អង្កេត៖ ចំនុចសំខាន់ៗដែលបានដឹង ជុំវិញភេវរកម្មនៅប៊ូស្តុន
កាលពីថ្ងៃច័ន្ទទី១៥ខែមេសា ការអបអរកីឡាករដែលរត់ម៉ារ៉ាតុន មកដល់ទីផ្ដាច់ព្រ័ត្រ បានប្រែក្លាយជាការកាន់ទុក្ខ ដោយសារអំពើភេវរកម្ម បំផ្ទុះគ្រាប់បែកពីរគ្រាប់ ដែលធ្វើអោយមនុស្សបីនាក់ស្លាប់ និងច្រើនជាង១៧០នាក់របួស។ អត្ថបទនេះនឹងត្រឡប់មកវិញ ទៅលើចំនុចសំខាន់មួយចំនួន ដែលទាក់ទងនឹងហេតុការណ៍ ដ៏រង្គាលក្នុងទីក្រុងប៊ូស្តុន។
ជនរងគ្រោះ ដែលភាគច្រើនពីចំណោមនោះ ត្រូវរបួសជើង។
អំពើភេវរកម្មនៅប៊ូស្តុន បានកើតឡើងនៅចម្ងាយតែប៉ុន្មានម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ ពីទីផ្ដាច់ព្រ័ត្រនៃកីឡារត់ម៉ារ៉ាតុន ដែលបានធ្វើអោយមនុស្ស៣នាក់ស្លាប់ និងជាង១៧០នាក់រងរបួស ក្នុងនោះ១៧នាក់របួសធ្ងន់។
ភូមិសាស្ត្រនៃហេតុការណ៍
ភេវរជនបានឆ្លៀតឱកាស ពិធីរត់ម៉ារ៉ាតុននៃទីក្រុងប៊ូស្តុន ដែលជាពិធីមួយ ក្នុងចំណោមពិធីពិសេសក្នុងពិភពលោក មានកីឡាករចូលរួមរត់យ៉ាងច្រើន រហូតដល់ទៅ២៣ពាន់នាក់។ ពិធីនេះត្រូវបានកំណត់ធ្វើ នៅថ្ងៃច័ន្ទនៃសប្ដាហ៍ទីបី ក្នុងខែមេសា ដែលជាថ្ងៃបុណ្យឈប់សម្រាក (Patriots' Day) ប្រចាំតំបន់។
នៅម៉ោងប្រហែលជា៣រសៀល គ្រាប់បែកទីមួយបានផ្ទុះឡើង នៅក្នុងហ្វូងមនុស្សកកកុញ ដែលបានប្រមូលគ្នាមកអបអរ អ្នកមកដល់ទីផ្ដាច់ព្រ័ត្រមុនគេ។ តែនៅ១២វិនាទីក្រោយមក គ្រាប់បែកទីពីរបានផ្ទុះមួយទៀត នៅចម្ងាយប្រមាណជាមួយរយម៉ែត្រ ពីកន្លែងផ្ទុះដំបូង។
នគរបាលបានច្រានចោល នូវដំណឹងដែលបានលើកឡើង ក្រោយហេតុការណ៍ភ្លាមៗ ថាមានការបំផ្ទុះគ្រាប់ផ្សេងទៀត បានកើតឡើងនៅផ្នែកមួយទៀត នៃទីក្រុង។
ជនរងគ្រោះ
មនុស្សបីនាក់ បានស្លាប់បាត់បង់ជីវិត និង១៧៦ផ្សេងទៀត បានត្រូវជម្លៀសទៅកាន់មន្ទីពេទ្យជាបន្ទាន់។ អ្នករបួស១៧នាក់ ពីក្នុងនោះ កំពុងស្ថិតក្នុងសភាពធ្ងន់ធ្ងរ។ នេះជាតុល្យភាពចុងក្រោយបង្អស់ ផ្ដល់ដោយនាយនគរបាលប្រចាំតំបន់ លោក អេដ ដេវីស (Ed Davis)។ អ្នករបួសភាគច្រើនបានរងគ្រោះ ដោយសារបានបាត់បង់អវៈយវៈ ឬផ្នែកផ្សេងៗ នៃសេរីរាង្គ-កាយ។
កាសែតប្រចាំតំបន់មួយបានរាយការណ៍ថា អ្នករងគ្រោះដល់ជីវិតម្នាក់ ពីចំណោមជនរងគ្រោះទាំង៣នាក់ ជាកុមារអាយុ៨ឆ្នាំ មានឈ្មោះថា ម៉ាតាំង រីឆារ (Martin Richard)។ កុមារនេះបានរត់ទៅអោបឪពុកខ្លួន ដែលទើបនឹងរត់មកដល់ទីផ្ដាច់ព្រ័ត្រ តែត្រូវចំពេលដែលគ្រាប់បានផ្ទុះឡើង។ ប្អូនស្រីរបស់កុមារអាយុ៦ឆ្នាំ បានរងដាច់ជើងមួយចំហៀង និងស្ត្រីជាម្ដាយបានរងរបួសយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ប្រភេទគ្រាប់បែក
នគរបាលមិនបានបញ្ជាក់ ពីភាពលំអិត ទាក់ទងនឹងគ្រាប់បែក ដែលបានយកមកប្រើបំផ្ទុះនោះទេ។ ប៉ុន្តែកម្លាំងផ្ទុះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ជាគ្រាប់បែកឆ្នៃដោយដៃ ដាក់នៅលើដី តែបានដាក់បន្ថែមគ្រាប់ឃ្លីដែកតូចៗ ឬដែកគោល ដើម្បីបង្កើនឥទ្ធិពលរបស់វា។ សេចក្ដីសន្និដ្ឋាននេះ បានត្រូវអះអាងបញ្ជាក់ ដោយស្ថានភាពអ្នករបួសទាំងអស់ ដែលភាគច្រើនត្រូវបានសង្កេតឃើញថា បានរងគ្រោះតែផ្នែកខាងក្រោម នៃសេរីរាង្គកាយប៉ុណ្ណោះ។
កម្លាំងផ្ទុះរបស់គ្រាប់បែកទាំងពីរ ជាមួយនឹងកម្លាំងខ្ទាតចេញ ដែលមើលទៅមិនសូវខ្លាំងនេះ ទំនងជាមិនបានប្រើគ្រឿងផ្ទុះ របស់កងទ័ព ប្រភេព C4 ឬ Semtex នោះទេ។ ដូច្នេះវាមានទម្រង់ដូចយ៉ាងច្រើន ទៅនឹងគ្រាប់បែកឆ្នៃដោយដៃ ដើម្បីងាយស្រួល ក្នុងការយកតាមខ្លួន តែគេមិនបានដឹងច្បាស់ថា គ្រឿងប្រដាប់រៀបចំខាងក្នុងរបស់វា ជាអ្វីទេ។
តើការស៊ើបអង្កេត ប្រព្រឹត្តដល់ណាហើយ?
ភ្នាក់ងារអេហ្វប៊ីអាយ (FBI) លោករីក ដេសលូរីយ៉េ (Rick DesLauriers) បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសិតកាសែត កាលពីថ្ងៃអង្គារថា «ការស៊ើបអង្កេតរបស់យើង មិនបញ្ឈប់ត្រឹមទីក្រុងប៊ុស្ដុននោះទេ។ វានឹងមានលាតសន្ធឹង ទៅដល់កម្រិតពិភពលោកទាំងមូល។ យើងនឹងទៅឲ្យដល់ជើងមេឃ ដើម្បីរកអោយឃើញមនុស្សម្នាក់ ឬច្រើននាក់ ដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវ លើឧក្រិដ្ឋកម្ម ដ៏កំសាកនេះ។ យើងនឹងធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាង ដែលអាចធ្វើបាន ដើម្បីចាប់ពួកវាមកដាក់ នៅចំពោះប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌។»
ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា (Barack Obama) បានពន្យល់ជាលើកទីពីរ ចេញពីសេតវិមាន នៅថ្ងៃដដែល វេលាម៉ោង១១និង៣០នាទីថ្ងៃត្រង់ ម៉ោងនៅវ៉ាស៊ីនតោន ថាអាជ្ញាធរមិនទាន់ដឹងជាភេវរកម្មអន្តរជាតិ ឬជាតិនៅឡើយ។
នគរបាល ក៏បានបញ្ជាក់ដែរថា ខ្លួនមិនទាន់បានរកឃើញជនសង្ស័យណាម្នាក់ទេ មកទល់នឹងពេលនេះ។ ភ្នាក់ងារស៊ើបអង្កេតបានអំពាវនាវដល់បណ្ដាជនទូទៅ ដែលមានរូបថត ឬវីដេអូ សូមយកមកប្រគល់អោយខ្លួន ដើម្បីជាជំនួយដល់ការវែកមុខភេវរជន។ នៅក្នុងយប់ថ្ងៃទី១៥ ចូលមកថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា នគរបាលបានវាយសម្រុក ចូលទៅក្នុងផ្ទះរបស់យុវជនម្នាក់អាយុ២០ឆ្នាំ មានដើមកំណើតអារ៉ាប់ សាអ៊ូឌីត ដែលនៅមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីកន្លែងកើតហេតុ។ យុវជននេះ ដែលបានរងការរលាក ហើយកំពុងសម្រាកនៅមន្ទីពេទ្យនោះ ត្រូវបានសាកសួរដោយនគរបាល។ ប៉ុន្តែនគរបាលនិយាយថា បានសាកសួរមនុស្សជាច្រើន និងមិនទាន់បានផ្ដោតការសង្ស័យ ទៅលើនរណាម្នាក់នៅឡើយ។
ប្រភពសំខាន់ ដែលគួរអោយសង្ស័យ
កាសែតអាមេរិកាំង បានដាក់ការសង្ស័យទៅលើបីចំនុច៖ បណ្ដាញភេវរនិយម អាល់កៃដា (Al Qaïda) ចលនាស្ដាំនិយមជ្រុល និងអំពើឆ្កួតលីលារបស់ជនណាម្នាក់។
- បណ្ដាញភេវរនិយម អាល់កៃដា មិនគួរត្រូវគេសង្ស័យខ្លាំងទេ បើយោងទៅលើបែបផែនប្រតិបត្តិការ ដែលនៅ«ស្ទើរ» មិនមានជំនាញ ដូចបានពន្យល់ពីខាងលើនោះ។ សេចក្ដីសន្និដ្ឋាននេះ បានបកស្រាយអោយឃើញ បើទោះជាកាសែតអាមេរិកាំង ធ្លាប់បានរាយការណ៍ កាលពីពេលថ្មីៗ ពីសេចក្ដីអំពាវនាវរបស់អាលកៃដា ដែលបាន«ជម្រុញ»សមាជិកទាំងអស់ក្នុងពិភពលោក ឲ្យធ្វើសកម្មភាពដោយ«ខ្លួនឯង» និងមិនចាំបាច់មានបញ្ជាពីថ្នាក់លើនោះក៏ដោយ។
- ចលនាស្ដាំនិយមជ្រុល ត្រូវបានគេយកមកសង្កត់ធ្ងន់ ជាមួយនឹងថ្ងៃបុណ្យជាតិ ដើម្បីដាក់គ្រាប់បែក។ ទិវាបុណ្យ«ស្នេហាជាតិ (Patriot's Day)» ជាថ្ងៃនិមិត្តសញ្ញាដ៏ខ្ពស់មួយ ដើម្បីរំលឹកមកវិញនូវព្រឹត្តិការណ៍ចម្បាំង ដើម្បីឯករាជ្យភាព។ ទិវា«ស្នេហាជាតិ»នេះ អាចបង្កឲ្យមានជាមនោសញ្ចេតនា ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធសព្វថ្ងៃ។ កន្លងមកប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ទិវា«ស្នេហាជាតិ» បានជួនចំជាមួយនឹងភេវរកម្មចំនួនប្រាំ ប្រកបដោយវិនាសកម្ម នៅវ៉ាកូ (Waco) អូក្លាអូម៉ាស៊ីធី (Oklahoma City) កូឡំប៊ីន ( Columbine) វើជីននីតេជ (Virginia Tech) និងប៊ូស្ដុន។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិក បានលើកពីមូលហេតុរបស់ភេវរកម្ម ដែលអាចជារឿងដែលប្រឆាំងនឹងនយោបាយបច្ចុប្បន្ន របស់លោកបារ៉ាក់ អូបាម៉ា ដូចជាការត្រួតពិនិត្យអាវុធជាតិផ្ទុះនោះជាដើម៕
--------------------------------------------------
ដោយ ឈូករ័ត្ន - ប៉ារីស ថ្ងៃទី១៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៣
រក្សាសិទ្ធគ្រប់យ៉ាងដោយ៖ មនោរម្យព័ងអាំងហ្វូ