ភ្នំពេញ៖ ក្នុងរយៈកាលប្រាំបីថ្ងៃនៃយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោត ដែលស្ទើរគ្រប់គណបក្សទាំងអស់ សង្កេតឃើញមាន​វត្តមានកុមារជាច្រើនបានចូលរួម។ ការចូលរូមនេះអាចបង្ហាញបានថា ពួកគាត់មាន និន្នាការ ឬគោលជំហរទៅលើបក្ស​ណាមួយ ទៅតាមអាណាព្យាបាល ឬឪពុកម្តាយរបស់គាត់។

មួកមានរូបសញ្ញាគណបក្សនយោបាយធំពីរ នៅប្រទេសកម្ពុជា។

អ្វីដែលជាបញ្ហាទទួលបាននោះ នៅត្រង់ថា កុមារាកុមារីទាំងនេះ បានរក្សានូវរូបសញ្ញារបស់បក្ស ដែលគេបានចូលរួមដូចជា ទង់ជាតិ មួក ខិតប័ណ្ណនានាជាដើម យកទៅសាលារៀន ហើយធ្វើការបង្ហាញពីរការចូលរួមរបស់គេ ជាមួយអាណាព្យាបាល​ដល់មិត្តភ័ក្រ និងមានការជជែកគ្នាយកឈ្នះរៀងៗខ្លួនថា «បក្សរបស់ឪពុក-ម្តាយខ្លួនល្អជាងជាដើម»។ គេអាចនិយាយ​ម្យ៉ាងទៀតថា សកម្មភាពនេះធ្វើឡើងក្នុងន័យ «បំប៉ោងក្រៅប្រហោងក្នុង» របស់គណបក្សនយោបាយទាំងនោះ។

អ្នកគ្រួម្នាក់សុំមិនបង្ហាញឈ្មោះ បង្រៀននៅសាលាបឋមសិក្សាមួយ ក្នុងរាជថានីភ្នំពេញ បានបង្ហើបប្រាប់ទស្សនាវដ្តី​មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូថា ប៉ុន្មានថ្ងៃនៃការឃោសនាបោះឆ្នោតនេះ អ្នកគ្រូមានការលំបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងពួកគេណាស់ ដោយពួកគេ មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ស្តាប់ទេ ជជែកគ្នាតែពីការចូលរូមហែរគណបក្ស។ ដោយទំនងជាព័ត៌មាននោះ ត្រូវ​បាននាយកសាលាហាមមិនឲ្យផ្សព្វផ្សាយចេញទៅក្រៅ អ្នកគ្រូលាក់ឈ្មោះរូបនេះ បានបន្តរថា មិនមានតែថ្នាក់​អ្នកគ្រូ​នោះ​ទេ ថ្នាក់ដ៏ទៃទៀតក៏មានដែរ គ្រាន់តែតិច និងច្រើន។ ពួកគេតែងតែ សុំអនុញ្ញាតិច្បាប់ជាញឹកញាប់ ដោយប្រាប់ថាទៅ​ហែរ​គណបក្ស ទោះបីមិនអនុញ្ញាតិ ក៏ពួកគេមិនមកដែរ ដល់ពេលដាក់ទណ្ឌកម្មលើពួកគេ ឪពុក-ម្តាយ ឬអាណាព្យាបាល​ពួកគេ​ទាំងនោះ មករករឿងដល់ថ្នាក់ថា «គ្រូគ្មានសិទ្ធិឯណា នឹងមិនឲ្យកូនពួកគេឈប់នោះទេ ទោះចង់ឈប់ធ្វើអ្វី​ក៏​ដោយ»។

សិទ្ធក្នុងការបញ្ចេញមតិ ការជួបប្រជុំ និងការគាំទ្របុព្វហេតុអ្វីមួយ ត្រូវបានចែង និងការពារដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ​របស់ប្រទេស​កម្ពុជា។ ដូច្នេះសិទ្ធិនយោបាយ ឬស្រឡាញ់គណបក្សនយោបាយណាមួយ ក្នុងនាមជាពលរដ្ឋមួយរូប ក៏ត្រូវមានដូចគ្នា​ទៅ​លើកុមារ បើសូម្បីគ្នាមិនទាន់គ្រប់អាយុបោះឆ្នោតនោះក៏ដោយ។

លោកអគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប លោកទេព នីថា ក្នុងសន្និសីទកាសែត នៅស្នាក់ការកណ្តាលគ.ជ.ប នាព្រឹកថ្ងៃទី៤ ខែកក្កដា​នេះ បានបង្ហាញក្ដីព្រួយបារម្ភ ដោយបញ្ជាក់ថា «ក្នុងរយៈពេលមួយសប្តាហ៍មកនេះ ខ្ញុំឃើញមានកុមារជាច្រើនបានចូលរួម ហើយភាគច្រើនទៅជាមួយឪពុកម្តាយ។ ខ្ញុំមិនប្រាកដថា គាត់ជាកុមារ ឬយុវជននោះទេ។ តែអ្វីដែលខ្ញុំមានការព្រួយ​បារម្មណ៍នោះ ខ្លាចមានការប៉ះទង្គិចគ្នា ដែលបង្កើតឲ្យមានអំពើហិង្សាឡើង។»

អ្នកវិភាគនយោបាយមួយចំនួន បានធ្វើការកត់សម្គាល់ថា ក្នុងអាណត្ដិទីប្រាំ នៃការបោះឆ្នោតថ្នាក់ជាតិនេះ​មានពីរ​គណបក្សធំៗ ដែលជាគូប្រជែង។ ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនារបស់គណបក្សនីមួយៗនេះ ក្នុងឆ្នាំនេះ មានការចូលរួម​យ៉ាង​ច្រើនផុសផុលពីយុវជន យុវនារី និងពីចំណោមនោះ ក៏មានកុមារមួយចំនួនដែរ។ ចំពោះយុវជនមិនមានអ្វី ជាការព្រួយ​បារម្មណ៍នោះទេ តែធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពួកគាត់ទទួលព័ត៌មានច្រើន ទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត។

លោក យង់ គឹមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍនិងសន្តិភាព (PDP) និងជាប្រធានស្តីទីក្រុមប្រឹក្សា​ភិបាល នៃក្រុមប្រឹក្សាយុវជនកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា ក្នុងច្បាប់បោះឆ្នោតមិនបានហាមឃាត់ថា កុមារដែលមានអាយុ​ក្រោម​១៨ឆ្នាំ មិនអាចចូលរួមហែរគណបក្សនោះបានទេ គ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា មិនអាចចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត និងចូលរួមការ​គាំទ្រ​គណបក្សនយោបាយ បានតែប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្តរថា កុមារក៏ជាផ្នែកមួយសំខាន់ដែរ តែត្រូវធ្វើយ៉ាងណា​ឲ្យ​កុមារ​ទាំងនោះ ទទួលបានព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់ ព្រោះថាពួកគាត់(កុមារ) ជាជនងាយនឹងរងគ្រោះជាងគេ នៅក្នុងសង្គម។ លោកបន្ថែម​ថា គួរ​តែតម្រង់ទិសនយោបាយរបស់ពួកគាត់ ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យពួកគាត់ឆ្ពោះទៅរកនយោបាយ«ដែលល្អ»។

សម្រាប់ប្រទេសកាន់លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យពហុបក្ស ព្រឹត្តិការណ៍បោះឆ្នោតនីមួយៗ ជាព្រឹត្តិការណ៍ធម្មតា ដែលគេតែងតែ​ផ្ដល់សម្លេងជ្រើសរើសអនាគតរបស់ប្រទេស ទៅឲ្យពលរដ្ឋដែលមានអាយុគ្រប់ ក្នុងការបោះឆ្នោត (នៅកម្ពុជា យ៉ាងតិច​១៨ឆ្នាំ)។ ក្នុងសេចក្ដីនេះមានន័យថា ពលរដ្ឋទាំងនោះមានវិចារណញ្ញាណ និងការត្រិះរិះពិចារណាគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីនឹង​ធ្វើការសម្រេចចិត្ត ទៅតាមគោលការណ៍ច្បាប់។ ដូច្នេះ ទោះច្បាប់មិនបានហាមឃាត់ តែការកំណត់អាយុយ៉ាងតិច១៨ឆ្នាំ សម្រាប់សិទ្ធិបោះឆ្នោតនេះ បានន័យស្មើនឹង«ការមិនលើកទឹកចិត្ត» ឲ្យកុមារជាអនិថិជន ចូលរួមក្នុងសកម្មភាព របស់​គណបក្សនយោបាយនោះដែរ។

អ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយ បានបន្ថែមថា សម្រាប់កុមារ ដែលជាវ័យមួយស្ថិតក្នុងការលូតលាស់ គេគប្បី​សម្លឺង​មើល​ទៅលើការបំប៉នស្មារតី (ការសិក្សា រៀនសូត្រ ...) និងរូបរាយកាយ (ចំណីអាហារ ធ្វើកីឡា ...) ដើម្បីឲ្យកុមារទាំងនោះ ត្រូវ​«ស្នងឬស្សី» ប្រកបដោយមូលដ្ឋានគ្រឹះត្រឹមត្រូវ ពិតប្រាកដ ជៀសជាងការប្រមូលពពាក់ពពូន ទៅធ្វើការគាំទ្រ​គណបក្ស​នយោបាយ តាមឪពុកម្ដាយ ឬអាណាព្យាបាល។​ ប្រការដែល«មិនគួ»ធ្វើទៅទៀតនោះ គឺប្រកូកប្រកាស ឬបង្ខំឲ្យទៅដង្ហែ​គណបក្សនយោបាយ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការរៀនសូត្ររបស់កុមារ។

ឪពុកម្ដាយ ឬអាណាព្យាបាល ត្រូវយល់ថា អ្វីដែលខ្លួនគិតថាត្រឹមត្រូវ និងចង់គាំទ្រនៅថ្ងៃនេះ អាចនឹងជាគំរូដ៏អាក្រក់មួយ សម្រាប់ឲ្យកុមារយកតម្រាប់តាមទៅថ្ងៃក្រោយ ហើយវាអាចជាមាគ៌ាមួយ ដែលនាំកុមារឲ្យដើរខុសគន្លង ពីមូលដ្ឋានគ្រឹះ​នៃ​ភាពល្អបរិសុទ្ធពិតប្រាកដ។ ខុសពីការប្រលងប្រណាំងតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ កុមារបែរជាយល់តែពីរបៀប​«ប៉ោងក្រៅ​ប្រហោងក្នុង» និងមិនយល់ពីអំពើ«សឬខ្មៅ អាក្រក់ឬល្អ» ដែលឪពុកម្ដាយ ឬអាណាព្យាបាលខ្លួនឯង កំពុងធ្វើក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ននេះទៅវិញ៕

-------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី០៤ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ