អនាគតនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក ស៊ីនហ្សូ អាប៊េ មិនបានទុកអោយខាតពេល ក្នុងការអះអាងពីជំហរបស់លោក ខាងវិស័យ​ការទូតនិយមតឹងមួយនោះទេ។ បន្ទាប់ពីបានឈ្នះឆ្នោតបានមួយថ្ងៃ លោកបានប្រឆាំងរួចជាស្រេចថា មិនទទួលយកបានទេ នូវ​ការទាមទារទឹកដីរបស់ចិន ទៅលើប្រជុំកោះ សេនកាគូ ដែលចិនហៅថា ដីអាវយូ។

លោក ស៊ីនហ្សូ អាប៊េ អនាគតនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន ថតនៅថ្ងៃអាទិត្យទី១៦ធ្នូឆ្នាំ២០១២។ រូបថត៖ AP/ Koji Sasahara។

លោកស៊ីនហ្សូ អាប៊េ (Shinzo Abe) ដែលនឹងក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន នៅថ្ងៃទី២៦ធ្នូខាងមុខ បានបញ្ជាក់នៅថ្ងៃច័ន្ទទី១៧ធ្នូនេះ ថាអធិបតេយ្យភាពរបស់ជប៉ុន នៅលើប្រជុំកោះទាំងនេះ ដែលចិនទាមទារថាជារបស់ខ្លួននោះ «មិនអាចចរចារ»បានឡើយ។ លោក​អាប៊េជាប្រធានគណបក្សអភិរក្សនិយាមជប៉ុន ដែលមានឈ្មោះថា គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យសេរី (PLD, និយមស្ដាំ) ហើយទើបនឹង​ទទួលបានជ័យជំនះ កាលពីម្សិលម៉ិញនេះ បាននិយាយថា «ប្រជុំកោះសេនកាគូ ស្ថិតនៅទាំងស្រុង ក្នុងទឹកដីជប៉ុន។ ជប៉ុនមាន​ទឹកដីនេះ និងបានគ្រប់គ្រង ដោយអនុវត្តន៍តាមច្បាប់អន្តរជាតិ។ នេះមិនអាចចរចារបានឡើយ។»

ប៉ុន្តែលោក អាប៊េ ក៏បានបញ្ជាក់មកវិញភ្លាមដែរ ថាលោកមិនមានបំណង បង្កើតអោយមានការក្ដៅក្រហាយ រវាងចំណងទាក់ទង​របស់ប្រទេសទាំងពី ជប៉ុន និងចិនទេ។ ទាក់ទងនឺងរឿងដែនទឹកសមុទ្រនេះ ប្រទេសចិនធ្លាប់បានឆ្លើយតប កាលពីថ្ងៃ២៩កញ្ញា​រួចហើយ ដោយបានលប់ចោលពិធីមួយ ដែលប្រទេសទាំងពីរត្រូវធ្វើ ដើម្បីរំលឹកពីចំណងទាក់ទង៤០ឆ្នាំ រវាងគ្នាកន្លងមក។

ចិននៅតែបង្ហាញ នូវគម្រោងដោះស្រាយ ប្រហាក់ប្រហែលគ្នាដដែលៗ នៅក្នុងជម្លោះដែនទឹក ជាមួយប្រទសជិតខាងរបស់ខ្លួន ដូច​យ៉ាងប្រទេសហ្វីលីពីន វៀតណាម ក្នុងជម្លោះដែនសមុទ្រចិនខាងត្បួងជាដើម។ ក្នុងជម្លោះជាមួយជប៉ុន ស្ដីពីតំបន់កោះ ដីអាវយូ (Diaoyu) ចិនថា បានត្រៀមខ្លួនរួចជាស្រេច ក្នុងការដោះស្រាយ ដើម្បីទាញយកផល អោយបានកាន់តែប្រសើរ ដោយរក្សាទុកនូវ​តុល្យភាព នៃទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរដដែល​ តែថាបានព្រួយបារម្ភ នៅថ្ងៃច័ន្ទដដែលនេះ ពីនយោបាយដែល អនាគត​នាយករដ្ឋមន្ត្រីអាប៊េ នឹងជ្រើសរើសយក ហើយជានិច្ចជកាលនៅតែអះអាង ពីអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន នៅកោះតួចៗទាំងនោះ។

តែបើទោះជាទាំងសងខាងទាមទារ តវ៉ាពីដីកោះទាំងនោះ ថាជារបស់ខ្លួនយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ពួកគេទំនងនៅតែគិតដល់ពី ផល​ប្រយោជន៍​ពាណិជ្ជកម្ម និងសេដ្ឋកិច្ច ដែលមានទម្ងន់យ៉ាងធ្ងន់មួយរវាងគ្នា មានទឹកប្រាក់ដល់ទៅ ៣៤៣កោដដុល្លាអាមេរិក នៅ​ឆ្នាំ២០១១កន្លងមក។ តែនៅមានបរិបទជាច្រើនទៀត ដែលអាចចោទឡើងនៅក្នុងជម្លោះប្រជុំកោះ សេកាគូ ឬដីអាវយូនេះ ក្នុង​នោះរួមមាន បរិបទប្រវត្តិសាស្ត្រ បរិបទយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងតំបន់ និងសេដ្ឋកិច្ច (ដោយហេតុមានការស្រាវជ្រាវរកឃើញ ពីវត្តមាន​ប្រេង​ក្រោមសមុទ្រ នៅក្នុងតំបន់នោះ) ព្រមទាំងមោទនភាពជាតិ ឬអាចនិយាយបានពីបញ្ហា«ជាតិនិយមជ្រុល» របស់ប្រទេសទាំង​សងខាងនោះផង។

ជម្លោះបានកើនឡើងខ្លាំង នៅពេលដែលចំណែកមួយនៃកោះទាំងនោះ បានក្លាយជាសម្បត្តិជាតិ នៅខែកញ្ញាកន្លងមក ដោយ​ទីក្រុងតូក្យូ។ កោះទាំងនោះ មានមួយចំនួន ស្ថិតនៅតែ២០០គីឡូម៉ែត្រ ពីឆ្នេរខាងកើតនៃតៃវ៉ាន់ និង៤០០គីឡូម៉ែត្រ ពីឆ្នេរខាង​កើតនៃប្រទេសចិន។ ក្រោយបន្តិចមក ក្នុងប្រទេសចិន ក៏មានលេចចេញមកផងដែរ នូវបាតុកម្មប្រឆាំងជប៉ុន ដែលមួយចំនួន បានប្រែក្លាយជាហឹង្សា និងកើតមាននៅក្នុងទីក្រុងមួយចំនួន មានរយះពេលរហូតមួយសប្ដាហ៍។ នាវារដ្ឋាភិបាលរបស់ចិន បាន​រំកិលខ្លួនទៅជិតកោះទាំងនោះ តែអាជ្ញាធរជប៉ុន ក៏បញ្ចេញយន្ដហោះប្រដេញ អេហ្វ ១៥ (F-15) របស់ខ្លួន អោយហោះចេញ ទៅ​ធ្វើប្រតិបត្តិការដែរ៕