មានប្រជាពលរដ្ឋមួយចំនួន នៅមានការព្រួយបារម្មណ៍ ចំពោះការមិនអនុញ្ញាតិឲ្យពួកគាត់ចូលរួម ក្នុងការបោះឆ្នោត​នា​ពេល​ខាងមុខ ដោយបញ្ហាខុសឈ្មោះ អាយុ ឬភេទ។

ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិត្រពាំងឈូក សង្កាត់ទឹកថ្លា ខណ្ឌសែនសុខ រាជធានីភ្នំពេញ ក្រោយពីទទួលបាន​«ប័ណ្ណព័ត៌មាន​អ្នកបោះឆ្នោត» ចែកជូនដោយមេក្រុមនីមួយៗមក ពួកគាត់បានបញ្ចេញប្រតិកម្មភ្លាមៗ ចំពោះការសរសេរឈ្មោះ​ខុសចុះ​ក្នុងប័ណ្ណនោះ មានន័យថាឈ្មោះ មិនត្រឹមត្រូវតាមអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬប័ណ្ណសម្គាល់ខ្លួនជាដើម ។

ហិបឆ្នោត ទទួលសន្លឺកឆ្នោតពីអ្នកបោះឆ្នោត។ (រូបថត news.cn)

លោកពូ សុគន្ធ បានប្រាប់មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ ថា លោកពូបានទទួល «ប័ណ្ណព័ត៌មានអ្នកបោះឆ្នោត» ហើយ ប៉ុន្តែឈ្មោះនេះ​បានសរសេរខុស ពីអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ។ លោកពូបន្តរថា ឈ្មោះនេះមិនមែនទើបតែខុសនោះទេ ខុសតាំងពីការបោះឆ្នោត​ក្នុងអាណត្តិទីបួនឆ្នាំ២០០៨ មកម្លេះ ហើយកាលនោះក៏មានការតវ៉ាដែរ តែមិនត្រូវបានដោះស្រាយឲ្យដោយ គ.ជ.ប ថ្នាក់ឃុំ​/សង្កាត់ទេ ហើយលោកពូក៏ត្រូវបានបដិសេធ ដោយប្រធានការិយាល័យបោះឆ្នោតនោះ មិនអោយបោះឆ្នោតផងដែរ ដោយ​សំអាងហេតុផងថាខុសឈ្មោះនេះឯង។

ក្រោយការតវ៉ានេះ ក្នុងការបោះឆ្នោតក្រុមបក្រឹក្សាឃុំ/សង្កាត់ឆ្នាំ២០១២ ឈ្មោះរបស់លោកនៅតែខុសដដែល មិនមានអ្វី​កែប្រែ ឬផ្លាស់ប្តូរតាមការស្នើសុំនោះឡើយ ជាពិសេសត្រង់ឈ្មោះរបស់លោក ត្រូវបានអ្នកដទៃចូលបោះទៅវិញ ហើយ​លោកពូនៅតែបាត់បង់នូវសិទ្ធិ ក្នុងការចូលរួមការបោះឆ្នោតជាលើកទីពីរ។

បុរសវ័យហុកសិបប្រាំបីឆ្នាំរូបនេះបន្តរថា ជាលើកទីបីដែលឈ្មោះនៅតែខុស ទោះជាលោកបានព្យាយាមតវ៉ា ទៅអាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋានដើម្បីអន្តរាគម និងដោះស្រាយនោះក៏ដោយ។ លោកបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា «ជំនាន់អ៊ុនតាក់ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ខ្ញុំបាន​ចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោតនេះ។ តែតាំងពីពេលដែលគេដឹងថាខ្ញុំមាននិន្នាការ ទៅលើគណបក្សផ្សេងក្រៅ​ពីគណបក្ស​ប្រជាជន ហេតុដូច្នេះហើយទើបគេរក"លេស"យ៉ាងណា ធ្វើឲ្យឈ្មោះខុសជានិច្ច នឹងមិនអាចទៅចូលរួមបោះឆ្នោតបាន»។

លោកពូបង្ហាញថា ឈ្មោះក្នុងអត្តសញ្ញាណប័ណ្ឌសរសេរថា«អ៊ុម» ប៉ុន្តែក្នុងងប័ណ្ណព័ត៌មាន អ្នកបោះឆ្នោតបែរ​ជាសរេសរ​ថា«អ៊ុំ»ទៅវិញ។ «មិនមានតែខ្ញុំទេ នៅមានប្រជាពលរដ្ឋជាច្រើនទៀត ក្នុងភូមិនេះ ដែលខុសដូចខ្ញុំដែរ។ អ្នកខ្លះខុសឈ្មោះ ខ្លះខុសឆ្នាំកំណើត ឬអាយុ ភេទ និងអាស័យដ្ឋានជាដើម»។

ដូចគ្នានេះដែរ បងស្រី ម៉ាឡៃ ក៏បានបញ្ជាក់ថា បងស្រីក៏មិនបានចូលរូមបោះឆ្នោត កាលពីលើកមុនៗដែរ (ឆ្នាំ២០០៨ និង​ឆ្នាំ២០១២) ដោយបញ្ហាខុសឈ្មោះនេះ។ បងស្រីបន្ថែមថា ឆ្នាំ២០១៣នេះ ឈ្មោះនៅតែខុសដដែល ហើយបងស្រីបាន​ឲ្យ​មេក្រុម ជួយកែឲ្យបានត្រឹមត្រូវឡើងវិញ តែជាងដប់ថ្ងៃហើយ មេក្រុមនៅតែថាមិនទាន់បាននោះទេ។ បងស្រីថា ឈ្មោះក្នុង​អត្តសញ្ញាណប័ណ្ឌសរសេរថា«ម៉ាឡៃ» ប៉ុន្តែក្នុងងប័ណ្ណព័ត៌មានអ្នកបោះឆ្នោត បែរជាសរេសរថា«ម៉ាល័យ»ទៅវិញ។

មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ មិនអាចសុំការបញ្ជាកើពីលោក មាស សយ មេភូមិត្រពាំងឈូកបានទេនៅថ្ងៃនេះ ដោយលោក​ជាប់​ប្រជុំ។ តែលោក យឹម យ៉ែម មេហាសិបខ្នង បានបញ្ជាក់ថា ប័ណ្ណព័ត៌មានអ្នកបោះឆ្នោត នេះមិនមែនចេញដោយភូមិនោះទេ គឺចេញដោ គ.ជ.ប ហើយភូមិមានតួនាទីគ្រាន់តែដើរចែកប៉ុណ្ណោះ។ ចំពោះឈ្មោះដែលខុសវិញ ត្រូវបានបន្តិចបន្តួច ឬសូរ​ស័ព្ទស្រដៀងគ្នា គ.ជ.ប នឹងធ្វើការកែតម្រូវឡើងវិញ។ លោកបន្តរថា មកទល់នឹងពេលនេះក្រុម ហាសិបខ្នងរបស់​លោក​មានឈ្មោះអ្នកខុសនោះត្រឹមតែ១០ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ហើយអ្នកខុសទាំងនោះខាងភូមិព្យាយាម ដើម្បីធ្វើការកែសម្រួលជូន​ពួកគាត់ ឲ្យបានទាន់ពេលវេលា។

មេហាសិបខ្នងរូបនេះបញ្ជាក់ថា «មិនថាតែអ្នកដែលមានឈ្មោះខុសនោះទេ អ្នកគ្មានអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬលិខិតបញ្ជា្កក់​អត្តសញ្ញាណ ក៏ភូមិទទួលធ្វើឲ្យបានទាន់ពេលវេលាដែរ»។

ចំពោះបញ្ហាខាងលើ លោកទេព នីថា អគ្គលេខាធិការ គ.ជ.ប ក៏ធ្លាប់បានអះអាងថា គ.ជ.ប បានធ្វើការប្រកាសឲ្យពលរដ្ឋ មកពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះនេះរួចរាល់ហើយ និងមានការផ្សព្វផ្សាយបញ្ជីឈ្មោះ នៅលើគេហទំព័រ គ.ជ.ប (voterlist.org.kh) ក៏ដូចជាការហៅតាមរយៈប្រពន័្ធទូរស័ព្ធចល័តប្រាំខ្សែ ដោយឥតគិតថ្លៃនោះជាដើម។

បើយោងតាមលិខិតដែលចេញដោយ គ.ជ.ប កាលពីថ្ងៃទី២៨ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៣នេះ អំពីការផ្ទៀងផ្ទាត់ឈ្មោះអ្នកបោះឆ្នោត ក្នុងបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោត ទៅនឹងឯកសារបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណ បានបញ្ជាក់ថា ក្រៅពីឯកសារដែលត្រឹមត្រូវ អ្នកដែលត្រូវបាន​អនុញ្ញាតឲ្យមានសិទ្ធិបោះឆ្នោតនោះ រួមមានដូចជា«ឈ្មោះសរសេរខុស ប៉ុន្តែមានសូរដូចគ្នា ឬខុសអក្ខរាវិរុទ្ធបន្តិចបន្តួច ហើយមានសូប្រហែលគ្នា»។ មួយវិញទៀតក្នុងលិខិតនេះបានបន្តរថា ប្រសិនបើឈ្មោះនេះ សរសេរខុសអក្ខរាវិរុទ្ធដូចជា ខ្វះឬលើសស្រៈ ព្យញ្ជនៈ ជើងអក្សរ វណ្ណយុត្ត នាំឲ្យមានសូរដូចគ្នា ហើយអនុញ្ញាតឲ្យបោះឆ្នោតបាន បើ ភេទ អាយុ និង​អាស័យដ្ឋានដូចគ្នា ឬមួយទិន្ន័យពីរដូចគ្នា ក្នុងចំណោមទិន្ន័យទាំងបី(ភេទ អាយុ និងអាស័យដ្ឋាន)។ តែនឹង«មិនអនុញ្ញាត»​ឲ្យបោះទេ បើទិន្ន័យទាំងបីខុសគ្នាទាំងស្រុង។

តែទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក្នុងស្ថានភាពជាក់ស្តែង សង្គមស៊ីវិលមួយចំនួនលើកឡើងថា ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់បណ្តាញគេហទំព័រ ឬអ្នកមានទូរស័ព្ទប្រើ មានតែ នៅតាមទីប្រជុំជននៃបណ្តាខេត្តមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ ដែលមិនអាចចាត់ទុកថា មានវិសាលភាព​ទូទាំងប្រទេសនោះឡើយ។

លោក យ៉ង់ គឹមអេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ និងសន្តិភាព(PDP) បានលើកឡើងថា អ្វីដែល គ.ជ.ប បានរៀបចំ (វា) ក៏អាចមានឧបសគ្គមួយចំនួន សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមទីជនបទ ក្នុងការពិនិត្យឈ្មោះបោះឆ្នោត និងការរួមបោះឆ្នោត។ លោកបានទទួលស្គាល់ថា គ.ជ.ប បានខិតខំកែទម្រង់ដែរ តែ(វា)តិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ លោកបន្ថែមថា​ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ក៏គេមើលឃើញថាគ.ជ.ប នៅតែគ្មានឆន្ទៈធ្វើកំណែទម្រង់ ឲ្យបានពេញលេញតាមរយៈ ការបង្កើតឲ្យ​មានសមាសភាព មកពីគណបក្យដទៃទៀត ក្រៅពីសមាសភាពមកពីបក្សកាន់អំណាចនោះឡើយរ។ កំណែទម្រង់ដែលនឹង​បង្កឲ្យមាន សមាសភាពជាចម្រុះបក្សក្នុង គ.ជ.ប ហើយលោកអះអាងថានឹងកើតមាន នូវប្រពន្ធ័បោះឆ្នោតមួយដែល​មាន​ភាពប្រសើរបំផុត។

តំណាងគណបក្សប្រឆាំងលោក រស់ សួរ ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ថា នៅតាមមូលដ្ឋានមានការរើសអើង និងបក្សពួកនិយម។ លោក​ថាទាំងប្រធានភូមិ ឬសមានជិករបស់គ.ជ.ប ប្រចាំភូមិ/ឃុំ/សង្កាត់ មិនសូវយកចិត្តទុកដាក់ ជួយដោះស្រាយបញ្ហា​ជូន​ពលរដ្ឋណា ដែលមិនគាំទ្រគណបក្សរបស់ខ្លួននោះទេ ហើយករណីនេះមានសឹងតែគ្រប់ខេត្ត-ក្រុងទាំងអស់។

តំណាងបក្សប្រឆាំងរូបនេះ ក៏បានចោទទៅលើ គ.ជ.ប ថាបានប្រើប្រាស់នូវលក្ខណៈជាប្រពន្ធ័ សម្រាប់ការចែកនូវប័ណ្ណ​ព័ត៌មាន ក៏ដូចជាជួយសម្រួលដល់អ្នកដែលគ្មានប័ណ្ណ គ្មានលិខិតបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ ឬប័ណ្ណព័តមានអ្នក​បោះឆ្នោត​ខុស ដែលជាសមាជិកបក្សរបស់ខ្លួនជាដើម។

-------------------------------------------------
ដោយៈ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី០១ កក្កដា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ