កោះកុង៖ ពលរដ្ឋកម្ពុជារាប់ពាន់នាក់ ត្រូវបានគេដកហូតយកដីដោយបង្ខំ ប្រគល់ទៅអោយក្រុមហ៊ុនផលិតស្ក ដើម្បី​នាំចេញយកទៅលក់ក្នុងទីផ្សារអ៊ឺរ៉ុប។  ក្រុមសកម្មជន មកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលជាច្រើន បានចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុន​ទាំងនេះ និងបន្ទោសអាជ្ញាធរ ថាបានបិតភ្នែកធ្វើមិនដឹងមិនលឺ។

LAND IS LIFE ជាពាក្យនៅក្នុងយុទ្ធនាការ បញ្ឈប់ប្រើប្រាស់ស្កកម្ពុជា ដែលអាជីវកម្មរបស់វា កំពុងតែធ្វើនៅលើ ដីជម្លោះដ៏ចំរូងចំរាស់ ដូចក្នុងរូបថត។ Photo: boycottbloodsugar.net

ក្នុងយុទ្ធនាការមួយ​ ដែលចាប់ផ្ដើមសកម្មភាព តាំងពីដើមសប្ដាហ៍មកនោះ បានសុំអោយគេបញ្ឈប់ចរាចរណ៍ នៅ​លើទីផ្សារបស់សហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប នូវផលិតផលស្ករកម្ពុជា ដែលត្រូវបានគេអនុញ្ញាតិ អោយរួចពន្ធនាំចូល។ ការនាំចូល ដោយមានការ លើករួចពន្ធនេះ ត្រូវបានសហគមន៍ផ្ដល់ទៅអោយប្រទេស មិនទាន់រីកលូតលាស់ទាំងឡាយ (PMA) នៅក្នុងការអនុវត្តន៍ គោលការណ៍មួយ មានឈ្មោះថា «អ្វីទាំងអស់ លើកលែងតែអាវុធ»។

តាមអ្នករៀបចំយុទ្ធនាការបាននិយាយថា ដើម្បីបំរើសេចក្ដីត្រូវការរបស់អាជីវកម្ម ក្រុមហ៊ុនផលិតស្ករបានរឹបអូស​ដី​ស្រែចំការពីប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជា ៣ ០០០គ្រួសារ ដោយគ្មានសំណងសមរម្យ។

អ្នកស្រី យី ឆាវ បានពន្យល់ថា គាត់គ្មានជំរើសអ្វី ក្រៅតែពីធ្វើការអោយក្រុមហ៊ុននេះ ដែលបានដកហូតយកដីរបស់​គាត់នោះទេ។ អ្នកស្រីរកកំរៃបាន តែ១,៥ដុល្លាប៉ុណ្ណោះ ក្នុងមួយថ្ងៃ ជាមួយនឹងចំការអំពៅ ដែលលប់លើដីស្រែ​របស់​គាត់ក្នុងពេលនេះ។ អ្នកស្រីជាស្រ្តីមេម៉ាយ ដែលមានអាយុ ៦៨ឆ្នាំ បានរៀបរាប់ពីអារម្មណ៍ផ្ទាល់ខ្លួន​ ដែលប្រៀប​បាន​នឹង«ទាសករ» នៅក្នុងចំការអំពៅនោះថា «បើសិនជាគេបដិសេដ មិនទៅធ្វើការនៅក្នុងចំការទេ តើគេនឹងបានអ្វីយក​មកទទួលទាន បើគ្មានការងារផ្សេងផងនោះ? » ដោយសារតែជីវភាពទាល់ក្រនេះ កូនស្រីរបស់គាត់ ត្រូវបង្ខំចិត្ត​ឈប់​រៀន។

ជំលោះដីធ្លី បានកើនឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា មិនថានៅក្នុងទីក្រុង ឬជនបទដាច់ស្រយ៉ាលនោះទេ។ ក្រុមអ្នក​ការពារ​សិទ្ធមនុស្ស បានចោទរដ្ឋាភិបាល របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុនសែន ថា​ធ្វើមិនដឹងមិនលឺ ចំពោះការទាមទារ​តវ៉ា​ទាំងឡាយ របស់ពលរដ្ឋ ដែលរស់លើដីធ្លីទាំងនោះ។ ហើយនៅថ្ងៃនេះ ក្រុមអ្នកការពារសិទ្ធមនុស្សទាំងនោះ បាន​ងាកមករកទ្វីបអ៊ឺរ៉ុប ដើម្បីធ្វើការទាមទារនេះបន្តទៅទៀត។ លោក ដាវិដ ប្រ៉េត (David Pred) តំណាងអោយ​ក្រុម​យុទ្ធនាការដើម្បី «ស្ករកម្ពុជាសុទ្ធល្អ (Cambodian Clean Sugar Campaign - Campagne pour un sucre cambodgien propre)» បានលើកឡើងថា «វា ជារឿងដ៏អាក្រក់ណាស់ ដែលសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប អនុញ្ញាតិអោយមាន​ពាណិជ្ជកម្ម ស្ករគគ្រិច​ទាំងនេះ នៅលើទឹកដីអ៊ឺរ៉ុបនោះ។» លោកបន្តថា «ខណៈដែលកំពុងរងចាំថា សហគមន៍​អ៊ឺរ៉ុប​នឹង​ហាម​ឃាត់ការនាំចូលផលិតផល ដែលមានជាប់ទាក់ទង នឹងរឿងឆក់ប្លន់ដីធ្លីនេះ គឺជាដំបូង មានតែអ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​​ប៉ុណ្ណោះ​ទេដែលត្រូវបដិសេធ ឈប់ទិញផលិតផលនេះមកទទួលទាន។»

ផលិតផលស្ក ប្រកបដោយឈាម

លោក ហ្សង់ ហ្វ្រង់ស័រ កូតាំង (Jean-François Cautain) ឯក​អគ្គ​រដ្ឋ​ទូត និង​ជា​ប្រធាន​គណៈ​ប្រតិភូ​សហភាព​អឺរ៉ុប ​ប្រចាំ​ព្រះ​រាជា​ណាចក្រ​កម្ពុជា បានចង្អុលបង្ហាញប្រាប់ ទីភ្នាក់ងារពត៌មានបារាំង (AFP) ថា សំនុំរឿងនេះ ត្រូវបាន​ជជែកវែកញែក «សឹងតែជារៀងរាល់ថ្ងៃ» ជាមួយរដ្ឋាភិបាលខ្មែរ។ លោកបញ្ជាក់ថា «យើងបានសុំទៅរដ្ឋាភិបាល អោយប្រគល់មកអោយយើង នូវឯកសារព្រមព្រៀងទាំងឡាយ ដែលនិយាយពីដីសម្បទានទាំងនេះ។»

តែក្រុមអ្នកធ្វើការដើម្បីបុព្វហេតុរួម របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋអ្នករងគ្រោះ ​មានបំណងមួយទៀត គឺចង់​ដាក់គម្នាបលើក្រុមហ៊ុន តាត និង លីល (Tate and Lyle) ដើម្បីសុំអោយបញ្ឈប់នូវការទិញពីកម្ពុជា នូវ«ផលិតផល​ស្កប្រកប ដោយឈាម»នេះ។ គេបានបង្ហាញពីខ្សែរវីដេអូយុទ្ធនាការមួយ ដែលមានរូបអ្នកស្រុក និងពលរដ្ឋ​យំ​បោក​ប្រាណនៅពីមុខផ្ទះខ្លួន ដែលត្រូវគេដុតបំផ្លាញ។ សូមទស្សនាខ្សែរវីដេអូនេះ ដូចតទៅ៖

ទីភ្នាក់ងារពត៌មានបារាំង រាយការណ៍ថា មិនអាចទាក់ទង ក្រុមហ៊ុននេះ ដែលមានទីតាំងនៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស បានទេ។ សូមបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុនស្កនេះ នៅក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់ ក្រុមហ៊ុនមួយទៀត ឈ្មោះ "American Sugar Refining" (ASR)។

រីឯអ្នកនាំពាក្យរបស់រដ្ឋាភិបាលវិញ តាមរយះលោក ឯក ថា បានបញ្ជាក់ពីសំនុំរឿង ថាបានយកមកមើលដោយ ពិនិត្យ​ពិច័យ មុននឹងបញ្ហាទាំងនេះ ត្រូវបានបញ្ជូលត្រឡប់ទៅខាងក្រុមហ៊ុនធ្វើស្ករអំពៅនោះវិញ។

ខេត្រកោះកុង ជាខេត្រមួយ ក្នុងចំណោមខេត្រ៣​នៅកម្ពុជា ​ដែលបាននាំមុខគេខាងឧស្សហកម្មធ្វើស្ករ។ តាម​របាយការណ៍របស់អង្គការលីកាដូ គេបានដឹងថា ខេត្រនេះបាននាំស្កចេញ នៅឆ្នាំ២០១១ ចំនួន ២០ ០០០តោន ច្រើនជាងទ្វេរដង បើប្រៀបធៀបនឹងឆ្នាំ២០១០។

លោកលីយ៉ុងផាត់ សមាជិកព្រឹទ្ធសភា មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាពាណិជ្ជករដ៏ខ្លាំងម្នាក់ ដែលមាន​ភាគហ៊ុននៅ​ក្នុងក្រុមហ៊ុននោះ បានលើកឡើងដូច្នេះ «កិច្ចព្រមព្រៀងទាំងឡាយ នៃដីសម្បទានទាំងនោះ បាន​ធ្វើ​ឡើងត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ទំលាប់ទាំងអស់។» លោកបានចោទសួរមកវិញថា «បើជាដីរបស់ខ្ញុំ អត់បញ្ហាទេ ខ្ញុំនឹង​ចែក​ជូន​ពួក​គាត់។ តែបើដីនេះ ជារបស់រដ្ឋ តើអាចអោយខ្ញុំធ្វើអ្វីបាន?»

ដោយដឹងថា ពួកគាត់ជាពលរដ្ឋមិនអាចតតាំង មានជ័យជំនះ បើទោះជាតាមផ្លូវតុលាការក៏ដោយនោះ លោក តេង កាវ (Teng Kao) ប្រធានភូមិម្នាក់នៅទីនោះ បានអោយដឹងថា គ្រួសារជាច្រើនបានសុខចិត្តទទួលយក សំណង់ផ្លូវ​ចិត្តជាប្រាក់​រវាង ពី២៥០ ទៅ២ ០០០ដុល្លាអាមេរិក។

តែអ្នកខ្លះទៀត នៅទន្ទឹងរងចាំការដោះស្រាយដ៏ត្រឹមត្រូវមួយ។ ជាការរងចាំមួយ ដែលនៅឆ្ងាយពីក្ដីសង្ឍឹម។ «យើង​មិនអាចរស់នៅ ដោយគ្មានដីរបស់យើងបានទេ។ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ ខ្ញុំគ្រាន់តែសុំអោយគេ សងដីនេះមកខ្ញុំវិញ ដើម្បីខ្ញុំ​អាចដាំស្រូវបានដូចមុន៕»

---------------------------------------------------------------------
ដោយ កេសរកូល (ទំនាក់ទំនង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី ០៦ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១២
ប្រភព៖ ទីភ្នាក់ងារពត៌មានបារាំង អាហ្វេប៉េ (AFP)