ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ «បុណ្យណូអែល» ឬ«បុណ្យគ្រឹស្មាស» ត្រូវគេមើលឃើញថា កាន់តែមានប្រជាប្រិយភាព ជា​ពិសេសក្នុង​ចំណោម​យុវវ័យ នៅស្ទើរទូទាំង​ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានបណ្ដាជនភាគច្រើន ជាអ្នកគោរព​ព្រះពុទ្ធសាសនា។ សូម​ស្វែងយល់ពីមូលហេតុទាំងបី ដែលធ្វើឲ្យបុណ្យនេះ ត្រូវបានបណ្ដាជន​ដែលទើប​នឹង​ពេញ​វ័យ​នៅកម្ពុជា ចូលចិត្តប្រារព្ធវាសឹងជាទម្លាប់រៀងរាល់ឆ្នាំ។

ការតែងភ្លើង ពេលបុណ្យណូអែល ផ្នែកខាងក្រៅនៃស្ថានទូតអាមេរិកាំង ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញប្រទេសកម្ពុជា។ (រូបភាព របស់ស្ថានទូតអាមេរិក)

នៅតាមគ្រឹះស្ថានសាសនារបស់គ្រឹស្ដ៍បរិស័ទ បណ្តារោងចក្រ ទីផ្សារទំនើប សណ្ឋាគារ សាលារៀនឯកជន ... តាំងពី​ទីប្រជុំជន នៃបណ្តាខេត្តនានា រហូតដល់រាជធានីភ្នំពេញ មានការរៀបចំ «ដើមឈើសាប៉ាំង» ដោយមានរចនា តុប​តែង​លំអរ ឬបំពាក់ដោយភ្លើងពណ៌ និងក្រសាសភ្លឺភ្លែត អមដោយគំនរអំណោយជាច្រើន រហូតដល់មានការប្រគុំ​ដន្រ្តី យ៉ាង​គគ្រឹកគគ្រេងថែមទៀតផង។ ពីមុនមក មានតែស្ថាប័នរបស់បរទេស ឬគ្រឹស្ថានសាសនា របស់គ្រឹស្ដ៍​បរិស័ទ្ធប៉ុណ្ណោះ ដែលបានរៀបចំចាត់ចែងកម្មវិធីបែបនេះ។ តែបច្ចុប្បន្នម្ចាស់កម្មវិធីច្រើនឡើងៗ សុទ្ធសឹងជា​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ បានរៀបចំធ្វើ​«បុណ្យណូអែល»នេះដែរ នៅអំឡុងមុន និងនៅថ្ងៃទី២៥ខែធ្នូនេះ។ ជាពិសេសទៅទៀត យុវវ័យ​ខ្មែរដែល«សឹងជាទូទៅ» ក៏បានប្រារព្ធ និងចាត់ទុក«បុណ្យណូអែល» ជាកម្មវិធីកម្សាន្តសប្បាយ តាមបែប«សម័យ​ថ្មី»របស់ពួកគេ។ ពួកគេបាន​ជួបជុំគ្នា ដើម្បីជូនអំណោយ ឬនិយាយជូនពរអោយគ្នាទៅវិញទៅមក។ ពិធីបុណ្យនេះ ក៏បានក្លាយជាឱកាស សម្រាប់​គូរស្នេហា​ជាច្រើន បង្កើននូវភាព«យល់ចិត្ត» និងភាព«ស្និតស្នាល» រវាងពួកគេ​ថែម​ទៀតផង។

តែបើងាកទៅមើល ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំថ្មីកាលពីខែមេសាកន្លងមក ល្បែងកម្សាន្តតាមបែបប្រពៃណីជាតិ មិនសូវមាន​អ្នកណា​ចាប់អារម្មណ៍ និងប្រារព្ធលេងនោះឡើយ។ ក្នុងពេលចូលឆ្នាំខ្មែរនោះដដែល ស្ថាប័នឯកជនមួយចំនួន មិន​បានរៀបចំ តុបតែងអបអរ អោយមានភាពអធឹកអធម ដូចក្នុងពេលនេះយ៉ាងដូច្នេះឡើយ។ តើនេះ ជាគ្រោះថ្នាក់​សម្រាប់ប្រពៃណី អត្តសញ្ញាណជាតិខ្មែរ និងប៉ះពាល់ទៅដល់ខ្មែរអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា ឬយ៉ាងណា?

លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិសេរីភាព របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ មានចែង និងត្រូវបានការពារដោយ​រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់​ប្រទេស។ ដូច្នេះការសប្បាយរីករាយ និងការជ្រើសរើសសាសនាណាមួយ ដែលខ្លួនពេញចិត្ត ជាសិទ្ធិសេរីភាព​របស់ពលរដ្ឋ ដែល​មិនអាចហាមឃាត់បាន។ ម្យ៉ាងទៀត ស្ថិតក្នុងសម័យកាល នៃសកលភាវូបនីយកម្មបែបនេះ មានរឿងរ៉ាវច្រើនណាស់ ដែលធ្វើឲ្យសង្គមមានការផ្លាស់ប្តូរ និងទទួលឥទ្ធិពល​យ៉ាង​លឿន ពីប្រទេសផ្សេងៗ​ដែល​រីកចំរើនជាងខ្លួន។ និយាយជារួម គឺគេពិបាកនឹងទៅធ្វើការហាមឃាត់ ឬដាក់​កំហិតទៅលើពលរដ្ឋ អោយត្រូវធ្វើ​យ៉ាងនេះ ឬធ្វើយ៉ាងនោះ នោះណាស់។

តែនៅក្នុងបរិបទនេះ មុននឹងឈានទៅដល់ដំណោះស្រាយណាមួយ គេត្រូវយល់ជាដំបូង នូវហេតុផលចំនួនបី ដែល​ជំរុញ​ឲ្យ«បុណ្យណូអែល» កាន់តែមានប្រជាប្រិយភាពនៅកម្ពុជា នោះគឺ៖

១- ហេតុផល«ជំនួញ»

អ្នកជំនួញសឹងតែទាំងអស់ បានឆ្លៀតយកឱកាសនេះ ដើម្បីឃោសនាលក់នូវទំនិញរបស់ពួកគេ អោយបានកាន់​តែ​ច្រើន។ ជាឧទាហរណ៍ ម្ចាស់ភោជនីយដ្នានឬសណ្ឋាគារទាំងឡាយ បានចាប់អារម្មណ៍ រៀបចំ«បុណ្យណូអែល»នេះ ក្នុងបំណង​ដើម្បីអាចទាក់ទាញភ្ញៀវ ពីគ្រប់ជាតិសាសន៍​ ជាពិសេសភ្ញៀវដែលបានឃើញ ពីការរៀបចំកម្មវិធី​កម្សាន្ដ​បែបនេះ របស់​ពួកគាត់។ ពួកគាត់យល់ថា ការរៀបចំបុណ្យនេះ មិនមានអ្វីប៉ះពាល់ដល់ពុទ្ធសាសនាទេ តែសម្រាប់​ពួកគាត់ ដើម្បីការ​ប្លែកភ្នែកប្លែកត្រជៀក និងធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទិដ្ឋភាពក្នុងហាង។ ក្នុងនាមជា«ពុទ្ធបរិស័ទ» ពួកគាត់ថា​នៅតែ​«គោរព​ពុទ្ធសាសនា» តែក្នុងនាមជា«អ្នកជំនួញ» ពួកគាត់ត្រូវតែ«ឆ្លៀតឱកាស» ដើម្បីការរីកចំរើន និងផលចំណេញ។

តែសំនួរបានចោទសួរបន្តទៅទៀតថា តើការគិតតែពីហេតុផល«ជំនួញ» ដ៏ហួសហេតុនេះ គួរត្រូវគេអោយតម្លៃ ដោយ​​មិន​គិតពីផលប៉ះពាល់ ឬការពន្យល់ផ្សេងៗឬ?

បើមើលអោយបានស៊ីជម្រៅ ការប្រារព្ធបុណ្យនេះ មិនផ្ដល់ផលប៉ះពាល់ធំដុំ ដល់ព្រះពុទ្ធសាសនាប៉ុន្មាននោះទេ ព្រោះថា​ជាទូទៅ អ្នកប្រារព្ធពិធី«បុណ្យណូអែល» មិនបានផ្លាស់ប្តូរសាសនា ហើយក៏មិនបានបង្កើតផលរមាស់ រវាងសាសនា និង​សាសនានោះឡើយ។ ដូចយ៉ាងសាលាឯកជនមួយចំនួន បានគិតថា ការប្រារព្វពិធីបុណ្យ​ណូអែល​នេះ គឺដើម្បីបង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញថា មិនមានការរើសអើងនៅក្នុងជំនឿសាសនា ហើយស្ថាប័នរបស់គេទាំងនោះ ទទួល​យកសិស្ស ឲ្យចូលរៀន​ពី​គ្រប់ជាតិសាសន៍ និង គ្រប់ជំនឿសាសនា។ ក្នុងការគិតបែបនេះ អាចនិយាយថា ជាការ​យល់​ឃើញបែបវិជ្ជមានមួយ បើ​ទោះជាគេមើលឃើញ ពីផលប្រយោជ៍«អាជីកម្ម» របស់ស្ថាប័ននោះក៏ដោយ។

២- ហេតុផល«កង្វះជំហរ» ក្នុងការស្រឡាញ់ អោយតម្លៃលើ«វប្បធម៌»ជាតិ

នៅក្នុងផ្នត់គំនិត របស់ពលរដ្ឋជាទូទៅជាច្រើន រាប់តាំងពីថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេស​ និងអ្នកនយោបាយផង បានយល់ជ្រួត​ជ្រាប​ពីវប្បធម៌របស់ជាតិខ្លួន នៅត្រឹមជា«រូបភាពខាងក្រៅ»ប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែពួកគេមិនដែលបានគិតថា បើ«គ្មាន​វប្បធម៌»​នេះទេ ខ្លួនគេម្នាក់ៗ នឹងមិនមាន«លក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់» ជាជនជាតិខ្មែរឡើយ។ ការដែលមិនយល់ពីវប្បធម៌ អោយបានច្បាស់​នេះហើយ ដែលបណ្ដាលអោយ ការទទួលយកដាក់ក្នុងខ្លួន នូវ«វប្បធម៌របស់បរទេស» ត្រូវបាន​ធ្វើឡើង យ៉ាងឆាប់​រហ័ស និងងងឹតងងល់។

ផលវិបាកធំបំផុត ប្រឈមនឹងបញ្ហានេះ គឺកម្សោយភាពនៃការយល់ដឹង លើ«ផ្នែកវប្បធម៌» របស់ពលរដ្ឋខ្មែរ​នេះ​តែម្តង។ នៅក្នុងប្រទេសមួយ ដែលរប្បធម៌នៅតែជាផ្នែកមួយ ដាច់ឆ្ងាយពីចិត្តគំនិត និងការប្រតិបត្តិ​របស់ជនជាតិ​នៃប្រទេសនោះ ពួកគេនឹងនៅតែយល់ថា ខ្លួនឯងមិនមានអ្វីសំខាន់ ហើយនឹងត្រូវរក«ភាពសំខាន់»នេះមកដាក់ខ្លួន ពីខាងក្រៅមកវិញ។ ប្រទេសមួយ ដែលការយល់ដឹងនៃពលរដ្ឋ ងាយរងឥទ្ធិពល និងមាននៅក្នុងខ្លួន តែពីវប្បធម៌​ខាងក្រៅនោះ នឹងធ្វើអោយ​ប្រទេសនោះ ក្លាយជាគ្មានក្បាល បាត់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្លួន មិនដឹងថាខ្លួនជាអ្នកណា និងមកពីណាអោយពិត។

ជាដំណោះស្រាយលើហេតុផលនេះ គេមិនអាចនិយាយអ្វីបានច្រើន ក្រៅតែពីសុំអោយ ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ច​របស់​រដ្ឋាភិបាល ដែលពាក់ព័ន្ធនោះ មិនត្រូវធ្វើមិនដឹងមិនលឺ បណ្ដោយអោយស្ថានភាព បន្តចាក់ឬសកាន់​តែជ្រៅ​នោះ​ទេ។ តែផ្ទុយទៅវិញ ស្ថាប័នមានសមត្ថកិច្ចនោះ ត្រូវជម្រុញការទទួលខុសត្រូវរបស់ខ្លួន ដើម្បីអោយកម្ពុជា​មាន​មោទនភាព​ពិតប្រាកដ និងមាន«គោលជំហរ»ច្បាស់ ពីវប្បធម៌ដែលដូនតាខ្លួន បានបន្សល់ទុកមកអោយនេះ។

៣- ហេតុផល «កង្វះការអប់រំ»

អ្នកនិយមបង្កើតកម្មវិធីសប្បាយ តាមបែប«សម័យថ្មី»នេះ ភាគច្រើនបានប្រារព្ធធ្វើបុណ្យនេះ គ្រាន់តែជាការ​សប្បាយមួយក្នុងជីវិត តែបានខុសពីគន្លង ឬចរន្ដរបស់ក្រុមអ្នកអភិរក្សនិយមមួយចំនួន ។ អ្នកខ្លះទៀត​ បានធ្វើ​បុណ្យនេះ តាម​បែប«មោហោគតិ (មិនយល់)» ទាំងមិនដឹងសោះថា «បុណ្យណូអែល» ជាពិធីសម្រាប់​គ្រឹស្ត៍បរិស័ទ​នោះទេ។ រីឯមួយ​ចំនួនទៀត បានធ្វើបុណ្យនេះ ទាំងមិនដឹងមិនយល់ពីឬសគល់ ឬទិសដៅអ្វីអោយពិតប្រាកដ ឃើញគេធ្វើ ក៏ធ្វើតាមដែរ។ តែគេមិនអាចបន្ទោសទៅលើ អ្នកទាំងនោះបានទេ នៅពេលដែលគ្មាននរណាម្នាក់ បានផ្ដល់ការពិគ្រោះ និងអនុសាសន៍​ទៅអោយគ្នានោះ។ នេះហើយ ជាហេតុផលនៃ «កង្វះការអប់រំ»។

ទាក់ទងនឹងប្រព័ន្ធនៃ«ការអប់រំ»នេះ ការបង្ហាត់បង្ហាញណាក៏ដោយ ក្នុងពិភពលោក ត្រូវតែជាការទទួលខុសត្រូវ របស់​ឪពុកម្ដាយ ស្ថាប័នអប់រំ និងរបស់សង្គម។ តែសម្រាប់បញ្ហារួម ដែលកើតមាននៅក្នុងសង្គមបែបនេះ ដំណោះ​ស្រាយ​ជា​លក្ខណៈគ្រួសារ ឬតាម​សហគមន៍ នឹងមិនមានប្រសិទ្ធិភាពបានយូរអង្វែងឡើយ។ ដូច្នេះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលជា​ម្ចាស់​ចង្កូតនាវាកម្ពុជា តាម​រយះក្រសួងជំនាញរបស់ខ្លួនដូចជា ក្រសួងអប់រំយុវជន និងកីឡា - ក្រសួង​វប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ និងក្រសួង​ពត៌មាននោះ ត្រូវបង្កើតនូវយុទ្ធសាស្ត្ររួមគ្នា សម្រាប់រយះពេលយូរមួយ សំដៅ​ជម្រុញ​លើក​គុណភាព នៃការ​អប់រំនេះ ក៏កាន់តែខ្លាំងថែមទៀត ទាំងនៅក្នុងរង្វង់គ្រួសារ សាលារៀន ទាំងនៅក្នុង​សង្គម ធ្វើយ៉ាងណា អោយបានរីក​ជ្រួតជ្រាប​ទៅដល់ពលរដ្ឋគ្រប់រូប ជាពិសេសយុវជនតែម្ដង។

ករណីទទួលខុសត្រូវ របស់ឪពុកម្ដាយ ស្ថាប័នអប់រំ និងរបស់សង្គមនេះ ទស្សនាវដ្ដីមនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ នឹងត្រឡប់​មកធ្វើ​ការវិភាគ ឬបទយកការណ៍ថ្មីៗ បន្ថែមទៀត ដើម្បីជាជំនួយដល់ការត្រិះរិះពិចារណា របស់អ្នកអានជាបន្ត​ទៀត៕

-----------------------------------------------
ដោយ៖ អ៊ុម វ៉ារី - ភ្នំពេញថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១២
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ