ហេតុអ្វីកម្ពុជាមិនទាមទារ សម្បត្តិកេររបស់ខ្លួន ពីបារាំងទៅវិញ?
- ដោយ: សេក មនោរកុមារ ដោយ៖ សេក មនោរកុមារ - ថ្ងៃទី០៣ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៣
- កែប្រែចុងក្រោយ: March 06, 2014
- ប្រធានបទ: បូរាណវត្ថុ
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
វប្បធម៌ - អនុសញ្ញាមួយរបស់អង្គការ អ៊ុយនីស្កូ (Unesco) ដែលចុះហត្ថលេខានៅឆ្នាំ១៩៧០ បានហាមឃាត់រាល់ការនាំចូលនាំចេញ និងចរាចរណ៍វត្ថុបូរាណវប្បធម៌ ដែលមានលក្ខណៈសម្បត្តិចំនួនជាង១០០ ជាពិសេស«វត្ថុបូរាណណា ដែលជាប់ទាក់ទងនឹងប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាលទ្ធផលនៃកំណាយក្នុងតំបន់បូរាណវត្ថុ (...) ជាផ្នែកមួយនៃប្រាសាទសិល្បៈឬប្រវត្តិសាស្ត្រ ជាវត្ថុបូរាណដែលមានអាយុច្រើនជាង១០០ឆ្នាំ»នោះជាដើម។ អនុសញ្ញានេះ មានសុពលភាពទៅលើរាល់ការដោះដូរ បញ្ជូនចេញចូល នូវបូរាណវត្ថុណា ដែលបានធ្វើក្រោយថ្ងៃចុះហត្ថលេខានោះ។
ដោយសារសន្ធិសញ្ញានេះហើយ ដែលធ្វើឲ្យសារមន្ទីរសិល្បៈ នៃទីក្រុងញ៉ូយកបានសង មកឲ្យប្រទេសអេហ្សីបវិញ នៅឆ្នាំ២០១១ នូវវត្ថុបូរាណចំនួន ១៩ មានប្រភពពីផ្នូរ (Toutankhamon) ដ៏បូរាណមួយ។ ផ្នូរនោះ តំណាងឲ្យអត្តសញ្ញាណនៃអរិយធម៌ដ៏អស្ចារ្យ នៅក្នុងសម័យកាលហ្វារ៉ាអុង (១៣០០ឆ្នាំ មុនគ្រឹសករាជ្យ) របស់ប្រទេសអេហ្សីប។ ប៉ុន្តែក៏មានប្រទេសមួយចំនួនបានអនុវត្តផ្ទុយ ពីអនុសញ្ញាហាមឃាត់ខាងលើដែរ ក្នុងនោះដូចជារាជធានីឡុងដ៍ ប្រទេសអង់គ្លេស បានបដិសេធតាំងពីច្រើនទស្សវត្តន៍មកហើយ មិនព្រមប្រគល់សងមករដ្ឋធានីអាតែន ប្រទេសក្រិចវិញ នូវថ្មម៉ាម មានប្រភពពីប្រាសាទប៉ង់តេណុង (Parthénon) នោះទេ។ នៅឆ្នាំ២០០៩ ប្រទេសចិន ក៏បានរំលោភអនុសញ្ញាហាមឃាត់ការដោះដូរនេះដែរ ដោយបានដាក់លក់ដេញថ្លៃ នូវរូបចម្លាក់ស្ពាន់ចំនួនពីរ ដែលមានកំណើតតាំងពីឆ្នាំ១៨៦០ ពីរាជវាំងលំហែសម្រាប់រដូវក្ដៅមួយ ក្នុងរដ្ឋធានីប៉េកាំង។
ឧទាហរណ៍ខាងលើ សុទ្ធសឹងជាហេតុផលមួយចំនួន ដែលនិយាយសំដៅដល់អត្តសញ្ញាណ នៃអរិយធម៌ដើមរបស់ជាតិមួយ ដែលប្រជាជាតិជាម្ចាស់ទ្រព្យចាំបាច់ ត្រូវរក្សា ឬធ្វើការទាមទារត្រឡប់ទៅវិញ។ នោះវាមិនខុសអ្វីពីប្រជាជនកម្ពុជា ដែលបានចាត់ទុកប្រាង្គប្រាសាទទាំងឡាយ ជាព្រលឹងជាតិរបស់ខ្លួននោះទេ ដូចនៅក្នុងទង់ជាតិនៃគ្រប់សម័យកាលគ្រប់របប ដែលតែងតែមានរូបតំណាង ប្រាសាទអង្គរវត្ត ដាក់នៅខាងក្នុងនោះជាដើម។ ដូច្នេះ វាមានហេតុផលត្រឹមត្រូវហើយ ដែលគេត្រូវសួរថា តើបូរាណវត្ថុដែលដាក់តាំង ក្នុងសារមន្ទីរសិល្បៈអាស៊ី «ហ្គីម៉េ (Guimet)» កណ្ដាលរដ្ឋធានីប៉ារីស គួរតែប្រទេសកម្ពុជាទាមទារទៅវិញនោះ។
អ្នកទទួលខុសត្រូវខាងអភិរក្សបូរាណវត្ថុ នៃសារមន្ទីរសិល្បៈនេះ លោក ពីជ្យែ បាទីស (Pierre Baptiste) បានផ្ដល់ការបកស្រាយ ជាលក្ខណៈប្រវត្តិសាស្ត្រមួយចំនួន តាមរយៈទូរទស្សន៍ជាតិបារាំង ដោយបានលើកឡើងថា «គេមិនត្រូវច្រឡូកច្រឡំ ចូលគ្នានោះទេ។ ព្រោះអនុសញ្ញាអ៊ុយនីស្កូ សម្រាប់តែហេតុការណ៍ដែលកើតក្រោយឆ្នាំ១៩៧០ប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកឯរបស់របរបូរាណវត្ថុ នៅក្នុងការថែរក្សារបស់យើង វាបានកើតឡើងមុនឆ្នាំនេះ តាំងពីយូរមកហើយ។» ជាការរំលឹកមកវិញ នូវប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា នៅឆ្នាំ១៨៦៣ ប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានដាក់បញ្ចូល ទៅក្នុងចក្រភពអាណានិគមបារាំង បើទោះជាក្នុងរូបភាពដំបូង គេបានប្រើពាក្យថា បារាំងគឺជា«អាណាព្យាបាល»របស់កម្ពុជានោះក៏ដោយ។
លោក ពីជ្យែ បាទីស បានពន្យល់ថា «ស្ថិតក្នុងចន្លោះនៃតង្កៀបធំពីរ វៀតណាម និងសៀម ព្រះរាជាខ្មែរនៅពេលនោះ មានបំណងចងសម្ព័ន្ធមេត្រីភាពជាមួយបារាំង ដើម្បីទប់ទល់នឹងមហាអំណាចទាំងសងខាង»។ ជានិច្ចជាកាលទីក្រុងប៉ារីស តែងតែគាំទ្រកម្ពុជា ក្នុងការប្រឆាំងនឹងប្រទេសសៀម ដែលនៅពេលនោះបានគ្រប់គ្រងប្រាសាទអង្គរ និងតំបន់ផ្នែកខាងជើងនៃប្រទេសដ៏តូចនេះ។ ហើយដោយសារតែហេតុផលនេះហើយ ដែលអនុញ្ញាតឲ្យព្រះរាជា នរោត្ដម ទីមួយ (បុត្រច្បងរបស់ព្រះបាទអង្គឌួង) ទ្រង់យល់ព្រមឲ្យយកចេញ មកកាន់ប្រទេសបារាំង នូវបូរាណវត្ថុមួយចំនួន តាមរយៈបេសកជនបារាំង លោក ល្វី ឌឺឡាប៉ូត។
លោក ពីជ្រែ បាទីស បញ្ជាក់ថា «ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរ ព្រះបាទនរោត្ដម ទំនងជាចង់ឲ្យរូបភាពនៃរាជាណាចក្ររបស់ទ្រង់ ត្រូវបានគេស្គាល់កាន់តែច្រើន តាមរយៈសិល្បៈខ្មែរនៅតាមប្រាសាទនានា។ ទ្រង់ប្រហែលចង់បង្ហាញថា ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រភពដើមនៃអរិយធម៌ដ៏អស្ចារ្យមួយ។» ព្រះបាទ នរោត្ដម សីហនុ ក៏ទ្រង់ទម្លាប់មានបន្ទូលដែរថា រាជទូតដែលថ្លៃថ្លាបំផុតរបស់ទ្រង់ គឺ«រូបចម្លាក់»អង្គរ។
នៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ប្រជាជនកម្ពុជាក៏ទំនងជារក្សានូវចិត្តគំនិតនេះដដែលដែរ។ «គេ (ប្រជាជនកម្ពុជា) មិនបានសុំអ្វីពីយើងទេ» លោក ពីជ្យែ បាទីស បាននិយាយដូច្នេះ ដោយលោកបានរំលឹកមកវិញថា មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ សារមន្ទីរជាតិនៅរាជធានីភ្នំពេញ «ថែមទាំងបានឲ្យយើងខ្ចី សម្រាប់ការតាំងពិពរណ៌ នូវបូរាណវត្ថុមួយចំនួន»នោះទៀត។ វត្ថុបូរាណ ដែលមិនដែលឃ្លាតឆ្ងាយ ពីមាតុប្រទេសម្ដងណាឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ចម្លើយពិតប្រាកដ នៃសំនួរខាងលើ វាអាស្រ័យទៅនឹងម្ចាស់ទ្រព្យជាអ្នកអះអាង និងជាអ្នកកំណត់ថា ប្រសិនជាគេត្រូវយោង ទៅលើបទដ្ឋានច្បាប់ និងបទដ្ឋានវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រនោះ តើគេគួរសុំឲ្យបារាំង បញ្ជូនបូរាណវត្ថុទាំងនោះ មកប្រភពដើមវិញ ឬយ៉ាងដូម្ដេច? ប៉ុន្តែសម្រាប់បារាំងវិញ បើទោះជាខ្លួន ធ្លាប់ជាអាណាព្យាបាលលើកម្ពុជា ក៏រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ បារាំងមិនដែលអះអាងថា ខ្លួន«ត្រូវតែជាអ្នកគ្រប់គ្រង»លើបូរាណវត្ថុទាំងនោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ បារាំងតែងគោរពយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួន នូវប្រភពដើម ហើយបានរំលឹកមកប្រាប់អ្នកទស្សនាយ៉ាងត្រឹមត្រូវ ទៅតាមប្រវត្តិសាស្ត្រនៃបូរាណវត្ថុទាំងនោះ ដែលបានស្រាវជ្រាវដឹងមក យ៉ាងពិតប្រាកដ ដែលខុសពីប្រទេសមួយចំនួន ដែលបានយកវត្ថុបូរាណរបស់ខ្មែរ ទៅតាំងបង្ហាញទាំងខុសច្បាប់ តែថែមទាំងបន្លំទាំងប្រភព ប្ដូរទាំងប្រវត្តិសាស្ត្រនោះឡើយ៕