រដ្ឋលេខាធិការ ទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ី ផាន បានសរសេរ ដាក់ការចោទប្រកាន់ ទៅលើអនុប្រធាន គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា និងជាអនុប្រធានទី១ នៃរដ្ឋសភា នីតិកាលទីប្រាំនេះថា រាល់សកម្មភាពវឹកវរ ភាព​អនាធិបតេយ្យ និងពិសោធន៍ដ៏ជូរចត់ ដែលបានកើតឡើង ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ថានោះជាការដឹកនាំ បែប​«បដិវត្តន៍​ពណ៌» របស់​លោក កឹម សុខា។

ក្នុងគណនីហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ របស់លោក អ្នកនាំពាក្យ នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី រូបនេះ បានសរសេរថា ដោយសារភាព​បរាជ័យ របស់អ្នកដឹកនាំបដិវត្តន៍ពណ៌ (កឹម សុខា) នាពេលកន្លងមក បានធ្វើការបំពារបំពាន លើនីតិរដ្ឋ នីត្យានុកូល​ភាព និងដំណើការទៀងទាត់ របស់អំណាចសាធារណៈ រហូតដល់បង្ក ការបំផុសបំផុល ឲ្យមានការបះបោរ ប្រឆាំងនឹង​នីត្យានុកូលភាពរបស់ប្រជាជាតិ តតាំងជាមួយ នឹងព្រះមហាក្សត្រ និងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ក្នុងគោលបំណងចង់ផ្តួលរំលំរបប និងអំណាចរដ្ឋតាមរយៈការបះបោរ។

ការចោទប្រកាន់ របស់លោកមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ គណបក្សប្រជាជនរូបនេះ ធ្វើឡើងឆ្លើយតបទៅនឹង ការលើកឡើង​របស់​លោក កឹម សុខា កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥ នៅទីក្រុងឡុងប៊ិច ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា សហរដ្ឋអាមេរិក ពីបរាជ័យ​របស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ក្នុងយុទ្ធនាការបាតុកម្ម ដោយមហាជនក្នុងពេលកន្លងមក។ (សូមទស្សនាវីដេអូ ពីសម្ដី​របស់​លោក កឹម សុខា ទាំងស្រុង ដូចខាងក្រោម)

លោក ផៃ ស៊ីផាន បានសរសេរទៀតថា សកម្មភាពកន្លងមក របស់លោក កឹម សុខា ថ្នាក់ដឹកនាំ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ​រូបនេះ ដែលបង្កឲ្យមានការបះបោប្រឆាំង នឹងអាជ្ញាធរសាធារណៈនោះ មានសភាព និងលក្ខណៈដូចគ្នា ទៅនឹង​ប្រជា​ជាតិ​មជ្ឈឹមបូព៌ាមួយចំនួន (Arab Spring) និងបានចាត់ទុកថា នេះជា«ប្រជាធិបតេយ្យបែបព្រៃ» របស់លោក កឹម សុខា ជូន​ចំពោះ​ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ-អាមេរិកកាំងមួយចំនួន ដែលអសមានចិត្ត និងគំនិតឈ្នានីសបំផ្លាញសន្តិភាព និងភាព​ក្សេម​ក្សាន្ត​របស់កម្ពុជា។ លោក ផៃ ស៊ីផាន បានសរសេរទៀតថា៖ «ការសារភាពនេះ សរបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ពាក្យ​នៃការលើកតំកើង ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស គ្រាន់តែជាពាក្យភូតភរ បោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីឲ្យ​សម្រេច​បាន​នូវ​មហិច្ឆតា ដណ្តើមអំណាចរដ្ឋ តាមបដិវត្តន៍អហិង្សា គឺមិនមែនតាមបែបបទនីតិវិធី ដែលបានចែង នៅ​ក្នុង​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​នោះ​ទេ។»

យ៉ាងណាក៏ដោយ រដ្ឋលេខាធិការ នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះ បានសរសេរអបអរ ការបោះបង់ភាព “ឧទ្ទាម” ដែល​លោកថា ជាចរិកនយោបាយរបស់លោក កឹម សុខា ហើយលើកយកការសន្ទនាគ្នា មកអនុវត្តន៍វិញ។ លោក ផៃ ស៊ីផាន បានស្រង់សម្ដីអគ្គរដ្ឋទូតបារាំង បានថ្លែងថា «ការតតាំងនៅតាមជញ្ជើមថ្នល់ មិនមែនជាទិសដៅ នៃលទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ»​ទេ ខណៈ អគ្គលេខាធិការ អង្គការសហប្រជាជាតិ បាន គីមូន ក៏ត្រូវបានលោក ផៃ ស៊ីផាន លើក​យក​មក​បញ្ជាក់ដែរ​ នូវ​ការអបអរសាទរ របស់ប្រមុខអង្គការអន្តរជាតិកំពូល ដែលបានធ្វើចំពោះមុខ «សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន អំពី​វប្បធម៌​សន្ទនា ជា​គុណភាព និងទិសដៅ នៃនយោបាយរបស់កម្ពុជា»។

ទស្សនាវដ្តីមនោរម្យ.អាំងហ្វូ មិនអាចសុំប្រតិកម្ម ពីអ្នកនាំពាក្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានទេ ចំពោះការចោទប្រកាន់​ខាងលើនេះ ដោយគ្មានអ្នកទទួលទូរស័ព្ទ។

យល់ឃើញដោយឡែក ពីលោក ផៃ ស៊ីផាន  ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍និងសន្តិភាព លោកយ៉ង់ គឹមអេង បានថ្លែងប្រាប់ទស្សនាវដ្តី កាលពីពេលថ្មីៗនេះ ដោយចាត់ទុកការតវ៉ា ដោយអហិង្សារបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ជា​ទង្វើ​ស្របច្បាប់ ស្របរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលរដ្ឋាភិបាល ដែលជាថ្នាក់ដឹកនាំគួណាស់ ផ្តល់ការយកចិត្តទុកដាក់ និងជួយ​ដោះ​ស្រាយ ជៀសជាងការបង្ក្រាប។ លោក គឹមអេង បានថ្លែងថា ប្រទេសដែលកំពុងអួតខ្លួនថា ជាប្រទេសកំពុង​គោរព​លិទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យនោះ តោងមានការដោះស្រាយ ដោយសន្តិវិធី ចំពោះការទាមទាររបស់ពលរដ្ឋ ក្នុងប្រទេសខ្លួន។

លោក យ៉ង់ គឹមអេង បានបញ្ជាក់ដូច្នេះថា៖ «ការតវ៉ា ក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ វាបែបហ្នឹងឯង។ (...) បើមិនចង់​ឃើញ​រូបភាពបែបហ្នឹង (ការតវ៉ា) ទាល់តែយើង កុំនាំគ្នាបង្ហាញ ចង់បាន ឬទាមទារ លិទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ (...) ប្រជាធិបតេយ្យ កាលណាមានការខុសឆ្គង ការមិនពេញចិត្ត គេធ្វើការទាមទារ ធ្វើការតវ៉ា ឬជំទាស់ដោយសន្តិវិធី មិនម្តងម្កាលទេ អាច​កើត​ឡើងជាញឹកញាប់ ឬសឹងគ្រប់ពេលវេលា។ (...) ថ្នាក់ដឹកនាំទាំងនោះ ក្នុងការដោះស្រាយ បញ្ហាតវ៉ា ឬការទាមទារ ក៏​ត្រូវ​មាន​ភាព​ចាស់​ទុំ ក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានោះ។»៕

សូមទស្សនាការថ្លែងរបស់លោក កឹម សុខា ដូចតទៅ៖