម្តេចហ៊ុនសែនបានអនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនគ្រប់ៗគ្រួសារ (មករស់នៅលើដីទីនោះ) ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨, ១៩៩៩។ (…) នៅឆ្នាំ២០០៥ ដល់២០០៦ អំឡុងពេលបង្កើតឃុំបឹងប្រាំថ្មី ទើបមានបញ្ហ ដោយមានប្រជាពលរដ្ឋចំណាកស្រុក សម្រុកចូលមករស់នៅលើដី ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ (…) អាជ្ញាធរមិនបានធ្វើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ដល់ម្ចាស់ដីពិតទេ ហើយធ្វើប័ណ្ណឲ្យទៅអ្នក ដែលទើបមកនៅលើដីបឹងប្រាំ ដែលមានម្ចាស់កម្មសិទ្ធិរួចទៅវិញ។»
លោក មាស សំណាង ជាតំណាងប្រជាពលរដ្ឋ និងក៏ជាប្រជាពរដ្ឋដែលកំពុងរងគ្រោះ ដោយបញ្ហាបាត់ដីក្នុងភូមិបឹងប្រាំនេះ ក៏បានផ្តល់កិច្ចសម្ភាសជាមួយទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូថា លោកមានដីជាកម្មសិទ្ធិដែលចែកដោយលោក ឈឹម សារ៉ុន អតីតថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរក្រហម ក្រោយពីធ្វើសមាហរណកម្មខ្មែរក្រហម លោកបានចែកដីនៅតំបន់បឹងប្រាំនេះដល់ប្រជាពលទាំងអស់ដែលក្រីក្រ និងអតីតយុទ្ធជនពិការ។ លោកបន្តរថា លោកក៏បានទិញដីពីប្រជាពលរដ្ឋជាបន្តបន្ទាប់ចំនួន១៦គ្រួសារ បន្ថែមលើដីដែលមានស្រាប់ មានឯកសារ សាក្សីគ្រប់គ្រាន់ និងក៏មានការទទួលស្គាល់ពីសំណាក់លោក ឈឹម សារ៉ុន ដែលបច្ចុប្បន្ននេះជាលោកមេកងទ័ពប្រចាំតំបន់បឹងប្រាំនេះដែរ។
លោកមាស សំណាង បានបញ្ជាក់បន្ថែមថា លោកបានអាស្រ័យផលលើដីនេះ ជាដរាបរៀងមកដល់បច្ចុប្បន្ន តែមិនបានទទួលប្លង់កម្មសិទិ្ធគ្រប់គ្រងដីនៅឡើយនោះទេ។ ឯបញ្ហាដីធ្លីនៅតែបន្តមានវិវាទ មិនទាន់មានដំណោះស្រាយណាមួយសមរម្យនៅឡើយ។ លោកបានបង្ហាញពីមូលហេតុនៃការបាត់ដីនេះថា «ក្នុងឆ្នាំ២០១១ អាជ្ញាធរបានលើកឡើងថា ដីចំនួន៨០០ហិកតា ជាដីព្រៃគ្មានមនុស្សគ្រប់គ្រង។ តែតាមពិតដីនោះ មានកម្មសិទ្ធិកំពុងបន្តរគ្រប់គ្រងដោយពលរដ្ឋស្រាប់។ ក្នុងឆ្នាំ២០១១ មកមិនមានដីទំនេរឬដីព្រៃឡើយ ។ មានតែដើមឬស្សីតែនៅលើក្បាលដីពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។ (វា) មិនមែនជាដីព្រៃទេ។»
ដោយឡែកលោក ជឿង យសវុឌ្ឍ មន្ត្រីកាន់គម្រោងដីធ្លីបឹងប្រាំមកពីអង្គការឌីស៊ីអេ/ស៊ីអេ (DCA/CA) របស់សហភាពអឺរ៉ុប បានទទួលស្គាល់លើបញ្ហាមានវិវាទដីធ្លីក្នុងតំបន់បឹងប្រាំនេះថា ជាជម្លោះរវាងប្រជាពលរដ្ឋខាងក្រៅឃុំបឹងប្រាំ និងប្រជាពលរដ្ឋក្នុងឃុំបឹងប្រាំ។ ពលរដ្ឋដែលបានចូលមកកាន់កាប់ និងទទួលបានប្លង់កម្មសិទ្ធិនោះថាជា«ដីព្រៃ» ឯប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅក្រៅឃុំបឹងប្រាំ ដែលអះអាងថាជាដីកម្មសិទ្ធិរបស់គាត់ តែមិនទទួកបានកម្មសិទ្ធិថាមិនមែនជា«ដីព្រៃ»ទេ។ លោកបានបន្តរថា បញ្ហានេះកើតឡើង ព្រោះតែការដោះស្រាយដីធ្លីនេះ មួយចំណែកអនុវត្តតាមច្បាប់ និងមួយចំណែកទៀតអនុវត្តតាមសេចក្តីសម្រេច ដែលជាមូលហេតុធ្វើឲ្យមានជំលោះនេះកើតឡើង។
លោក ជឿង យសវុឌ្ឍ បានពន្យល់ដូច្នេះថា «ក្នុងដីសម្បាទានដីសង្គមកិច្ចមួយផ្នែក ដោះស្រាយតាមសេចក្តីសម្រេច០១ របស់សម្តេចនាយក (រដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុន សែន) ហើយប្រជាពលរដ្ឋខ្លះក៏មិនសប្បាយចិត្តព្រោះតែបាត់ដី»។
លោកបានបង្ហាញតាមគោលការណ៍ច្បាប់ថា «ចំពោះដីសម្បទានសង្កមកិច្ច មានចែងឡើងដោយច្បាប់ ហើយអនុក្រិត្យជាអ្នកយកមកធ្វើការអនុវត្ត។ កាលណាធ្វើការបែងចែកដីសម្បាទានសង្គមកិច្ច មានជំហានរបស់វារហូតដល់ដប់ជំហាន ដើម្បីឲ្យមានតម្លាភាព និងមានយុត្តិធម៌។ (…) ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលសេចក្តីសម្រេច០១ចេញមក អាជ្ញាធរបែរជាយកសេចក្តីសម្រេចនេះ ទៅដោះស្រាយលើដីសម្បទានសង្គមកិច្ច។ សេចក្តីសម្រេចនេះ មិនមែនជាច្បាប់ទេ បែរជាមានឥទ្ធិពលលើដីសម្បទានសង្គមកិច្ច ដែលនាំឲ្យមានបញ្ហាប្រទាំងប្រទើស មួយផ្នែកដោះស្រាយតាមអនុក្រិត្យ ឯផ្នែកសល់ដោះស្រាយតាមសេចក្តីសម្រេច០១ ហើយនាំឲ្យមានភាពមិនស្មើគ្នា ដែលធ្វើឲ្យមានជម្លោះ។»
លោក ឈា នី មេឃុំបឹងប្រាំ មិនអាចទំនាក់ទំនង ដើម្បីសុំបទបង្ហាញលើបញ្ហាខាងលើនេះបានទេ ដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកមិនអាចភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងបាន។
តែលោក ឈឹម សារ៉ុន អតីតចៅហ្វាយស្រុកសម័យខ្មែក្រហម និងក្រោយពីធ្វើសមាហរណកម្ម លោកជាមេទ័ពប្រចាំតំបន់ ដែលជាអ្នកធ្វើការចែកដីដោយផ្ទាល់ទៅឲ្យពលរដ្ឋក្រីក្រ និងប្រជាពលរដ្ឋកងពលទ័ព បានថ្លែងប្រាប់ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ តាមទូរស័ព្ទយ៉ាងដូច្នេះថា «ដីទាំងអស់ជារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ។ លោក ចៅហ្វាយខេត្ត អ៊ុយ រី ក៏បានដឹងដែរថា ជាដីពលរដ្ឋនៅពេលលោកចុះពិនិត្យផ្ទាល់ និងបានបញ្ជាឲ្យប្រគល់ដីនោះទៅពលរដ្ឋវិញ។ តែដល់ពេលលោកត្រឡប់ទៅវិញ បែរជាធ្វើមិនដឹងមិនលឺរហូតមកទល់ពេលនេះ។ (…) ខ្ញុំសូមអះអាងថា ដីទាំងអស់នេះមិនមែនជាដីព្រៃទេ ជាដីកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ព្រោះពួកគាត់មានផ្ទះនៅទីនោះស្រាប់ និងត្រូវបានចែកឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដោយខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់អំឡុងឆ្នាំ១៩៩៨-១៩៩៩។ (…) តែឥឡូវនេះ អ្នកមិនមែនជាម្ចាស់ដីទៅជាមានប្លង់ ឯអ្នកម្ចាស់ដីពិតទៅជាមិនមានប្លង់។»
ឯលោក ម៉េង លី តំណាងសមាគមអាដហុកប្រចាំខេត្តបាត់ដំបង បានបញ្ជាក់ប្រាប់ទស្សនាវដ្តី មនោរម្យ.អាំងហ្វូ ពីដើមហេតុនៃទំនាស់ដីនេះថា ដីចំនួន៣៦៣៨ហិកតានេះ ជាដីដែលមានអនុក្រិត្យរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើសម្បទានសង្គមកិច្ចឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ និងយោធិនរំសាយ។ លោកបន្តរថា អំឡុងពេលដែលកំពុងអនុវត្តដីសម្បទានសង្គមកិច្ចបទបញ្ជាលេខ០១ ក៏ចេញមកផ្ទួនគ្នាទៀត ដែលធ្វើឲ្យតំបន់នេះមានការអនុត្តពីរ។ លោកបន្តរថាការអនុវត្តតាម០១ នោះវាមិនស្មើគ្នា ព្រោះថាបើពលរដ្ឋណាម្នាក់ដែលបានធ្វើស្រែ ឬចំការលើដីណាមួយ តែប៉ុន្មាននាទីមុនបទបញ្ជាលេខ០១នេះចេញ នោះត្រូវតែធ្វើការវាសវែងឲ្យគាត់ទាំងអស់ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច។ ជាមួយគ្នានេះមានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួនធំ ដែលមិនទទួលបានដីធ្លី។
លោក ម៉េង លី បានបន្តរទៀតថា បទបញ្ជាលេខ០១ អាចអនុវត្តបានដោយដំៗ ព្រោះតែអាជ្ញាធរអះអាងថាជាដីព្រៃរបស់រដ្ឋ មិនមែនជាដីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋបានកាន់កាប់ទេ។ លោកបានបន្តរថា នៅលើផ្ទៃដី៨០០ហិកតា អាជ្ញាធរទាំងនោះមិនបានចុះទៅវាសវែងដោយផ្ទាល់ទេ តែវាសតាមជីភីអេស និងអង្កន់តាមកុំព្យូទ័រ។
ចំពោះ លោក ជឿង យសវុឌ្ឍ ក្នុងនាមជាម្ចាស់ជំនួយបានបន្ថែមថា មិនចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋណាម្នាក់ជាប់គុក ឬបាត់បង់ដីធ្លី ដោយសារតែការអនុវត្តនូវគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នោះទេ។ បញ្ហានេះទើបសម្រេចបង្កើតគណកម្មការចម្រុះឯករាជ្យមួយដើម្បីពិនិត្យ និងស្រាវជ្រាវនិងដោះស្រាយថា តើប្រជាពលរដ្ឋខាងក្រៅ ដែលអះអាងជាដីរបស់គាត់នោះមែន ឬមិនមែន។ ប្រជាពលរដ្ឋដែលគ្មានដី តើរដ្ឋាភិបាលនិងជួយពួកគាត់ដោយវិធីណា? លោកក៏បានស្នើឲ្យអាជ្ញាធរថ្នាក់ជាតិយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីអាចដោះស្រាយបញ្ហានេះចេញបាន។
សូមរម្លឹកថា នៅភូមិបឹងប្រាំ ឃុំបឹងប្រាំ ស្រុកបវិល ខេត្តបាត់ដំបង ជាឃុំមួយដែលទើបតែបង្កើតថ្មីក្នុងឆ្នាំ២០១២ និងពីមុនជាតំបន់ស្វ័យត។ ក្រោមជំនួយឧបត្ថមពីអង្គការឌីស៊ីអេ/ស៊ីអេ (DCA/CA) របស់សហភាពអឺរ៉ុប និងអង្គការនានាក្នុងគម្រោងជាច្រើន។ ក្នុងនោះរួមមានគម្រោងសុវត្ថិភាពនៃការកាត់បន្ថយបញ្ហាដីធ្លី (ដីសម្បទានសង្គមកិច្ច និងដីអនុវត្តដោយសេចក្តីសម្រេចលេខ០១ របស់ប្រមុខរាជរដ្ឋាផិបាល)ការចិញ្ចឹមមាន់និង ត្រី តាមបច្ចេកទេស, សួនដំណាំជាលក្ខណៈគ្រួសារ និងជំនាញបណ្ដុះផ្សិត។ ឃុំបឹងប្រាំ ក្នុងស្រុកបវិល ខេត្តបាតើដំបង មានចំនួនប្រាំពីរភូមិ នៅជាប់នឹងឃុំអំពិលប្រាំដើម ដែលមានមានគ្រួសារសរុបចំនួន ១.៧៣៦គ្រួសារ និងអតីតមន្រ្ដីសង្គមកិច្ចចំនួន២៥០គ្រួសារ៕
រូបភាពរបស់ លោក សុធន ពីឃុំបឹងប្រាំ បង្ហាញពីក្រុមការងារកំពុងចុះអង្កេតមើលដីធ្លី នៅទីនោះ។
--------------------------------------------------
ដោយ អ៊ុម វ៉ារី (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញថ្ងៃទី១២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៤