អង្គការសង្គមស៊ីវិលអន្តរជាតិ អាស៊ីនិងអឺរ៉ុប រួមជាមួយសង្គមស៊ីវិលក្នុងស្រុកមួយចំនួន បានមកជួបជុំគ្នា នៅ​ក្នុង​សន្និសីទ​សារព័ត៌មានមួយ នាព្រឹកថ្ងៃទី១០ ខែតុលានេះ នៅសណ្ឋាគារ អ៊ីភើរៀល រាជធានីភ្នំពេញ។ ការ​ជួបជុំនេះ ក្នុងគោលបំណងសម្តែងនូវមតិ លើកពីបញ្ហា ការព្រួយបារម្មណ៍ និងនីតិវិធីក្នុងការទទូចស្នើ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ធ្វើការត្រួតពិនិត្យ និងពិចារណាឲ្យបានហ្មត់ចត់ នូវច្បាប់ទាំងប្រាំ ដែលរដ្ឋាភិបាល​កំពុង​សិក្បាលើកគម្រោងនោះ។

សន្និសីទសារព័ត៌មានក្រោមប្រធានបទ «ច្បាប់ថ្មីរបស់កម្ពុជា អាចនឹងរឹតបន្តឹងសេរីភាព» លោក ម៉ីសែល ស្វីតូ (Michael Switow) មកពីអង្គការសេចក្តីអំពាវនាវសកល ដើម្បីសកម្មភាពប្រឆាំងនឹងភាពក្រីក្រ បាន​បង្ហាញតាមរយៈអ្នកបកប្រែថា មានច្បាប់ចំនួនប្រាំបី ដែលកម្ពុជាក្នុងអាណត្តិទីប្រាំនេះបានអនុម័ត និងបន្ត​ស្នើដាក់ឲ្យអនុម័ត។ ក្នុងនោះមានច្បាប់ចំនួនបី ដែលបានអនុម័តរួច។ ឯច្បាប់ចំនួនប្រាំទៀត កំពុងស្ថិត​ក្នុង​ការដាក់ ជាសំណើនៅឡើយ។ លោកបន្តថា ច្បាប់មួយចំនួនក្នុងចំណោមច្បាប់ទាំងប្រាំ បានរឹតបន្តឹងនូវ​សេរីភាពរបស់សង្គមស៊ីវិល ជាពិសេសការបញ្ចេញមតិ របស់សង្គមស៊ីវិលតែម្តង។

ចំណែកលោក តូ ហូឌិនហ្វៀល (Tor Hodenfield) មកពីអង្គការស៊ីវីឃឺស(CIVICUS) បានបង្ហាញពីការ​ព្រួយ​បារម្មណ៍របស់ខ្លួន ចំពោះសិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាអង្គការសង្គមសង្គមស៊ីវិល​នៅ​កម្ពុជា​ថា នឹងរងនូវគំនាបផ្នែកស្មារតី និងហិង្សាពីរដ្ឋាភិបាល ដោយគ្មានការដោះស្រាយ ឬបង្ហាញភាពយុត្តិធម៌​តាម​ផ្លូវច្បាប់។ លោកបានលើកជាឧទាហរណ៍ថា តួយ៉ាងដូចជាការប្រើប្រាស់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់ជាតិ បង្ក្រាប​លើប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់ និងសង្គមស៊ីវិលជាដើម។ «កម្ពុជាកំពុងពង្រឹងលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ តែ​រដ្ឋាភិបាល (កម្ពុជា) ខ្លួនឯងបាននឹងកំពុងដើរចេញពីនេះ។»

ដោយឡែកលោកស្រី សារ៉ា អ៊ីនែស (Ms.Sarah Enees) មកពីអង្គការអន្តរជាតិរបស់​សម្ព័ន្ធអង្គការក្រៅ​រដ្ឋាភិបាលជាតិ(IFP/FIP) បានលើកឡើងថា កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបាននឹងកំពុងដើរដល់ផ្លូវបំបែកហើយ។ ភាព​រីកចំរើននៃការបោះឆ្នោត និងក្រោយពីការចូលរួមធ្វើការក្នុងរដ្ឋាភិបាលរវាងបក្សធំៗទាំងពីរ បានបង្ហាញថា ភាពរីកចម្រើននៃច្បាប់កំពុងដំណើរការ។ លោកស្រីបន្ថែមថា បើរដ្ឋាមិនទទួលយកសម្លេង ឬអនុសាសន៍​របស់សង្គមស៊ីវិលទេ មានន័យថា លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមានការប្រែប្រួល ហើយកម្ពុជាក៏បាននឹងកំពុង​ដើរ​ថយ​ក្រោយ។ ទោះយ៉ាងនេះក្តីលោកស្រីបានបង្ហាញនូវជំនឿថា កម្ពុជានឹងនាំមុខគេ​ក្នុងការទទួលយក​សង្គម​ស៊ីវិលធ្វើការជាមួយ។

ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលអន្តរជាតិនេះ ក្នុងដំណើរទស្សនៈកិច្ចនៅកម្ពុជា ក៏មានបំណងជួបជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីស្មើឲ្យធ្វើការគិតគូឡើងវិញនូវច្បាប់ដែលរឹតបណ្តឹង សិទ្ធិ និងសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងសង្គម​ស៊ីវិល។ ក្នុងជំនួបនោះ ក៏នឹងមានអនុសាសន៍ចំនួនប្រាំបួនចំណុចក្នុងការស្នើទៅរដ្ឋាភិបាលឲ្យអនុវត្ត ក្នុង​គោល​បំណងលើកស្ទួយលិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យតាមរយៈប្រព័ន្ធច្បាប់មួយដែលមានតម្លៃ និងតម្លាភាព។

អនុសាសន៍ទាងប្រាំបួនចំណុចនោះរួមមាន ការផ្តល់បរិយាកាសដល់សង្គមស៊ីវិល និងអ្នក ការពារសិទ្ធិ​មនុស្ស​ឲ្យស្របតាមកាតព្វកិច្ចអន្តរជាតិ។ ការលើកស្ទួយសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ដោយការ​ពិគ្រោះ​យោបល់​និង​ទទួលយកយោបល់។ ការអនុម័ត និងអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីដំណើរ ការនៃសេចក្តីព្រៀងច្បាប់។ ការ​អនុម័ត​ច្បាប់ និងអនុវត្តច្បាប់ស្តីពីការទទួលព័ត៌មាន។ ការគោរព និងសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ​តាម​ប្រព័ន្ធ​អ៊ីនធើណេត។ ការបង្កើតឲ្យមានស្ថាប័នឯករាជ្យមួយក្នុងការចាប់ខ្លួន ឬការប្រើកំលាំងទៅលើបាតុករ។ ត្រូវ​បង្កើត​យន្តការស្តីពីគណៈកម្មកាសិទ្ធិមនុស្សរបស់រដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា។ ការអនុញាតឲ្យសហជីព មាន​សកម្មភាពរបស់សហជីព និងការត្រូវពិនិត្យ ច្បាប់ទាំងបី ឬការធ្វើច្បាប់ទាំងបីនោះឡើងវិញ ឬដកនូវ​បញ្ញត្តិ​មួយចំនួន។

យោងតាមរបាយការណ៍ឆ្នាំ២០១៣ របស់គណៈកម្មាធិការសហប្រតិបត្តិការដើម្បីកម្ពុជា (CCC) ដែលមាន​ចំណងជើងថា «ការវាយតម្លៃបរិយាកាសអំណោយផល សម្រាប់សង្គមស៊ីវិល» បានបង្ហាញថា​នៅថ្នាក់​មូលដ្ឋាន និងតាមបណ្តាខេត្តនានា មានការរឹតត្បិតដោយរដ្ឋាភិបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ លើសេរីភាពក្នុង​ការ​ជួបជុំ ការបញ្ចេញមតិរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល។ ក្នុងកម្រាស់៨៤ទំព័រ នៃរបាយការដដែលនេះ បានធ្វើកិច្ច​សម្ភាសន៍ ជាមួយបុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលសំខាន់" មកពីមជ្ឈដ្ឋានផ្សេងគ្នាចំនួន២៤រូប។ ហើយអ្នក​ផ្តល់បទសម្ភាសន៍ស្ទើរតែទាំងអស់យល់ស្របថា៖ «ការយល់ដឹង និងសមត្ថភាព នៃការអនុវត្តច្បាប់​របស់​មន្ត្រី​រាជការមួយចំនួន បានបង្កជា«ឧបសគ្គធំ» រារាំងដល់ដំណើរការ របស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល។

ច្បាប់ចំនួនប្រាំ ដែលកំពុងដាក់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្វើការត្រួតពិនិត្យនោះរួមមានច្បាប់ស្តីពី សហជីព, ច្បាប់​ស្តីពីគ្រប់គ្រងអ៊ីនធើណេត និងច្បាប់ស្តីពីការទទួលបាននូវព័ត៌មានជាដើម៕