តើបទពិសោធន៍ជាង៣០ឆ្នាំ បើគិតតាំងពីលោកបានក្លាយខ្លួនជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋ​ប្រជា​មានិតកម្ពុជាមកនោះ មិនគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់លោក ហ៊ុន សែន ទេឬអ្វី បានជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ​​ថ្លែងជា​ភាសា​វៀតណាម ខណៈពេលដែលលោកបំពេញទស្សនកិច្ច«ផ្លូវរដ្ឋ» ទៅកាន់ប្រទេសជា«មហាមិត្ត»នោះ? មិនប្រាកដ​ជា​ដូច្នេះទេ ព្រោះល្បិចកលនយោបាយរបស់លោក ហ៊ុន សែន អាចនៅជ្រៅជាងអ្វីដែលគេបានគិតពីលោក ត្រឹមតែ​ជា​សម្បកក្រៅ។

លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលថ្លែងជាភាសាវៀតណាម ទៅកាន់អ្នកមុខអ្នកមាត់នៃប្រទេសវៀតណាម។ (រូបភាពថតពីវីដេអូទូរទស្សន៍វៀតណាម)

វិភាគ - ការថ្លែងមួយរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន នៅចំពោះបណ្ដាអ្នកមុខអ្នកមាត់វៀតណាម​ជាច្រើន​សិបនាក់ ដែលត្រូវបានបញ្ចាំងតាមរយៈទូរទស្សន៏ជាតិ នៃប្រទេសវៀតណាម បានបង្កឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ជា​ខ្លាំងមួយ ពីសំណាក់ពលរដ្ឋខ្មែរ នៅបន្ទាប់ពីឈុតឆាកនោះ ត្រូវបានបណ្ដាអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក នៅកម្ពុជា យកទៅផ្សព្វផ្សាយបន្តយ៉ាងព្រោងព្រាតនោះ។

ចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំង ព្រោះបើទោះជាគេដឹងថា លោក ហ៊ុន សែន ជាមនុស្សស្និតនឹងក្រុងហាណូយខ្លាំង រហូតចាក់ទឹក​មិនលេចយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏គេមិនបានគិតដល់ថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជារូបនេះចេះនិយាយភាសា​វៀតណាម​យ៉ាងរត់មាត់នោះដែរ។ ម្យ៉ាងទៀត សម្រាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋ និងជាផ្លូវការបែបនេះ វាប្រាកដជាកាន់តែ​ចម្លែក​ទៅទៀត នៅពេលគេបានឃើញនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃជាតិសាសន៍មួយ ទៅថ្លែងជាភាសានៃជាតិសាសន៍ដទៃទៀត ដែលមិនមែនជា«ភាសាអន្តរជាតិ»យ៉ាងដូច្នេះ។

ការលើកឡើងខាងលើនេះ ត្រូវបានយល់ស្របដោយ លោក សុខ ទូច អ្នកវិភាគឯករាជ្យជំនាញខាង​វិទ្យាសាស្ត្រ​នយោបាយ នៅក្នុងការបកស្រាយទាំងបីចំណុចរបស់លោក ទៅលើការថ្លែងជាភាសាវៀតណាម របស់បុរស​ខ្លាំង​កម្ពុជា នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាម។ លោក សុខ ទូច បានពន្យល់ថា លោក ហ៊ុន សែន ទៅធ្វើទស្សនកិច្ចក្នុងផ្លូវរដ្ឋ ដូច្នេះលោក ហ៊ុន សែន មិនអាចនិយាយភាសាសាសន៍ដទៃ ក្រៅពីភាសាដើមរបស់ខ្លួន (ជាមួយនឹងអ្នកបកប្រែ) ឬជាភាសាអន្តរជាតិទាំង៦ នោះឡើយ។ ភាសាអន្តរជាតិ ដែលអ្នកវិភាគល្បីឈ្មោះរូបនេះរៀបរាប់ថា មានភាសា​អេស្បាញ បារាំង រុស្ស៊ី អារ៉ាប់ ចិន និងភាសាអង់គ្លេស ដែលគេមិនឃើញមានភាសាវៀតណាម ចុះក្នុងបញ្ជីនៃភាសា​អន្តរជាតិទាំងនេះទេ។

លោក សុខ ទូច បានបកស្រាយទៀតថា ដោយសារលោក ហ៊ុន សែន ចេះភាសានេះ ដូច្នេះលោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ប្រាកដជាចង់បង្ហាញពីមោទនភាព  ថាក្នុងនាមជាមេដឹកនាំ (កម្ពុជា) មួយរូប មិនមែនចេះតែភាសា (ខ្មែរ) មួយនោះ​ឡើយ។ លោក ហ៊ុន សែន អាចចេះនិយាយ ពីរ ឬបីភាសា លើសពីភាសាដើមកំណើត។

ការថ្លែងជាភាសាវៀតណាមរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើឡើងចំពេល ដែលស្ថានការណ៍នយោបាយ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា កំពុងមានសភាពកាន់តែតានតឹងខ្លាំងឡើង។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងក្រុមអ្នកគាំទ្របានទាមទារឲ្យលោក ហ៊ុន សែន ចុះចេញពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់ពីបុរសខ្លាំងរូបនេះ បានកាន់អំណាចជិត៣០ឆ្នាំមកនោះ។ បណ្ដាជនដែលប្រឆាំងលោក ហ៊ុន សែន ទាំងនេះ បានសង្ស័យថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក​ទៅកាន់ប្រទេស​វៀតណាមលើកនេះ អាចជាឱកាសមួយទៅស្វែងរកកលឧបាយ ពីសំណាក់វៀតណាម មិត្ត«ម៉ឺនឆ្នាំ»របស់លោក ដើម្បីត្រឡប់យកវា ចូលមកអនុវត្តន៍នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

ត្រង់ចំណុចនេះ លោកបណ្ឌិត សុខ ទូច បានពន្យល់ទៀតថា អ្នកនយោបាយអាចនឹងរុញបញ្ហានេះ កាន់តែជ្រៅ ជា​ពិសេសទៅក្នុងស្រទាប់ប្រជាជនសមញ្ញ។ «រុញបញ្ហានេះកាន់តែជ្រៅ» ដែលមានន័យស្មើនឹង ការធ្វើអាជីវកម្មរបស់​អ្នកនយោបាយប្រឆាំង ទៅលើការថ្លែងរបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាភាសាវៀតណាមនេះតែម្ដង។ បើដូច្នេះសួរថា តើ​លោក ហ៊ុន សែន មិនចេះជ្រើសរើសឱកាស ដើម្បីបង្ហាញចំណេះភាសារបស់លោក ឬយ៉ាងណា?

នៅក្នុងរជ្ជកាលរបស់លោកជិត៣០ឆ្នាំ លោក ហ៊ុន សែន មានរឿងតិចណាស់ដែលខ្វល់ ឬមិនដែលខ្វល់សូម្បីបន្តិច​សោះតែ​ម្ដង ពីយោបល់ឬគំនិតរបស់ក្រុមអ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ ដូច្នេះការថ្លែង ទៅកាន់អ្នកមុខអ្នកមាត់​វៀតណាម​ក្នុង​ពេល​នេះ អាចមានអត្ថន័យផ្សេង ដែលគេអាចដឹងបាន ថាវាបានបង្កប់នៅក្នុងសាច់រឿង ដែលលោកបានថ្លែងនៅ​ពេល​នោះ។ ជាពិសេសសម្រាប់កាលៈទេសៈដ៏តានតឺង នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពេលនេះ ការយកចិត្តយកថ្លើមមិត្ត​ម៉ឺនឆ្នាំ​របស់លោក អាចជាការចាំបាច់មួយ។

ការយកចិត្តយកថ្លើមមិត្តម៉ឺនឆ្នាំនោះ គឺការរំលឹកឡើងវិញពីអនុស្សាវរីយ៍«រួម»លេណដ្ឋាន នៅពេលក្រុមរបស់លោក និងកងទ័ព​វៀតណាម បានរំដោះកម្ពុជាចេញពីនឹមរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ និងពីអ្វីដែលលោកហ៊ុន សែន តែង​និយាយរំលឹក​ហើយរំលឹកទៀតមិនដាច់ពីមាត់ នៃបុព្វហេតុដ៏ត្រឹមត្រូវ ដែលក្រុមរបស់លោក និងកងទ័ពវៀតណាម បានបណ្ដេញ​មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមចេញពីអំណាច។ «បុព្វហេតុដ៏ត្រឹមត្រូវ» ដោយសារតែលោកបាន​និយាយយ៉ាង​មានមោទនភាព​នៅក្នុងពេលនោះថា ក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទាំងនោះ កំពុងត្រូវបានកាត់ទោស ដោយតុលាការ​អន្តរជាតិ​មួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ សហការរៀបចំឡើងដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅ៣០ឆ្នាំក្រោយ​មក។

មោទនភាពរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលសម្រាប់ក្រុមប្រឆាំង វាជា«ភាពអាមាស»មួយរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីចាស់​វស្សា​ និងជាអតីតទាហានខ្មែរ​ក្រហមរត់ចោលជួររូបនេះទៅវិញទេ ព្រោះបើតាមក្រុមប្រឆាំង និងអ្នកស្រាវជ្រាវ​កត់​ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រ ពួកគេមិនដែលចាត់ទុកថា នោះជាបុព្វហេតុដ៏ត្រឹមត្រូវនោះឡើយ តែវាជាការចូលឈ្លាន​ពាន​ប្រទេសកម្ពុជា ពីសំណាក់កងទ័ពនៃប្រទេស​វៀតណាម នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៨ ហើយបន្ទាប់មកបានដាក់ប្រទេសកម្ពុជា ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមនឹមត្រួតត្រា របស់អាណា​និគម​​និយម«វៀតណាម»ថ្មីមួយទៀតតែប៉ុណ្ណោះ។

បញ្ហាសំខាន់ដែលត្រូវចោទសួរជាងនេះ នោះគឺហេតុអ្វីលោក ហ៊ុន សែន ចំណាយពេលវេលារបស់លោក ទៅថ្លែង​រំលឹក​ពីអនុស្សាវរីយ៍«រួម»លេណដ្ឋាន នៅពេលនេះ? ពិតហើយ នៅពេលបច្ចុប្បន្នគ្មាននរណាអាចឆ្លើយរួច ទៅនឹង​សំនួរនេះ​បានឡើយ។ មានតែនៅពេលអានាគតប៉ុណ្ណោះ ដែលចម្លើយអាចនឹងត្រូវលាតត្រដាង៕

នេះជាវីដេអូរបស់ទូរទស្សន៍វៀតណាម ចាក់ផ្សាយពីការថ្លែងជាភាសាវៀតណាមរបស់បុរសខ្លាំងកម្ពុជា៖

----------------------------------
អត្ថបទដោយ៖ សេក មនោកុមារ
សម្ភាសន៍ដោយ៖ ក. សេងហុង - ភ្នំពេញ ថ្ងៃ២៨ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០១៣
រក្សាសិទ្ឋដោយ៖ ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យព័រអាំងហ្វូ