កែម ឡី៖ បក្សប្រជាជន នៅតែចង់ឲ្យការបោះឆ្នោតមួយ អាច«បន្លំបាន»
- ដោយ: អ៊ុម វ៉ារី ដោយ អ៊ុម វ៉ារី (ទាក់ទង៖ [email protected]) - ភ្នំពេញ ថ្ងៃទី០១ កញ្ញា ២០១៤
- កែប្រែចុងក្រោយ: September 13, 2014
- ប្រធានបទ: គ.ជ.ប
- អត្ថបទ: មានបញ្ហា?
- មតិ-យោបល់
-
លោក កែម ឡី អ្នកវិភាគបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា បានថ្លែងបង្ហាញក្នុងកិច្ចពិភាក្សា រៀបចំដោយសម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត កាលពីថ្ងៃទី០១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៤ កន្លងមកនេះថា តាមរយៈសេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពីការរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅនៃ គ.ជ.ប របស់គណបក្សធំៗទាំងពីរ នៅមានចំណុចខ្វះខាតសំខាន់ៗបីយ៉ាងទៀត ដែលត្រូវបញ្ចូលជាចាំបាច់។ លោកបន្តថា បើមានចំណុចសំខាន់ទាំងបីយ៉ាងនោះថែមទៀត ទើបអាចធ្វើឲ្យស្ថាប័នមួយនេះ មានតម្លាភាព យុត្តិធម៌ ពិសេសគឺ ឯករាជ្យ។
អ្នកវិភាគរូបនេះ បានបរិយាយនូវចំណុចទាំងបី ដែលត្រូវបញ្ជូលជាជំពូក បន្ថែមលើជំពូកទាំងប្រាំពីរដែលមានស្រាប់។ ជំពូកទាំងបីនោះរួមមានដូចជា ជំពូកទីមួយ របៀបប្រកាសលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតទាំងបថម និងទាំងលទ្ធផលចុងក្រោយ ដោយមានគារចូលរួមពីគណបក្សនយោបានយ អ្នកសារព័ត៌មាន និងអ្នកសង្កេតការណ៍ផ្សេងៗនៅនឹងស្ថានីយ៍ទូរទស្សន៍ ដែលចាក់ផ្សាយនោះ។ ជំពូកទីពីរដើម្បីជៀសវាងក្រោយការបោះឆ្នោតហើយ ស្រាប់តែមានភាពមិនប្រក្រតីនោះ ចាំបាច់ត្រូវមានការបង្កើតគណកម្មការឯករាជ្យ ស្តីពីការស៊ើបអង្កេតភាពមិនប្រក្រតី ដែលមានសមាសភាពចម្រុះ។ និងជំពូកទីបី ក្រោយការប្រកាសលទ្ធផលហើយ បែរជាមានគណបក្សមួយចំនួន មិនព្រមទទួលយកការប្រកាសលទ្ធផលនោះ ដូច្នេះត្រូវបង្កើតនូវយន្តការសម្របសម្រួលនយោបាយមួយទៀត ដែលត្រូវធ្វើការកំណត់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ពីនូវសមាសភាព ទីកន្លែង ពេលវេលា និងរយៈពេលជាក់លាក់នៃការសម្របសម្រួល។
ជំពូកទាំងបីខាងលើ ដែលជាចំណុចសំខាន់ តែត្រូវពិចារណា និងដាក់បញ្ជូលទៅក្នុងសេចក្តីព្រាងនោះ។ លោក កែម ឡី បានលើកឡើងទៀតថា បើគណបក្សធំៗទាំងពីរ ទទួលយកនិងអនុវត្តតាមនោះ វាពិតជាមានប្រយោជន៍ និងក៏អាចជួយដល់ជាតិ និងប្រជារាស្រ្តបាន។
ផ្ទុយមកវិញ សេចក្តីព្រាងខាងលើ នឹងនៅតែជា«របស់ឥតប្រយោជន៍ និងគ្មានបានការ» ប្រសិនបើ«ម្ខាង(គណបក្ស)ចង់ឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ ម្ខាង(ទៀត)ចង់ឲ្យមានការបោះឆ្នោតមួយ ដែលអាចបន្លំបាន»។ លោក កែម ឡី បាននិយាយថា៖ «ចំណុចណា ដែលគណបក្សប្រជាជនអាចទទួលយក គឺមិនមានការខាងបង់របស់គាត់ គាត់អាចទទួលយក។ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជន ចំណុចណាដែលមិនអាចជៀសវាងការបន្លំបាន អាហ្នឹងគាត់មិនយកទេ។ (...) គណបក្សប្រជាជនគាត់ត្រួតត្រាលើប្រព័ន្ធទាំងមូល។ ម្នាក់ចង់ឲ្យមានភាពស្អាតស្អំ ម្នាក់ចង់ឲ្យមានភាពមិនត្រឹមត្រូវ។ (...) ទាំងនេះហើយដែលជាការលំបាក។»
ច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅ នៃគ.ជ.ប. មាន៧ជំពូក និង៤២មាត្រា។ ច្បាប់នេះត្រូវបានដាក់ជូនក្រុមការងារ នៃគណបក្សទាំងពីរ ពិនិត្យ និងសម្រេច ដោយសម្ព័ន្ធកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោត។ សេចក្តីព្រាងច្បាប់ ស្តីពីការរៀបចំ និងប្រព្រឹត្តទៅនៃ គ.ជ.បនេះ ជា«ផល»ដែលបានកើតចេញ ពីការព្រមព្រៀង នៃគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយបានដាក់ឲ្យប្រើប្រាស់នូវរូបមន្ត ៤+៤+១ (មកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា៤រូប មកពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ៤រូប និងមកពីសង្គមស៊ីវិលមួយរូប)៕